Δέσμη αλλαγών που καθορίζουν νέες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για 3,5 εκατομμύρια ασφαλισμένους σε ΙΚΑ, Δημόσιο, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΟΓΑ και ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών περιλαμβάνουν οι νόμοι που έχουν ψηφιστεί μέχρι τώρα για το συνταξιοδοτικό σύστημα και αφορούν στην αύξηση των ορίων ηλικίας αλλά και στον υπολογισμό των συντάξεων για πλήρη και για μειωμένη σύνταξη.

Τα νέα όρια ηλικίας επηρεάζουν όλους τους ασφαλισμένους, με εξαίρεση ειδικές κατηγορίες όπως οι εργαζόμενοι με το καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών, είτε στον ιδιωτικό είτε στο δημόσιο τομέα, οι μητέρες και οι χήροι πατέρες με ανάπηρο τέκνο, εφόσον ανήκουν σε ταμεία του ιδιωτικού τομέα, ενώ την ίδια εξαίρεση από την αύξηση των ορίων ηλικίας διατηρεί ο ένας από τους γονείς στο Δημόσιο.

Ο χρόνος και η ηλικία της συνταξιοδότησης με τις αλλαγές που ήδη εφαρμόζονται καθορίζονται από τρεiς παράγοντες:
1. Στην ηλικία που συμπληρώνουν οι ασφαλισμένοι πριν ή μετά τις 19/8/2015 που ισχύει ο νέος νόμος. Αν συμπληρώνουν πριν από το νόμο την ηλικία που θα μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν με πλήρη ή μειωμένη, δεν επηρεάζονται, αρκεί να έχουν και τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης, δηλαδή να έχουν θεμελιωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης. Αν συμπληρώσουν μετά το νόμο, είτε την ηλικία είτε το συνολικό χρόνο ασφάλισης, τότε θα βγουν στη σύνταξη με τα νέα αυξημένα όρια ηλικίας.
2. Στο χρόνο ασφάλισης που έχουν συμπληρώσει ως τις 31/12/2012 ή μπορούν να συμπληρώσουν και τώρα εξαγοράζοντας «ένσημα» με πλασματικούς χρόνους παιδιών, σπουδών, στρατιωτικής θητείας, ανεργίας, κενών ασφάλισης, γονικής άδειας.
3. Στο συνολικό χρόνο ασφάλισης που θα πρέπει να έχουν για να πάρουν σύνταξη με το νέο όριο ηλικίας που ισχύει ανά περίπτωση.

Τα νέα όρια ηλικίας για σύνταξη ανά ταμείο

ΙΚΑ-ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1992.

• Γυναίκες: Βασική προϋπόθεση είναι να συμπληρώνεται μέχρι το 2012 είτε η ηλικία των 55 ετών με 4.500 ημέρες ασφάλισης (είτε πριν είτε μετά το 2012) για τις γυναίκες προκειμένου να θεμελιώσουν δικαίωμα για μειωμένη σύνταξη, είτε η ηλικία των 60 ετών προκειμένου να θεμελιώσουν δικαίωμα για πλήρη σύνταξη. Οσες είχαν συμπληρώσει το 60ό έτος μέχρι το 2012, δεν επηρεάζονται και μπορούν να αποχωρήσουν με τα παλιά όρια ηλικίας που είναι είτε το 61ο είτε το 62ο έτος. Αντίθετα, στη μειωμένη όσες είχαν το 55ο έτος αλλά από τις 4.500 ημέρες συνολικά δεν έχουν τις 100 ανά έτος την τελευταία 5ετία, παγιδεύονται και θα βγουν στη σύνταξη στην ηλικία που θα συμπληρώνουν τις 100 ημέρες ανά έτος στην τελευταία 5ετία. Για παράδειγμα, ασφαλισμένη που ήταν 55 το 2012 και είχε 5.000 ημέρες ασφάλισης, θα έβγαινε στη σύνταξη από τα 57 (μειωμένη) αν είχε 100 ημέρες ανά έτος στην τελευταία 5ετία πριν από την ηλικία συνταξιοδότησης. Δεδομένου ότι έκλεισε τα 57 το 2014, θα έπρεπε να έχει τις 100 ημέρες τα έτη 2009-2013. Αν δεν τις έχει, δεν θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί. Ετσι, αν συμπληρώνει τις 100 ημέρες στην πενταετία 2012-2016, θα συνταξιοδοτηθεί στα 59.

