Διπλό πλήγμα από την κρίση δέχονται οι σημερινοί εικοσάρηδες ιδιαίτερα στην Ελλάδα, αλλά και γενικότερα στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Σήμερα πληρώνουν πολύ υψηλό τίμημα όντας οι περισσότεροι άνεργοι, γεγονός που τους αναγκάζει να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον οικογενειακό κύκλο για τη συντήρησή τους. Το δεύτερο πλήγμα θα το δεχτούν όταν θα έρθει η ώρα της συνταξιοδότησής τους, γύρω στο 2060. Τότε θα ανακαλύψουν ότι σε ολόκληρο τον εργασιακό τους βίο κατέβαλλαν αυξημένες εισφορές, σε σχέση με τους σημερινούς συνταξιούχους, αλλά ότι η σύνταξη που θα πάρουν θα είναι κατά πολύ μικρότερη από αυτή που λαμβάνουν οι σημερινοί συνταξιούχοι, όπως συμπεραίνει σε ρεπορτάζ της η «Καθημερινή της Κυριακής».

Όπως τονίζει η εφημερίδα, τα μέτρα λιτότητας και οι μεταρρυθμίσεις που εφάρμοσε η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και πολλές άλλες ευρωπαϊκές, προκειμένου να αντιμετωπίσει την κρίση, διευρύνουν το χάσμα μεταξύ των γενεών πλήττοντας δυσανάλογα σκληρά τους σημερινούς νέους προς όφελος των ήδη συνταξιούχων, σύμφωνα με μελέτη του ευρωπαϊκού think tank Bruegel. Οι επιπτώσεις θα είναι οδυνηρές για το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας τις επόμενες δεκαετίες, αν δεν μεταφέρει σύντομα πόρους από την καταβολή συντάξεων στην παιδεία και δεν αυξήσει τις κοινωνικές δαπάνες προς οικογένειες και παιδιά. Το χάσμα στα εισοδήματα και στον πλούτο μεταξύ των γενεών υπήρχε και πριν από το ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και τη μετεξέλιξή της σε κρίση δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης, ωστόσο οι κρίσεις και η διαχείρισή τους από τις κυβερνήσεις το διεύρυναν ακόμη περισσότερο. Η ανεργία αυξήθηκε στη διάρκεια της κρίσης δυσανάλογα πολύ μεταξύ των νέων, με αποτέλεσμα ακόμη περισσότεροι να ζουν σε καθεστώς φτώχειας και υλικής στέρησης.

Πηγή γραφήματος: «Καθημερινή της Κυριακής»
Το ποσοστό των νέων στην Ελλάδα που ούτε εργάζονται, ούτε σπουδάζουν, ούτε βρίσκονται σε καθεστώς μαθητείας (ένας δείκτης που καταγράφει με μεγαλύτερη ακρίβεια την παγίδευση ανθρώπων σε καθεστώς εξαναγκαστικής απραξίας) ήταν ήδη υψηλό το 2007, όταν βρισκόταν περίπου στο 11%, ωστόσο μέχρι το 2013 είχε φτάσει το 20%, το τρίτο υψηλότερο στην Ευρωπαϊκή Ενωση μετά τη Βουλγαρία και την Ιταλία.

Μάλιστα, στην Ελλάδα καταγράφεται το δεύτερο υψηλότερο (μετά την Ιρλανδία) ποσοστό αύξησης του βαθμού υλικής στέρησης μεταξύ νέων κάτω των 18 ετών, ενώ σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης καταγράφεται και σε Ισπανία, Βρετανία, Ιταλία, Κύπρο, Εσθονία και Ολλανδία.

Τα αίτια

Τρία είναι τα βασικά αίτια που οδήγησαν σε αύξηση του χάσματος μεταξύ νέων και συνταξιούχων, σύμφωνα με τους ερευνητές του Bruegel, Πία Χουτλ, Kάρεν Ουίλσον και Γκούντραμ Γουλφ. Πρώτον, η κυκλική μακροοικονομική διαχείριση της κρίσης από τις κυβερνήσεις, δεύτερον, τα συγκεκριμένα μέτρα λιτότητας που επέλεξαν να εφαρμόσουν και, τρίτον, η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος υπέρ των σημερινών συνταξιούχων.

