Σε ενδείξεις ότι η νόσος Αλτσχάιμερ υπό συγκεκριμένες συνθήκες είναι πιθανόν να είναι μεταδοτική κατέληξε σχετική έρευνα Βρετανών επιστημόνων προκαλώντας διεθνές ενδιαφέρον.

Πολλοί ειδικοί σχολιάζοντας τα ευρίματα της βρετανικής έρευνας έσπευσαν να τονίσουν ότι ακόμη είναι πολύ νωρίς για να βγουν ασφαλή συμπεράσματα ως προς το εάν όντως η νόσος του Αλτσχάιμερ μεταδίδεται με τον ίδιο τρόπο με τη νόσο Κρόιτσφελντ-Γιάκομπς

Σύμφωνα με την έρευνα της ομάδας του University College του Λονδίνου (UCL) που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Nature, η Αλτσχάιμερ είναι πιθανόν να μεταδίδεται από έναν νοσούντα οργανισμό σε έναν άλλο εξαιτίας κάποιου μολυσμένου εργαλείου σε χειρουργείο, ένεση ή κάποιο άλλο επεμβατικό μέσο που χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς.

Ο τρόπος είναι σύμφωνα με την ομάδα του καθηγητή Τζον Κόλιντζ παρόμοιος με αυτόν που μεταδίδεται η νόσος Κρόιτσφελντ-Γιάκομπς (CJD), γνωστή και ως νόσος των τρελών αγελάδων και ο τρόπος αυτός είναι κοινός και για άλλες εκφυλιστικές ασθένειες του εγκεφάλου.

Τα στοιχεία που οδηγούν στις ενδείξεις προέκυψαν ύστερα από την εξέταση εγκεφάλων οκτώ ασθενών που είχαν προσφάτως πεθάνει από CJD και όλοι τους στο παρελθόν συμμετείχαν σε θεραπείες με ενδομυϊκές ενέσεις με ανθρώπινες αυξητικές ορμόνες ως παιδιά

Τοξική πρωτεΐνη
Οι ενέσεις αυτές ήταν «μολυσμένες» με πρωτεΐνες πρίον (prions) και έτσι μεταδόθηκε η «νόσος των τρελών αγελάδων» από την οποία και πέθαναν. Στους 6 από τους 8 εγκεφάλους εντοπίστηκαν όμως και συγκεντρώσεις της τοξικής πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς, η ανάπτυξη της οποίας είναι χαρακτηριστική της κλινικής εικόνας πασχόντων από Αλτσχάιμερ.

Το εντυπωσιακό είναι ότι οι ασθενείς που ήταν νεαρής ηλικίας, από 36 έως 51 ετών, δεν είχαν εμφανίσει Αλτσχάιμερ ούτε είχαν σχετικό οικογενειακό ιστορικό. Σύμφωνα με τους ερευνητές εάν οι δότες των εγκεφάλων δεν είχαν πεθάνει από την CJD, τότε σίγουρα σε μεγαλύτερη ηλικία θα είχαν νοσήσει από Αλτσχάιμερ.
Πίσω από τη μόλυνση με τη νόσο των τρελών αγελάδων και πιθανότατα και πίσω από την ανάπτυξη των β-αμυλοειδών που εντοπίστηκαν, βρίσκεται ένα θεραπευτικό πρόγραμμα που εφαρμοζόταν στη Βρετανία από το 1958 μέχρι το 1985 για παιδιά που θεωρούνταν ότι είχαν προβλήματα ανάπτυξης. Το πρόγραμμα με ενέσεις αυξητικών ορμονών, που λαμβάνονταν από πτώματα, τερματίστηκε το 1985 ακριβώς επειδή παρατηρήθηκαν πολλά κρούσματα της Κρόιτσφελντ-Γιάκομπς μεταξύ των ανθρώπων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα.

Οπως ανέφερε ο Τζον Κόλιντζ σε δηλώσεις του: «Θα μπορούσαμε να ξεχωρίσουμε τρεις διαφορετικούς τρόπους που αυτές οι πρωτεΐνες (prion) δημιουργούνται στον εγκέφαλο. Είτε τυχαία, είτε από κάποιο μεταλλαγμένο γονίδιο, είτε από κάποιο ιατρικό ατύχημα. Αυτή είναι η υπόθεσή μας. Είναι μια αλλαγή παραδείγματος».

Ενστάσεις
Αν και η έρευνα των ανθρώπων του UCL προκάλεσε το διεθνές ενδιαφέρον, πολλοί ειδικοί έσπευσαν να τονίσουν ότι ακόμη είναι πολύ νωρίς για να βγουν ασφαλή συμπεράσματα ως προς το εάν όντως η Αλτσχάιμερ μεταδίδεται με τον ίδιο τρόπο με την CJD, δηλαδή μέσω των πρωτεϊνών prion.