• Μητέρες: Βασική προϋπόθεση είναι να είχαν ανήλικο παιδί και 5.500 ημέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ ως το 2012. Ετσι, κατοχυρώνουν τα όρια ηλικίας που ισχύουν μέχρι τις 18/8/2015 για πλήρη ή μειωμένη, αρκεί βέβαια να είχαν συμπληρώσει ένα από τα όρια αυτά για να μη θιγούν. Για παράδειγμα, ασφαλισμένη με ανήλικο το 2011 και 5.500 ημέρες στο ΙΚΑ, παίρνει σύνταξη αν είχε συμπληρώσει ως τις 18/8/2015 το 52ο έτος για μειωμένη ή το 57ο έτος για πλήρη. Αν όμως συμπληρώνει τα 52 μετά τις 19/8/2015 τότε θα πάρει μειωμένη με το νέο όριο ηλικίας που για φέτος είναι το 55ο έτος. Αντίστοιχα, αν συμπληρώνει το 57ο έτος μετά το νόμο θα συνταξιοδοτηθεί στα 58 και 3 μήνες. Αν δεν έχει τις 5.500 ημέρες το 2011, μπορεί να αναγνωρίσει πλασματικό χρόνο (πλην παιδιών) γιατί αλλιώς θα πάρει σύνταξη στα 62 μειωμένη και στα 67 πλήρη ή στα 62 με 40 χρόνια ασφάλισης.

• Ανδρες και γυναίκες με 10.500 ημέρες ασφάλισης. Το κλειδί είναι να συμπληρώνουν τις 10.500 ημέρες ως το 2012, ώστε να αποφύγουν την απότομη αύξηση του ορίου ηλικίας από τα 58 και τα 59 στα 62, εφόσον οι 10.500 ημέρες συμπληρωθούν μετά το 2013. Οσοι λοιπόν έχουν 10.500 ημέρες το 2010, και είναι 58 ετών πριν από το νόμο, σώζονται. Αν το 58ο έτος συμπληρωθεί φέτος μετά τις 18/8/2015, θα επιβαρυνθούν με ένα εξάμηνο και θα πάρουν σύνταξη το 2016 που θα γίνουν 58 ετών και 6 μήνες. Αν το 58ο έτος συμπληρωθεί το 2017, θα πάρουν σύνταξη στα 59 και 6 μήνες, δηλαδή το 2018 ή το 2019.

e-typos.com

Κίνδυνο να περικοπεί από 180.000 δικαιούχους – συνταξιούχους του πρώην ΤΕΒΕ, νυν ΟΑΕΕ, διατρέχει η πρόσθετη βασική σύνταξη ύψους 220 ευρώ.

Πρόκειται για ένα μέτρο που επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας, στο πλαίσιο της προσπάθειας της μείωσης της συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 2,25 δισ. ευρώ, που είναι μνημονιακή δέσμευση για τη διετία 2015 – 2016.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έχουν γίνει, στην περίπτωση που τελικά περικοπεί αυτό το τμήμα της σύνταξης, τότε η εξοικονόμηση για τον ΟΑΕΕ θα ανέλθει σε περίπου 25 εκατ. ευρώ το μήνα. Το συγκεκριμένο μέτρο, εξετάζεται στην περίπτωση που δεν γίνεται αποδεκτή η πρόταση για αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των εργοδοτών κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Εκτός από την Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση, ο υπουργός Εργασίας, έχει και τα εργασιακά ζητήματα που πρέπει να επιλύσει. Στο πλαίσιο αυτό, έχει προγραμματιστεί για σήμερα το πρωί συνάντηση ανάμεσα στον υπουργό Εργασίας, κ. Γιώργο Κατρούγκαλο και στον γενικό διευθυντή της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), κ. Γκάι Ράιντερ.

Αντικείμενο της συνάντησης είναι να υπάρξει τρόπος να αξιοποιηθούν από την ελληνική νομοθεσία, οι «βέλτιστες πρακτικές» που ισχύουν στην υπόλοιπη Ευρώπη, σχετικά με ζητήματα όπως είναι οι ομαδικές απολύσεις, ο συνδικαλιστικός νόμος, η προκήρυξη απεργιών και οι νέες συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Τα παραπάνω ζητήματα, αποτελούν και μνημονιακές δεσμεύσεις ότι πρέπει να αλλάξουν και αναζητείται η καλύτερη δυνατή φόρμουλα για να συμβεί κάτι τέτοιο.