Κατά τους ερευνητές του Bruegel, η ανεργία των νέων αυξάνεται ούτως ή άλλως δυσανάλογα πολύ σε σχέση με τη συνολική ανεργία σε περιόδους ύφεσης. Ωστόσο τα δημοσιονομικά ελλείμματα που εμφάνιζαν οι χώρες που βρέθηκαν στο επίκεντρο της κρίσης τις εμπόδισαν να εφαρμόσουν αντικυκλική πολιτική την περίοδο της ύφεσης (δηλαδή να αυξήσουν τις κρατικές δαπάνες τους ώστε να περιορίσουν τις επιπτώσεις), επιλογή που οδήγησε σε πολύ μεγάλες περικοπές δαπανών που «επιδείνωσαν σημαντικά την ύφεση σε αυτές τις χώρες και αύξησαν την ανεργία και ιδιαίτερα στις νεαρές ηλικίες». Οι αρνητικές συνέπειες εντάθηκαν ακόμη περισσότερο εξαιτίας της «κατάρρευσης» των δημοσίων επενδύσεων σε ευάλωτες χώρες. Δεύτερη βασική αιτία είναι τα συγκεκριμένα μέτρα λιτότητας που εφάρμοσαν οι κυβερνήσεις. Σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία αυξήθηκαν μεταξύ 2008 και 2013 κατά 1,1% οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της ανεργίας ενώ μειώθηκαν κατά 0,3% οι δαπάνες για την παιδεία και κατά 0,2% οι δαπάνες για οικογένειες και παιδιά. Παράλληλα, αυξήθηκαν κατά 2,9% οι δαπάνες για συντάξεις. «Συνεπώς, είχαμε μεταφορά των κρατικών δαπανών από οικογένειες και παιδιά και από την παιδεία προς τους συνταξιούχους, διευρύνοντας το χάσμα μεταξύ των γενεών», παρατηρούν οι ερευνητές του Bruegel.”

Πώς θα λυθεί το πρόβλημα

Κατά το Bruegel το χάσμα μεταξύ των γενεών μπορεί να μειωθεί αν ληφθούν μέτρα για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων, αν συμφωνηθεί κοινή δημοσιονομική πολιτική στην Ευρωζώνη και αν μοιραστεί δικαιότερα το βάρος της μεταρρύθμισης των συνταξιοδοτικών συστημάτων μεταξύ νέων και συνταξιούχων. Η καταπολέμηση της ανεργίας των νέων έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι τα σημερινά παιδιά θα αποτελέσουν το εργατικό δυναμικό του αύριο. Η επένδυση στην παιδεία και σε μηχανισμούς στήριξης της οικογένειας και των παιδιών σήμερα θα έχει ως αποτέλεσμα υψηλότερη παραγωγικότητα και απασχόληση αύριο. Οσον αφορά τις συντάξεις, οι περισσότερες κυβερνήσεις θα πρέπει να τις περικόψουν περισσότερο σήμερα, ώστε να μη μειωθούν τόσο πολύ οι συντάξεις των σημερινών νέων γύρω στο 2060.

Πολύ μεγάλη μείωση ποσοστών αναπλήρωσης

Μία ακόμα βασική αιτία είναι η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, η οποία στην περίπτωση ιδιαίτερα της Ελλάδας (και ακόμη περισσότερο της Κύπρου) έγινε με τέτοιο τρόπο ώστε να ευνοεί τους σημερινούς συνταξιούχους εις βάρος των σημερινών νέων. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν το ποσοστό αναπλήρωσης σύνταξης, δηλαδή την αναλογία της μέσης σύνταξης προς τον μέσο καθαρό μισθό στην οικονομία, ώστε να κρίνουν κατά πόσο η μεταρρύθμιση ευνόησε τους σημερινούς συνταξιούχους ή τους σημερινούς νέους ή κατά πόσο ήταν δίκαιη, έγινε δηλαδή με ουδέτερο τρόπο. Στην περίπτωση της Ελλάδας, συγκρίνοντας τα ποσοστά αναπλήρωσης σύνταξης το 2007 και την πρόβλεψη που υπήρχε τότε για το 2060 και τα ποσοστά αναπλήρωσης σύνταξης το 2013 και την πρόβλεψη για το 2060, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος ευνόησε κατά κράτος τους σημερινούς συνταξιούχους (ή αν θέλετε επιβάρυνε πολύ λιγότερο τους σημερινούς συνταξιούχους).