Οπως μάλιστα παραδέχθηκε στις δηλώσεις του ο Κόλιντζ, θα πρέπει να γίνουν περαιτέρω μελέτες για να διαπιστωθεί εάν όντως οι ενέσεις αυξητικών ορμονών ευθύνονται για την ανάπτυξη των β-αμυλοειδών στον εγκέφαλο των ασθενών και όπως ανέφερε θα ελέγξει τα αποθέματα αυξητικών ορμονών που χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν για να διαπιστώσει εάν στα δείγματα αυτά εντοπίζεται β-αμυλο-ειδές. Ο Κόλιντζ μεταξύ άλλων υπογράμμισε πως δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας για τις μεταγγίσεις αίματος ή ας πούμε οδοντιατρικές επεμβάσεις και τόνισε ότι «δεν μπορεί κανείς να ''κολλήσει'' Αλτσχάιμερ ζώντας μαζί ή φροντίζοντας κάποιον με τη νόσο».

ethnos.gr

Μπορεί να μοιάζει σαν... απρόσκλητος επισκέπτης που άμα τη εμφανίσει του προκαλεί δυσφορία, πόνο και ενόχληση (από αισθητικής απόψεως και μη), στην πραγματικότητα όμως είναι ένας μόνιμος «κάτοικος» του οργανισμού ουκ ολίγων ανθρώπων. Εχει για την ακρίβεια το... σπίτι του στα γάγγλια του νευρικού συστήματος· περνά μεγάλο διάστημα με το να «ξεκουράζεται» στην οικία του και όταν βρει ευκαιρία – που δεν είναι άλλη από την εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος εξαιτίας διαφόρων παραγόντων όπως το στρες ή οι λοιμώξεις – «ξυπνά», ενεργοποιείται και ταλαιπωρεί τον καθένα που άθελά του τού προσέφερε... στέγη εσαεί. Είναι ο έρπης αλλά δεν είναι ένας, όπως λανθασμένα συνηθίζουμε να πιστεύουμε. Αντιθέτως, υπάρχουν πολλά είδη έρπητα που συνδέονται με διαφορετικές εκδηλώσεις – από τον επιχείλιο που «κοσμεί» ουκ ολίγα χείλη (επώνυμα και ανώνυμα) έως τον έρπητα των γεννητικών οργάνων και τον έρπητα ζωστήρα.

Η δερματολόγος-αφροδισιολόγος, επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Ηλέκτρα Νικολαΐδου

Ενας ύπουλος μικροσκοπικός ιογενής εχθρός γίνεται μόνιμος κάτοικος του οργανισμού μας αν τύχει και τον «τσιμπήσουμε», κάτι που δεν είναι διόλου δύσκολο. Δεν είναι άλλος από τον έρπητα που δεν είναι ένας αλλά πολλοί και διαφορετικοί: ο επιχείλιος, εκείνος των γεννητικών οργάνων αλλά και ο έρπης ζωστήρας. Ας «ζωστούμε» με γνώση σχετικά με έναν συχνό αντίπαλο του πληθυσμού μέσα από 8 ερωτήσεις στις οποίες οι απαντήσεις δίνονται με τη βοήθεια της δερματολόγου - αφροδισιολόγου, επίκουρης καθηγήτριας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» κυρίας Ηλέκτρας Νικολαΐδου.

1. Ο έρπης είναι ένας;
Οχι, υπάρχουν πολλοί ερπητοϊοί. Τα πιο συχνά προβλήματα προκαλούνται από τους ιούς του απλού έρπητος 1 και 2 (Herpes Simplex Virus 1 - ΗSV-1 και Herpes Simplex Virus 2 - HSV-2). Συνήθως ο HSV-1 προκαλεί επιχείλιο έρπητα ενώ ο ΗSV-2 έρπητα γεννητικών οργάνων. Και λέμε συνήθως διότι μπορεί τα πράγματα να αντιστραφούν... ελέω σεξουαλικών πρακτικών - συγκεκριμένα εξαιτίας των στοματογεννητικών σεξουαλικών επαφών που μπορούν να «χαρίσουν» σε κάποιον επιχείλιο έρπητα εξαιτίας του HSV-2 αλλά και έρπητα γεννητικών οργάνων εξαιτίας του HSV-1.