Είναι γνωστό ότι οι θεσμοί έχουν εκφράσει την επιθυμία για απόλυτη απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων και για παραγκωνισμό του υπουργείου Εργασίας, από τη διαδικασία. Επίσης, έχουν ζητήσει να αποφασίζονται στο εξής απεργίες, με τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των εργαζομένων ενός κλάδου και όχι απλώς με την απόφαση ενός διοικητικού συμβουλίου ή μιας γενικής συνέλευσης. Επιπλέον, έχουν πρόθεση για περαιτέρω επέκταση των ατομικών συμβάσεων εργασίας, που ευνοούν τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης και για περιορισμό των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.

www.dikaiologitika.gr

Διπλό πλήγμα από την κρίση δέχονται οι σημερινοί εικοσάρηδες ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αλλά και γενικότερα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Σήμερα πληρώνουν πολύ υψηλό τίμημα όντας οι περισσότεροι άνεργοι, γεγονός που τους αναγκάζει να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον οικογενειακό κύκλο για τη συντήρησή τους. Το δεύτερο πλήγμα θα το δεχτούν όταν θα έρθει η ώρα της συνταξιοδότησής τους, γύρω στο 2060. Τότε θα ανακαλύψουν ότι σε ολόκληρο τον εργασιακό τους βίο κατέβαλλαν αυξημένες εισφορές, σε σχέση με τους σημερινούς συνταξιούχους, αλλά ότι η σύνταξη που θα πάρουν θα είναι κατά πολύ μικρότερη από αυτή που λαμβάνουν οι σημερινοί συνταξιούχοι, όπως συμπεραίνει σε ρεπορτάζ της η «Καθημερινή της Κυριακής».

Όπως τονίζει η εφημερίδα, τα μέτρα λιτότητας και οι μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και πολλές άλλες ευρωπαϊκές, προκειμένου να αντιμετωπίσει την κρίση, διευρύνουν το χάσμα μεταξύ των γενεών πλήττοντας δυσανάλογα σκληρά τους σημερινούς νέους προς όφελος των ήδη συνταξιούχων, σύμφωνα με μελέτη του ευρωπαϊκού think tank Bruegel. Οι επιπτώσεις θα είναι οδυνηρές για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας τις επόμενες δεκαετίες, αν δεν μεταφέρει σύντομα πόρους από την καταβολή συντάξεων στην παιδεία και δεν αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες προς οικογένειες και παιδιά. Το χάσμα στα εισοδήματα και στον πλούτο μεταξύ των γενεών υπήρχε και πριν από το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και τη μετεξέλιξή της σε κρίση δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης, ωστόσο οι κρίσεις και η διαχείρισή τους από τις κυβερνήσεις το διεύρυναν ακόμη περισσότερο. Η ανεργία αυξήθηκε στη διάρκεια της κρίσης δυσανάλογα πολύ μεταξύ των νέων, με αποτέλεσμα ακόμη περισσότεροι να ζουν σε καθεστώς φτώχειας και υλικής στέρησης.

Πηγή γραφήματος: «Καθημερινή της Κυριακής»
Το ποσοστό των νέων στην Ελλάδα που ούτε εργάζονται, ούτε σπουδάζουν, ούτε βρίσκονται σε καθεστώς μαθητείας (ένας δείκτης που καταγράφει με μεγαλύτερη ακρίβεια την παγίδευση ανθρώπων σε καθεστώς εξαναγκαστικής απραξίας) ήταν ήδη υψηλό το 2007, όταν βρισκόταν περίπου στο 11%, ωστόσο μέχρι το 2013 είχε φτάσει το 20%, το τρίτο υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση μετά τη Βουλγαρία και την Ιταλία.

Μάλιστα, στην Ελλάδα καταγράφεται το δεύτερο υψηλότερο (μετά την Ιρλανδία) ποσοστό αύξησης του βαθμού υλικής στέρησης μεταξύ νέων κάτω των 18 ετών, ενώ σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης καταγράφεται και σε Ισπανία, Βρετανία, Ιταλία, Κύπρο, Εσθονία και Ολλανδία.

Τα αίτια

Τρία είναι τα βασικά αίτια που οδήγησαν σε αύξηση του χάσματος μεταξύ νέων και συνταξιούχων, σύμφωνα με τους ερευνητές του Bruegel, Πία Χουτλ, Kάρεν Ουίλσον και Γκούντραμ Γουλφ. Πρώτον, η κυκλική μακροοικονομική διαχείριση της κρίσης από τις κυβερνήσεις, δεύτερον, τα συγκεκριμένα μέτρα λιτότητας που επέλεξαν να εφαρμόσουν και, τρίτον, η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος υπέρ των σημερινών συνταξιούχων.

