Επιβαρύνσεις σημαντικού ύψους θα αποφύγουν όσοι φορολογούμενοι επισπεύσουν την εφαρμογή των σχεδίων τους για αγορές ή γονικές παροχές ακινήτων.

Τα μεταβιβαστικά συμβόλαια θα πρέπει να καταρτιστούν και να υπογραφούν από τους αντισυμβαλλόμενους το αργότερο μέχρι τον Μάιο, πριν τεθεί σε ισχύ το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τον προσδιορισμό των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων οι οποίες χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό των φορολογητέων αξιών τους. Κι αυτό διότι, από τη στιγμή που θα ισχύσει το νέο πλαίσιο, οι φορολογητέες αξίες των ακινήτων, δηλαδή οι τιμές βάσει των οποίων θα υπολογίζονται οι φόροι μεταβιβάσεων και γονικών παροχών, καθώς και οι λοιπές επιβαρύνσεις επί των μεταβιβαστικών συμβολαίων, θα εκτιναχθούν στα ύψη στις περισσότερες περιοχές της χώρας.

Οι επιβαρύνσεις με φόρους μεταβίβασης αναμένεται να αυξηθούν ακόμη και σε περιπτώσεις αγορών πρώτης κατοικίας στις οποίες η κυβέρνηση ενδέχεται να παρέμβει νομοθετικά, με το να αυξήσει τα αφορολόγητα όρια. O «Ε.Τ.» της Κυριακής παραθέτει αναλυτικό πίνακα παραδειγμάτων που αποτυπώνει χαρακτηριστικές περιπτώσεις διαμόρφωσης των φόρων μεταβίβασης σε περιπτώσεις μεταβίβασης πρώτης κατοικίας.

Πέραν των επιβαρύνσεων με φόρους μεταβίβασης, όμως, υπάρχουν και οι επιβαρύνσεις των αγοραστών με αναλογικά τέλη για τη μεταγραφή των μεταβιβαστικών συμβολαίων. Τα τέλη αυτά υπολογίζονται με συντελεστή 0,475% επί της αντικειμενικής αξίας, εφόσον η μεταγραφή γίνεται σε υποθηκοφυλακείο και με συντελεστή 0,5% ή 0,6% επί της αντικειμενικής αξίας, εάν η μεταγραφή γίνεται σε ένα από τα νέα Κτηματολογικά Γραφεία. Οι επιβαρύνσεις αυτές, επειδή είναι αναλογικές, θα αυξηθούν ακριβώς όσο θα αυξηθούν και οι αντικειμενικές αξίες. Συνεπώς, ένας λόγος ισχυρότερος για την επίσπευση μιας αγοράς ακινήτου είναι η βέβαιη αύξηση των τελών για τη μεταγραφή των μεταβιβαστικών συμβολαίων.

Οσον αφορά στις γονικές παροχές, οι επιβαρύνσεις με φόρους υπέρ του Δημοσίου για αντικειμενικές αξίες μέχρι 150.000 – 400.000 ευρώ είναι μηδαμινές έως ελάχιστες τώρα και θα είναι και μετά τις αυξήσεις των αντικειμενικών αξιών, εφόσον βεβαίως οι αντικειμενικές δεν αυξηθούν υπέρμετρα. Οι επιβαρύνσεις, όμως, με τέλη λόγω μεταγραφής συμβολαίων θα είναι αυξημένες για όσους υπογράψουν τα συμβόλαια μετά την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών τιμών. Συγκεκριμένα, στις περιπτώσεις των γονικών παροχών τα τέλη αυτά υπολογίζονται με συντελεστή 0,775% επί της αντικειμενικής αξίας, εφόσον η μεταγραφή γίνεται σε υποθηκοφυλακείο και με συντελεστή 0,8% ή 0,9% επί της αντικειμενικής αξίας, εάν η μεταγραφή γίνεται σε ένα από τα νέα Κτηματολογικά Γραφεία. Και στην περίπτωση αυτή, οι συγκεκριμένες επιβαρύνσεις, επειδή είναι αναλογικές, θα αυξηθούν ακριβώς όσο θα αυξηθούν και οι αντικειμενικές αξίες.