2. Μπορεί ο ιός της ανεμευλογιάς να προκαλέσει έρπητα;
Ναι. Πρόκειται για τον ιό της ανεμευλογιάς-ζωστήρα (Varicella-Zoster Virus, VZV) που προκαλεί τον γνωστό έρπητα ζωστήρα. Ουσιαστικώς σε άτομα που προσβλήθηκαν από ανεμευλογιά στην παιδική ηλικία ο ιός μπορεί να παραμείνει στο νευρικό σύστημα και να ενεργοποιηθεί πολύ αργότερα στη ζωή - κυρίως μετά τα 50 έτη, πιθανώς λόγω αποδυναμωμένης άμυνας του οργανισμού. Συνήθως ο έρπης ζωστήρας εμφανίζεται μόνο μία φορά στη διάρκεια της ενήλικης ζωής (σπανίως δεύτερη) αλλά συνδέεται με πολύ περισσότερο πόνο σε σύγκριση με τον επιχείλιο έρπητα ή τον έρπητα των γεννητικών οργάνων. Και αυτό διότι προκαλεί σοβαρή προσβολή των νεύρων - εκδηλώνεται συνήθως στο ένα ημιμόριο του σώματος, συνηθέστερα στον θώρακα ή στο πρόσωπο. Μάλιστα, ακόμη και όταν το εξάνθημα υποχωρήσει έπειτα από περίπου δύο εβδομάδες, μπορεί ο πόνος να συνεχίζεται επί μήνες - πρόκειται για την αποκαλούμενη μεθερπητική νευραλγία.

3. Ποιος ιός του έρπητα είναι ο πιο συχνός στον πληθυσμό;
Ο ΗSV-1 που, όπως προαναφέραμε, συνήθως «γεννά» τον επιχείλιο έρπητα. Ποσοστό μεγαλύτερο του 70% του γενικού πληθυσμού διαθέτει αντισώματα εναντίον του συγκεκριμένου ιού, ωστόσο λίγα άτομα σε σύγκριση με αυτό το μεγάλο ποσοστό εκδηλώνουν εξάνθημα. Ο HSV-1 μεταδίδεται με άμεση επαφή μέσω των φιλιών, ακόμη και των κοινωνικών φιλιών, και μπορούμε να τον λάβουμε ως «δώρο» ακόμη και από κάποιο άτομο που δεν φέρει τη στιγμή που μας φιλά εξάνθημα ή δεν έχει εκδηλώσει ποτέ εξάνθημα! Οταν ο ιός «ξυπνά» από τον ύπνο του στο νευρικό σύστημα εκδηλώνεται με μικρές φυσαλίδες που σπάνε και αφήνουν διαβρώσεις. Συνολικά σε μία εβδομάδα το εξάνθημα έχει περάσει. Υπάρχει και η περίπτωση της πρωτολοίμωξης - σε κάποια άτομα, αμέσως μετά τη μόλυνση με τον ιό, εκδηλώνεται εξάνθημα (ενώ στους περισσότερους κάτι τέτοιο συμβαίνει μήνες ή και χρόνια αργότερα) όχι μόνο στα χείλη αλλά και μέσα στη στοματική κοιλότητα, το οποίο είναι επώδυνο και ενοχλητικό. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί πυρετός και διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων. Επειτα από μία εβδομάδα ως δέκα ημέρες το επεισόδιο έχει συνήθως περάσει.

4.Το προφυλακτικό προφυλάσσει 100% από τη μετάδοση του έρπητα των γεννητικών οργάνων;
Αν και το προφυλακτικό αποτελεί ένα καλό μέσο προστασίας, δυστυχώς δεν προστατεύει 100% από τον έρπητα των γεννητικών οργάνων αφού ο ιός HSV-2 που τον προκαλεί μεταδίδεται μέσω της επαφής με το δέρμα και όχι με τα σωματικά υγρά. Γενικώς η πρωτολοίμωξη από τον συγκεκριμένο ιό (η εκδήλωση συμπτωμάτων αμέσως μετά τη μόλυνση) που δεν αφορά πολλά άτομα είναι έντονη: εμφανίζεται με φυσαλίδες που μετατρέπονται στη συνέχεια σε μικροπληγές, με διόγκωση των λεμφαδένων της γεννητικής περιοχής και πιθανώς με πυρετό - το επεισόδιο περνά έπειτα από μία-δύο εβδομάδες. Στην υποτροπή εμφανίζονται συνήθως λίγες φυσαλίδες που εξαφανίζονται έπειτα από 5-7 ημέρες - σε μικρό μόνο αριθμό περιπτώσεων οι υποτροπές είναι πιο βαριές και μεγαλύτερης διάρκειας.

5. Μπορεί ο έρπης να μεταδοθεί σε άλλα σημεία του σώματος;
Αν κάποιος πάσχει από επιχείλιο έρπητα ή έρπητα των γεννητικών οργάνων, δεν μπορεί να μεταδώσει τη λοίμωξη σε άλλο σημείο του σώματός του μετά την αρχική μόλυνση. Και αυτό διότι ο οργανισμός παράγει αντισώματα τα οποία προστατεύουν τα άλλα σημεία του οργανισμού από τη μόλυνση. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες κάποιο άτομο εμφανίζει λοίμωξη με τον ίδιο ιό σε πολλαπλά σημεία - γεγονός που συνήθως συμβαίνει τη στιγμή της αρχικής μόλυνσης. Για παράδειγμα, αν ένα άτομο κάνει στοματικό έρωτα αλλά και σεξ με έναν μολυσμένο σύντροφο, μπορεί να μολυνθεί τόσο στο στόμα όσο και στα γεννητικά όργανα την ίδια στιγμή.