Κατά τους ερευνητές του Bruegel, η ανεργία των νέων αυξάνεται ούτως ή άλλως δυσανάλογα πολύ σε σχέση με τη συνολική ανεργία σε περιόδους ύφεσης. Ωστόσο τα δημοσιονομικά ελλείμματα που εμφάνιζαν οι χώρες που βρέθηκαν στο επίκεντρο της κρίσης τις εμπόδισαν να εφαρμόσουν αντικυκλική πολιτική την περίοδο της ύφεσης (δηλαδή να αυξήσουν τις κρατικές δαπάνες τους ώστε να περιορίσουν τις επιπτώσεις), επιλογή που οδήγησε σε πολύ μεγάλες περικοπές δαπανών που «επιδείνωσαν σημαντικά την ύφεση σε αυτές τις χώρες και αύξησαν την ανεργία και ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες». Οι αρνητικές συνέπειες εντάθηκαν ακόμη περισσότερο εξαιτίας της «κατάρρευσης» των δημοσίων επενδύσεων σε ευάλωτες χώρες. Δεύτερη βασική αιτία είναι τα συγκεκριμένα μέτρα λιτότητας που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις. Σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία αυξήθηκαν μεταξύ 2008 και 2013 κατά 1,1% οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της ανεργίας ενώ μειώθηκαν κατά 0,3% οι δαπάνες για την παιδεία και κατά 0,2% οι δαπάνες για οικογένειες και παιδιά. Παράλληλα, αυξήθηκαν κατά 2,9% οι δαπάνες για συντάξεις. «Συνεπώς, είχαμε μεταφορά των κρατικών δαπανών από οικογένειες και παιδιά και από την παιδεία προς τους συνταξιούχους, διευρύνοντας το χάσμα μεταξύ των γενεών», παρατηρούν οι ερευνητές του Bruegel.”

Πώς θα λυθεί το πρόβλημα

Κατά το Bruegel το χάσμα μεταξύ των γενεών μπορεί να μειωθεί αν ληφθούν μέτρα για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων, αν συμφωνηθεί κοινή δημοσιονομική πολιτική στην Ευρωζώνη και αν μοιραστεί δικαιότερα το βάρος της μεταρρύθμισης των συνταξιοδοτικών συστημάτων μεταξύ νέων και συνταξιούχων. Η καταπολέμηση της ανεργίας των νέων έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι τα σημερινά παιδιά θα αποτελέσουν το εργατικό δυναμικό του αύριο. Η επένδυση στην παιδεία και σε μηχανισμούς στήριξης της οικογένειας και των παιδιών σήμερα θα έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερη παραγωγικότητα και απασχόληση αύριο. Οσον αφορά τις συντάξεις, οι περισσότερες κυβερνήσεις θα πρέπει να τις περικόψουν περισσότερο σήμερα, ώστε να μη μειωθούν τόσο πολύ οι συντάξεις των σημερινών νέων γύρω στο 2060.

Πολύ μεγάλη μείωση ποσοστών αναπλήρωσης

Μία ακόμα βασική αιτία είναι η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, η οποία στην περίπτωση ιδιαίτερα της Ελλάδας (και ακόμη περισσότερο της Κύπρου) έγινε με τέτοιο τρόπο ώστε να ευνοεί τους σημερινούς συνταξιούχους εις βάρος των σημερινών νέων. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν το ποσοστό αναπλήρωσης σύνταξης, δηλαδή την αναλογία της μέσης σύνταξης προς τον μέσο καθαρό μισθό στην οικονομία, ώστε να κρίνουν κατά πόσο η μεταρρύθμιση ευνόησε τους σημερινούς συνταξιούχους ή τους σημερινούς νέους ή κατά πόσο ήταν δίκαιη, έγινε δηλαδή με ουδέτερο τρόπο. Στην περίπτωση της Ελλάδας, συγκρίνοντας τα ποσοστά αναπλήρωσης σύνταξης το 2007 και την πρόβλεψη που υπήρχε τότε για το 2060 και τα ποσοστά αναπλήρωσης σύνταξης το 2013 και την πρόβλεψη για το 2060, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος ευνόησε κατά κράτος τους σημερινούς συνταξιούχους (ή αν θέλετε επιβάρυνε πολύ λιγότερο τους σημερινούς συνταξιούχους).

Χρησιμοποιώντας στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκύπτει ότι για την Ελλάδα το ποσοστό αναπλήρωσης σύνταξης ήταν το 2007 το 73% του μέσου μισθού και προβλεπόταν αύξησή του στο 80% το 2060, εξέλιξη που ευνοούσε τους σημερινούς νέους. Η ανάγκη να γίνει βιώσιμο το συνταξιοδοτικό σύστημα οδήγησε σε περικοπή των συντάξεων. Το 2013 το ποσοστό αναπλήρωσης σύνταξης είχε μειωθεί στο 58% για τους συνταξιούχους, μείωση κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες. Ωστόσο για τους σημερινούς εικοσάρηδες που θα βγουν στη σύνταξη το 2060 προβλέπεται μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης στο 44% από 80% που προβλεπόταν το 2007. Με λίγα λόγια, ενώ μειώθηκε το ύψος της σύνταξης και για τους σημερινούς και για τους μελλοντικούς συνταξιούχους, η μείωση είναι υπερδιπλάσια για τους σημερινούς νέους.

Πηγή: «Καθημερινή της Κυριακής»