Εκτιμώντας ότι οι επικείμενες αλλαγές, οι οποίες αναμένεται να τεθούν σε ισχύ μετά τον Μάιο, θα εκτινάξουν στα ύψη τις αντικειμενικές τιμές, που είναι οι βάσεις για τον καθορισμό των φορολογητέων αξιών των ακινήτων, χιλιάδες φορολογούμενοι θεωρούν βέβαιο ότι από το καλοκαίρι θα επέλθουν σημαντικές αυξήσεις φόρων και τελών στις μεταβιβάσεις ακινήτων. Για τον λόγο αυτό σπεύδουν ήδη να ολοκληρώσουν διαδικασίες σύνταξης μεταβιβαστικών συμβολαίων για αγορές ή γονικές παροχές ακινήτων, ώστε οι αναλογούντες φόροι και τα τέλη μεταγραφής συμβολαίων να υπολογιστούν και να βεβαιωθούν με βάση τις ισχύουσες σήμερα αντικειμενικές τιμές και να αποφευχθούν επιπλέον επιβαρύνσεις που θα προκύψουν μετά τις αναπροσαρμογές των συγκεκριμένων τιμών.

Τα τελευταία στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων για την πορεία των φορολογικών εσόδων αποτυπώνουν μια θεαματική αύξηση των εισπράξεων του Δημοσίου από τους φόρους στις μεταβιβάσεις ακινήτων, εξέλιξη ενδεικτική της σημαντικής αύξησης των μεταβιβάσεων ακινήτων. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, τα έσοδα από τους φόρους στις μεταβιβάσεις οικοδομών αυξήθηκαν κατά 53,6% τον Σεπτέμβριο του 2019, κατά 56,8% τον Οκτώβριο του 2019 και κατά 54,8% τον Νοέμβριο του 2019, σε σύγκριση με τους αντίστοιχους μήνες του 2018.

Η κυβέρνηση έχει ήδη προαναγγείλει ότι βασικός στόχος των αλλαγών που σχεδιάζει στο σύστημα των αντικειμενικών τιμών είναι οι φορολογητέες αξίες των ακινήτων να αποτυπώνουν με όσο δυνατό μεγαλύτερη προσέγγιση τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς. Επιπλέον, έχει εξαγγείλει ότι θα επεκτείνει το νέο αναμορφωμένο σύστημα προσδιορισμού των αντικειμενικών τιμών σε όλες τις περιοχές της χώρας που είναι ενταγμένες σε σχέδια πόλεων.

Το σχέδιο
Ειδικότερα, βάσει του σχεδιασμού που ήδη καταρτίστηκε από το υπουργείο Οικονομικών, το εγχείρημα της αναμόρφωσης του συστήματος των αντικειμενικών αξιών περιλαμβάνει τις ακόλουθες επιμέρους δράσεις:

α) Εκσυγχρονισμό του συστήματος προσδιορισμού αντικειμενικών αξιών των ακινήτων μέσα από τη χρήση νέων τεχνολογιών.

β) Τυποποίηση, με βάση τα ευρωπαϊκά εκτιμητικά πρότυπα, της διαδικασίας εκτιμήσεων από τους ιδιώτες εκτιμητές.

γ) Προώθηση της ψηφιοποίησης της διαδικασίας προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών, ώστε να αυτοματοποιηθεί η εν λόγω διαδικασία κατά τα επόμενα χρόνια.

δ) Επέκταση του συστήματος προσδιορισμού αντικειμενικών αξιών ακινήτων σε όλες τις περιοχές εντός σχεδίων πόλεων για να μην υπάρχουν κενά. Σύμφωνα με πηγές από το υπουργείο Οικονομικών, περίπου 7.000 περιοχές, σε όλη τη χώρα, παραμένουν μέχρι σήμερα εκτός αντικειμενικού συστήματος, με αποτέλεσμα πολυτελείς βίλες να φορολογούνται ελάχιστα μόνο και μόνο γιατί βρίσκονται σε οικισμούς στους οποίους δεν υπάρχουν τιμές ζώνης.