Χρησιμοποιώντας στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκύπτει ότι για την Ελλάδα το ποσοστό αναπλήρωσης σύνταξης ήταν το 2007 το 73% του μέσου μισθού και προβλεπόταν αύξησή του στο 80% το 2060, εξέλιξη που ευνοούσε τους σημερινούς νέους. Η ανάγκη να γίνει βιώσιμο το συνταξιοδοτικό σύστημα οδήγησε σε περικοπή των συντάξεων. Το 2013 το ποσοστό αναπλήρωσης σύνταξης είχε μειωθεί στο 58% για τους συνταξιούχους, μείωση κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες. Ωστόσο για τους σημερινούς εικοσάρηδες που θα βγουν στη σύνταξη το 2060 προβλέπεται μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης στο 44% από 80% που προβλεπόταν το 2007. Με λίγα λόγια, ενώ μειώθηκε το ύψος της σύνταξης και για τους σημερινούς και για τους μελλοντικούς συνταξιούχους, η μείωση είναι υπερδιπλάσια για τους σημερινούς νέους.

Πηγή: «Καθημερινή της Κυριακής»

Ανατροπές παντού φέρνει το σχέδιο της κυβέρνησης για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, το οποίο έχει τεθεί στο μικροσκόπιο των δανειστών και αναμένεται να είναι το επόμενο κρίσιμο νομοσχέδιο που θα έλθει στη Βουλή

Με το σχέδιο της ασφαλιστικής αναθεώρησης, το οποίο αποκαλύπτει «Το Βήμα της Κυριακής» τίθεται εν αμφιβόλω το σύνολο των χορηγούμενων συντάξεων, επανασχεδιάζεται ο τρόπος υπολογισμού των νέων συντάξεων, ενοποιούνται πλήρως τα υφυστάμενα Ταμεία, επέρχονται αλλαγές με τις ενιαίες εισφορές για όλους, καθιερώνεται παντού η «εθνική σύνταξη» ύψους 384 ευρώ, ενώ μειώνονται τα ποσοστά αναπλήρωσης για το αναλογικό τμήμα της σύνταξης.

Στόχος, σύμφωνα πάντα με την εφημερίδα, είναι η μείωση της δαπάνης που καταβάλλει ο κρατικός προϋπολογισμός για συντάξεις από το 9% του ΑΕΠ σήμερα στο 6% ώς το 2020.

Σήμερα η συνταξιοδοτική δαπάνη προσεγγίζει τα 30 δισ. ευρώ, από τα οποία τα μισά καλύπτονται από τις εισοφρές στα Ταμεία και τα υπόλοιπα από την κρατική χρηματοδότηση. Στόχος είναι η κρατική συμμετοχή να μειωθεί στα 12 δισ. ευρώ.

aftodioikis.gr

Μείωση στις επικουρικές συντάξεις «κρύβει» ο προϋπολογισμός του 2016, καθώς η εκτίμηση που έχει καταγραφεί είναι ότι το επόμενο έτος θα χρειαστούν 396 εκατ. ευρώ λιγότερα (3,504 δισ. ευρώ) σε σχέση με φέτος (3,9 δισ. ευρώ) για να καλυφθεί η συγκεκριμένη δαπάνη.

Παράλληλα, στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού, έχουν ενσωματωθεί όλες εκείνες οι δεσμεύσεις της κυβέρνησης, τόσο για το σκέλος της Ασφαλιστικής Μεταρρύθμισης, όσο και για τις παρεμβάσεις στο σκέλος της Κοινωνικής Πρόνοιας. Ειδικές για το νέο Ασφαλιστικό Σύστημα της χώρας, τονίζεται ρητά ότι το σχετικό νομοσχέδιο θα κατατεθεί στη Βουλή, εντός του τρέχοντος έτους...

