Ο ρατσισμός είναι στοιχείο παρακμής του πολιτισμού και υπονομεύει τα θεμέλια του. Τορπιλίζει την κοινωνική συνοχή και εκτρέφει αρνητικά κοινωνικά φαινόμενα.

Κρύβεται πίσω από μάσκες. «Παίζει» τον αθώο, τον αφελή, χρησιμοποιεί στερεότυπα, προκαταλήψεις και ........ωραία γενικευμένα λόγια, στρογγυλεμένα. Άλλοτε είναι απροκάλυπτος (δολοφονικές επιθέσεις, γενοκτονίες) και άλλοτε είναι ύπουλος και φτιασιδωμένος. (και ένα ειρωνικό σχόλιο υποκρύπτει ρατσιστική διάθεση)
Έρπει και δηλητηριάζει τις κοινωνικές σχέσεις και το ψυχισμό της ανθρώπινης ύπαρξης. Οδηγεί σε σχιζοφρενικές και ακραίες συμπεριφορές.
Πολύ συχνά θεσμικοί παράγοντες ενώ σε φραστικό επίπεδο επιδίδονται σε προοδευτικές ρητορείες, σχεδόν αριστερίστικες, εμπλουτισμένες με φιλεύσπλαχνους θεατρικούς συναισθηματισμούς, σε πρακτικό επίπεδο λειτουργούν χωρίς καμιάν αναστολή, κυνικά, ανάλγητα, αντιδραστικά και ρατσιστικά.

Οι ίδιες οι κυβερνήσεις θεσμοθετούν μέτρα εις βάρος των μειονεκτικών ομάδων έτσι ώστε αυτές να παραμείνουν μειονεκτικές και ακίνδυνες για εκείνες που εκπροσωπούν. Έτσι ώστε να μην απειληθεί η καθεστηκυία τάξη, η απαστράπτουσα τάξη. (όποιος την απειλεί πρέπει να αποβάλλεται) Έτσι ώστε το σύστημα να αυτοπροστατευτεί.
Ο ρατσισμός, λένε οι κοινωνιολόγοι, είναι ένα σύμπλεγμα ατομικών συμπεριφορών, κοινωνικών αξιών, και θεσμικών πρακτικών. Η κατηγοριοποίηση των ανθρώπων σε υποδεέστερους, που πρέπει να γεννηθούν και να πεθάνουν φτωχοί και μοιραίοι είναι η πιο στέρεη βάση θεσμοθετημένου κοινωνικού ρατσισμού.

Είναι η στάση ή το status(;) που επιβεβαιώνει την υποτιθέμενη κατωτερότητα του θύματος άρα και την υποτιθέμενη ανωτερότητα του θύτη.
Η προσφυγιά για παράδειγμα ως φαινόμενο «ικανοποιεί» τα δεδομένα μιας εχθρικής ή φοβικής στάσης αφού ανεξάρτητα από τις γενεσιουργές αιτίες της (δεν μπορούμε να τις κατανοήσουμε γιατί απλά δεν τις βιώσαμε ακόμα) υπονομεύουν την τουριστική εικόνα της Κω, απειλούν τη δημόσια υγεία, κτλ. και πρέπει πάση θυσία να το θάψουμε. Ας υπάρχει ως πρόβλημα αρκεί να μην μας ακουμπά.

Η ρητορική του μίσους και η «οσμή» της ξενοφοβίας νομιμοποιούν το μίσος και τις εκφράσεις του. Πρόσφατα διάβασα σε ένα δελτίο τύπου της δημοτικής αρχής για «τον καιρό των τσιγγάνων». .....σε ένα άλλο σαφώς υπονοήθηκε η υποτίμηση του αγροτικού επαγγέλματος. ...Δεν φταίμε εμείς που φοβόμαστε το ξένο, είναι που το ξένο προκαλεί το φόβο. Άλλοθι, που συνήθως συνοδεύεται με την ρήση: «δεν είμαι ρατσιστής».
Η ειρηνική συνύπαρξη των λαών της γης, που είναι το κοινό μας σπίτι, των παραγωγικών τάξεων των κοινωνικών τάξεων συνοψίζεται, κατά μια έννοια, στο μέγεθος και το μέτρο του ΗΓΕΤΗ.

Μια ιστορική, καταλυτική ηγετική προσωπικότητα ήταν και παραμένει ο Νέλσον Μαντέλα ο οποίος πέρασε 28 χρόνια φυλακής πληρώνοντας τον αγώνα του κατά του απαρτχάιντ. Αγώνας που οδήγησε στην εθνική συμφιλίωση της λευκής μειοψηφίας με την μαύρη πλειοψηφία που υπέστη τα πάνδεινα από την πρώτη.
Η ευθύνη εκείνων που διοικούν και μάλιστα υπό συνθήκες οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης είναι τεράστιες. Γιατί η φθορά που προκαλεί ο θεσμοθετημένος ρατσισμός μπορεί να είναι περισσότερο υπόγεια αλλά όχι λιγότερο επιζήμια.

Ο Γκάντι είπε: «η επιείκεια και το πνεύμα της ανοχής είναι δύο ιδιότητες που συνδέουν τον άνθρωπο με το θεό».
Και εγώ λέω πολύ απλά, ταπεινά και με διάθεση αυτοκριτικής ότι για να απαλλαγεί μια κοινωνία από το ρατσισμό πρέπει πρώτα να τον νικήσει. Ας νικήσουμε πρώτα αυτόν που κρύβουμε μέσα μας.
Σας ευχαριστώ για την επιείκεια και το πνεύμα ανοχής σας.

Ιωάννα Ρούφα