ε) Δικαιότερη αντιμετώπιση των ακινήτων που βρίσκονται, σε όλη την επικράτεια, εκτός σχεδίου.

στ) Προώθηση όλων των αναγκαίων νομοθετικών αλλαγών και διατάξεων, ώστε να καταστεί το περιβάλλον της φορολογίας της ακίνητης περιουσίας οικονομικά πιο αποτελεσματικό και, κυρίως, κοινωνικά πιο δίκαιο.

Τι φέρνουν οι αλλαγές στις αντικειμενικές τιμές
Στόχος των αλλαγών στο σύστημα προσδιορισμού των αντικειμενικών τιμών είναι να μην υπάρχουν παρά ελάχιστες θετικές ή αρνητικές αποκλίσεις μεταξύ φορολογητέων και πραγματικών τιμών ακινήτων. Ως εκ τούτου, από τις αλλαγές στο σύστημα των αντικειμενικών τιμών αναμένεται να προκύψουν:

1 Αυξήσεις στις φορολογητέες αξίες των ακινήτων σε πολλές περιοχές της χώρας στις οποίες οι πραγματικές τιμές κινήθηκαν ανοδικά τα τελευταία χρόνια και ιδίως σε περιοχές μεγάλων αστικών κέντρων, σε τουριστικές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας και σε κοσμοπολίτικα νησιά με μεγάλη τουριστική κίνηση, όπου έχει προσλάβει τεράστιες διαστάσεις και το φαινόμενο των βραχυχρόνιων μισθώσεων μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Airbnb και άλλων ηλεκτρονικών πλατφορμών.

2 Αυξήσεις στις φορολογητέες αξίες των ακινήτων σε πολλές «λαϊκές» περιοχές, όπου οι πραγματικές τιμές εξακολουθούν να βρίσκονται σε υψηλότερα επίπεδα από τις αντικειμενικές.

3 Μειώσεις στις φορολογητέες αξίες σε όσες περιοχές τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε και εξακολουθεί να παρατηρείται και σήμερα το φαινόμενο οι πραγματικές τιμές να έχουν υποχωρήσει σημαντικά και να έχουν βρεθεί σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από αυτά τα οποία διαμορφώνονται με βάση τις αντικειμενικές τιμές.

4 Αυξήσεις στις φορολογητέες αξίες των ακινήτων τα οποία βρίσκονται στις 7.000 περιοχές εντός σχεδίων πόλεων ή οικισμών όπου σήμερα δεν ισχύει το σύστημα των ζωνών των αντικειμενικών τιμών. Οι τιμές που λαμβάνει σήμερα υπόψη της η εφορία για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων που βρίσκονται στις περιοχές αυτές είναι ιδιαίτερα χαμηλές σε σχέση με ό,τι ισχύει για τα ακίνητα που βρίσκονται εντός αντικειμενικού συστήματος. Οι αξίες των κτισμάτων που βρίσκονται εκτός αντικειμενικού συστήματος δεν υπολογίζεται με βάση τις τιμές ζώνης που εφαρμόζονται στις περισσότερες περιοχές της χώρας, αλλά με βάση ένα σύστημα κατά το οποίο λαμβάνονται υπόψη τιμές αφετηρίας κόστους κατασκευής οικοδομής ανά είδος κτιρίου. Το σύστημα αυτό οδηγεί σε πολύ χαμηλότερη τιμή από την αντίστοιχη αντικειμενική τιμή που ισχύει στα όρια του ίδιου δήμου. Οσο για τα οικόπεδα των περιοχών αυτών, οι φορολογητέες αξίες τους προσδιορίζονται κατ’ εκτίμηση από τις κατά τους τόπους εφορίες με βάση συγκριτικά στοιχεία τιμών πώλησης που έχουν στη διάθεσή τους για όμορα ακίνητα.

Από το ένθετο Οικονομία της έντυπης έκδοσης του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής