Μεγαλύτερη πρόσβαση των Ευρωπαίων νέων αγροτών στη χρηματοδότηση διασφαλίζει νέο πρόγραμμα δανειοδότησης, ύψους 1 δισ. ευρώ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), καθώς έως σήμερα σειρά εμποδίων “μπλοκάρουν” τη λήψη δανείων από τους νέους.

Όπως ανακοίνωσαν πριν από λίγες μέρες η Κομισιόν και η ΕΤΕπ, κατόπιν σχετικής συμφωνίας δρομολόγησαν δέσμη δανείων 1 δισ., που απευθύνεται ειδικά σε νέους γεωργούς, προκειμένου να διευκολύνουν την πρόσβασή τους στη χρηματοδότηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2017 ποσοστό 27% των αιτήσεων δανειοδότησης που υποβλήθηκαν σε τράπεζες από νέους γεωργούς της Ε.Ε. απορρίφθηκε, σε σύγκριση με ποσοστό απορρίψεων μόλις 9% αιτήσεων από λοιπές εκμεταλλεύσεις.

Ειδικότερα, σε επίπεδο κρατών - μελών, το πρόγραμμα θα αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης από τράπεζες και εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την Ε.Ε.

Οι συμμετέχουσες τράπεζες θα πρέπει να προβούν σε χορήγηση δανείων που να αντιστοιχεί στο ύψος του ποσού για το οποίο έγινε δέσμευση από την ΕΤΕπ, με αποτέλεσμα το συνολικό ποσό να ανέλθει, δυνητικά, σε 2 δισ. ευρώ, ενώ θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους νέους γεωργούς. Με το πρόγραμμα θα καλυφθούν πολλές από τις υφιστάμενες ελλείψεις που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί μέσω της χορήγησης:

- χαμηλότερων επιτοκίων,

- μεγαλύτερων περιόδων, έως και 5 ετών, για την έναρξη αποπληρωμής του δανείου,

- μεγαλύτερων χρονικών διαστημάτων για την αποπληρωμή του συνολικού δανείου (έως και 15 ετών),

- πρόσθετης ευελιξίας, ανάλογα με τις συνθήκες, για την αντιμετώπιση της αστάθειας των τιμών στον γεωργικό τομέα, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι γεωργοί εξακολουθούν να τηρούν τις υποχρεώσεις τους ως προς την αποπληρωμή των δανείων σε δύσκολες περιόδους (για παράδειγμα, μέσω της χορήγησης περιόδου χάριτος, που θα απαλλάσσει τους γεωργούς από την αποπληρωμή του δανείου για μερικούς μήνες).

Σημειώνεται ότι δύο πιλοτικά δάνεια, ύψους 275 εκατ., πρόκειται σύντομα να τεθούν σε εφαρμογή στη Γαλλία μέσω του εν λόγω προγράμματος, τα οποία προορίζονται ειδικά για τους νέους γεωργούς και για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.

Το νέο πρόγραμμα δανειοδότησης αποτελεί μέρος μιας κοινής πρωτοβουλίας για τους νέους γεωργούς, μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΤΕπ, η οποία έχει στόχο τη συνένωση της υφιστάμενης στήριξης του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) με τα χρηματοδοτικά μέσα και την τεχνογνωσία της ΕΤΕπ. Εκτός από τη δέσμη δανείων, το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη συνέχιση της χρήσης των επιχορηγήσεων του ΕΓΤΑΑ προς νέους γεωργούς και νεοσύστατες επιχειρήσεις, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως επιδοτήσεις επιτοκίου ή για τεχνική βοήθεια, σε συνδυασμό με χρηματοδοτικά μέσα. Παράλληλα, η ΕΤΕπ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων προσφέρουν συμβουλευτική στήριξη και τεχνογνωσία στις διαχειριστικές αρχές.

Υφιστάμενα εμπόδια

Όπως προκύπτει από στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας (DG AGRI) της Κομισιόν (2018), οι τράπεζες απορρίπτουν τις αιτήσεις των νέων αγροτών για δάνεια, λόγω του υψηλότερου ρίσκου που θεωρείται πως έχει γενικότερα ο πρωτογενής τομέας, αλλά και ειδικότερα οι νέοι αγρότες.

Βάσει των ίδιων στοιχείων, οι νέοι αγρότες τείνουν να εξαρτώνται περισσότερο από χρηματοδοτικές πηγές που παρέχονται από ιδιώτες (16,2%, έναντι 14,3% για τους παλαιότερους αγρότες) και είναι λίγο περισσότερο ανασφαλείς στην προσέγγιση του τραπεζικού συστήματος, υπό τον φόβο της απόρριψής τους.

Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι λαμβάνουν πολύ διαφορετικά “μηνύματα” από τις τράπεζες σε σχέση με τους μεγαλύτερους συναδέλφους τους: οι νέοι αγρότες είναι πιο πιθανό κατά δύο ή τρεις φορές να απορριφθούν από τις τράπεζες. Οι αγροτικές επιχειρήσεις που διοικούνται από νέους είναι περίπου 10% λιγότερο επιτυχείς σε σχέση με τους παλαιότερους στην απόκτηση πρόσβασης στο πλήρες ποσό που έχουν αιτηθεί. Κατά τις τράπεζες, οι βασικές αιτίες που αρνούνται τηχορήγηση δανείων είναι λόγω του ρίσκου της επένδυσης (60% των νέων δεν λαμβάνουν δάνειο για τον λόγο αυτόν, έναντι μόνο 18% για τους μεγαλύτερους αγρότες). Στο 14% των περιπτώσεων η απόρριψη προκαλείται από την ανησυχία και το επίπεδο του ρίσκου που σχετίζεται με μια νέα επιχειρηματική δραστηριότητα.

Άλλη μια αρνητική παράμετρος είναι η έλλειψη υλικών ή άυλων περιουσιακών στοιχείων (γη ή ακίνητα) ως εξασφάλισης για τις τράπεζες, που παρατηρείται περισσότερο στους νέους αγρότες από ό,τι στους παλαιότερους (24% έναντι 10%), ενώ τα ανεπαρκή επιχειρησιακά σχέδια εξακολουθούν να είναι εμπόδιο για το 18% των νέων αγροτών της Ε.Ε.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι οι προτάσεις των νέων σχεδόν ποτέ δεν απορρίπτονται με το αιτιολογικό ότι δεν είναι οικονομικά βιώσιμες (μόλις 2% απορρίπτονται έναντι 29% των παλαιότερων αγροτών).

Τα στοιχεία της DG AGRI επιβεβαιώνουν, εξάλλου, ότι οι νέοι αγρότες λαμβάνουν δάνεια περισσότερο για να επενδύσουν στην μηχανοποίηση (63%) και για να χρησιμοποιηθούν ως κεφάλαια κίνησης (43%), ενώ η αγορά γης φαίνεται πως είναι η λιγότερο συχνή επένδυση (11% μεσοσταθμικά με διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών - μελών).

Προτεραιότητα η στήριξη των νέων

Παρουσιάζοντας τη νέα πρωτοβουλία ο αρμόδιος για θέματα γεωργίας και αγροτικής ανάπτυξης επίτροπος Φ. Χόγκαν, χαρακτήρισε ζωτικής σημασία την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, που συχνά αποτελεί εμπόδιο για τους νέους που επιθυμούν να γίνουν γεωργοί. Όπως τόνισε, δεδομένου ότι το 11% των Ευρωπαίων γεωργών είναι ηλικίας κάτω των 40 ετών, η στήριξη των νέων γεωργών στον τομέα αποτελεί προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την κοινή γεωργική πολιτική για την περίοδο μετά το 2020, ενώ εξέφρασε την ικανοποίησή του καθώς αυτή η νέα κοινή πρωτοβουλία είναι επιχειρησιακά έτοιμη.

Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ, αρμόδιος για τη γεωργία και τη βιοοικονομία, Α. ΜακΝτάουελ, μίλησε για τον καίριο ρόλο του γεωργικού τομέα όχι μόνο στην παραγωγή υγιεινών τροφίμων, αλλά και στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία του περιβάλλοντος. Το πρόγραμμα δανειοδότησης, κατέληξε, θα στηρίξει επίσης την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα στον τομέα της γεωργίας / βιοοικονομίας, με τη διατήρηση και τη δημιουργία απασχόλησης στις αγροτικές και παράκτιες περιφέρειες. toxwni.gr