6. Πώς γίνεται η διάγνωση του έρπητα;
Η διάγνωση βασίζεται συνήθως στην εμφάνιση των βλαβών στο δέρμα. Μπορεί επίσης να γίνει ιική καλλιέργεια με βάση υλικό που λαμβάνεται από τη βλάβη όταν αυτή βρίσκεται σε υγρή μορφή, καθώς και εφαρμογή άλλων μεθόδων όπως ο ανοσοφθορισμός ή η αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης (PCR) προκειμένου να ανιχνευθούν αντιγόνα ενάντια στον ιό. Σε περίπτωση που κάποιος επιθυμεί να γνωρίζει αν έχει έρθει σε επαφή με τον ιό του έρπητα μπορεί να υποβληθεί σε αιματολογική εξέταση στην οποία ανιχνεύονται τα αντισώματα που δημιουργεί ο οργανισμός έναντι του ιού.

7. Πώς μπορούμε να δράσουμε προληπτικά ενάντια στον έρπητα;
Οι κλασικές συμβουλές θα ήταν μάλλον... δύσκολο να τηρηθούν (αν όχι ανέφικτο) καθώς θα περιελάμβαναν απαγόρευση φιλιών και σεξουαλικών επαφών! Σε άτομα που έχουν ήδη μέσα τους τον ιό το στρες, οι ιώσεις και η έκθεση στον ήλιο (ο ήλιος προκαλεί ανοσοκαταστολή του δέρματος) μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση υποτροπών. Κάποιοι ειδικοί συνιστούν και προληπτική λήψη βιταμινών του συμπλέγματος Β, καθώς οι βιταμίνες του συγκεκριμένου συμπλέγματος ενισχύουν το νευρικό σύστημα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει η κυρία Νικολαΐδου, δεν έχει αποδειχθεί ότι η λήψη αυτών των βιταμινών μπορεί να προλάβει τις υποτροπές του έρπητα. Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα τον έρπητα ζωστήρα, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη (προσφάτως και στη χώρα μας) κυκλοφορεί το προληπτικό εμβόλιο Zostavax το οποίο έχει λάβει έγκριση χορήγησης σε άτομα 50 ετών και άνω. Στην Ελλάδα το εμβόλιο που χορηγείται σε μια δόση αποζημιώνεται από τα ασφαλιστικά ταμεία στα άτομα 60 ετών και άνω.

8. Και θεραπευτικά;
Στον επιχείλιο έρπητα, σύμφωνα με την κυρία Νικολαΐδου, η θεραπεία αφορά την τοπική εφαρμογή μιας αντιβιοτικής αλοιφής ή λίγου οινοπνεύματος - «οι αντι-ιικές αλοιφές δεν φαίνεται να έχουν ιδιαίτερη προσφορά» λέει η ειδικός. Στις περιπτώσεις πρωτολοίμωξης λαμβάνονται αντι-ιικά φάρμακα (ακυκλοβίρη, βαλακυκλοβίρη, φαμσικλοβίρη) από το στόμα, τα οποία δεν εκριζώνουν τον ιό αλλά βοηθούν στο να περάσει πιο εύκολα το επεισόδιο. Και στον έρπητα γεννητικών οργάνων χορηγείται τοπική θεραπεία με κάποια αντιβιοτική αλοιφή και μόνο στην περίπτωση πρωτολοίμωξης ή σοβαρής υποτροπής γίνεται χορήγηση αντι-ιικών φαρμάκων από το στόμα. Υπάρχει και η περίπτωση χορήγησης κατασταλτικής θεραπείας σε άτομα με πολύ συχνές (για παράδειγμα κάθε μήνα) υποτροπές έρπητα των γεννητικών οργάνων: σε αυτήν την κατηγορία ασθενών χορηγούνται διάφορα αντι-ιικά σχήματα σε καθημερινή βάση επί ένα εξάμηνο ή έναν χρόνο - έχει αποδειχθεί ασφαλής η λήψη των φαρμάκων για τόσο μεγάλο διάστημα. Στον έρπητα ζωστήρα χορηγούνται αντι-ιικά σε διάφορα σχήματα και δόσεις, ενώ για τα άτομα με την επώδυνη μεθερπητική νευραλγία χορηγούνται παυσίπονα (οι συγκεκριμένοι ασθενείς καταφεύγουν συνήθως σε ιατρεία πόνου όπου λαμβάνουν ανακουφιστικές θεραπείες).

tovima.gr