Στον προϋπολογισμό καταγράφεται η εκτίμηση για την ανεργία στην Ευρωζώνη ότι θα υποχωρήσει τα επόμενα τρία χρόνια, με επιβραδυντικό ρυθμό, από το 11,6% που ήταν το 2014, στο 11% το 2015, στο 10,6% το 2016 και στο 10,3% το 2017. Στην Ελλάδα όμως θα διατηρηθεί υπερδιπλάσια, αφού θα ανέλθει στο 25,4%, τόσο φέτος, όσο και του χρόνου. Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της απασχόλησης στο κείμενο του προϋπολογισμού γίνεται αναφορά σε ένα ποσό 1 δισ. ευρώ, που μπορεί να αξιοποιηθεί για την έναρξη προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής.

Ασφαλιστικό Στον προϋπολογισμό γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στα μέτρα που λήφθηκαν, αλλά και σε εκείνα που έπονται. Τονίζεται η δημιουργία ισχυρών αντικινήτρων για την πρόωρη συνταξιοδότηση, μέσα από παρεμβάσεις όπως:

*Η σταδιακή προσαρμογή των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 έτη, έως το 2022, ή στα 62 έτη με 40 έτη ασφαλιστικών εισφορών.

*Η θέσπιση κανόνα καταβολής του οργανικού ποσού της σύνταξης αρχικά, για να καταβληθεί το κατώτατο όριο σύνταξης, με τη συμπλήρωση των 67 ετών.

*Η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που θεσμοθετήθηκαν με το νόμο 3863/2010 για τις κύριες συντάξεις για όσους συνταξιοδοτήθηκαν από 1.1.2015 και μετά, η διατήρηση μέχρι 31.12.2021 των κατώτατων ορίων σύνταξης στο ύψος που ίσχυε στις 31.7.2015, καθώς και η ένταξη από 1.9.2015 όλων των ταμείων επικουρικής ασφάλισης στο ΕΤΕΑ, με χρηματοδότηση αποκλειστικά από ίδιες εισφορές. Επίσης, τονίζεται ότι η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύτηκε έναντι των εταίρων της να εξοικονομήσει πόρους από το ασφαλιστικό σύστημα που θα ανέλθουν 0,25% και 1% του ΑΕΠ, το 2015 και το 2016 αντίστοιχα.

Για το λόγο αυτό η μεταρρύθμιση της Κοινωνικής Ασφάλισης, τονίζεται ότι «αναμένεται να νομοθετηθεί άμεσα, εντός του τρέχοντος οικονομικού έτους». Σε κάθε περίπτωση, το εθνικό σχέδιο, όπως ονομάζεται θα επιτυγχάνει την ουσιαστική απλοποίηση του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης, της αποκατάσταση της ισότητας, μέσω καθιέρωσης ενιαίων κανόνων, τη διαγενεακή ισότητα με την αποκατάσταση της αλληλεγγύης, τόσο μεταξύ των παλαιών ασφαλισμένων, όσο και μεταξύ παλαιών και νέων ασφαλισμένων. Επίσης, θα διασφαλίζει την ενίσχυση του κοινωνικού, αναδιανεμητικού χαρακτήρα του συνταξιοδοτικού συστήματος, ενώ παράλληλα θα εγγυάται την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του.

www.dikaiologitika.gr

για τον επανυπολογισμό των αποδοχών που λαμβάνουν σήμερα 2,6 εκατ. συνταξιούχοι, ύστερα και από το «βέτο» που έθεσε χθες η πλευρά των δανειστών να εφαρμοστούν χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης στον επανυπολογισμό των συντάξεων ώστε η μέση σύνταξη σε μισθό 1.450 ευρώ να πέφτει κάτω από 800 ευρώ.

Η ξαφνική ανατροπή, όπως αποκαλύπτει σήμερα ο Ελεύθερος Τύπος, αναθεωρεί τις αρχικές επιδιώξεις του υπουργείου και της κυβέρνησης καθώς οι περικοπές θα είναι υψηλότερες από αυτές που υπολογιζόταν αρχικά.
Πρακτικά οι δανειστές θέλουν μειώσεις που να κατεβάζουν τις συντάξεις στο 55% του μισθού, ενώ στα σενάρια του υπουργείου οι μειώσεις ήταν μικρότερες και οι συντάξεις έπεφταν ως το 60% του μισθού. 

Το σχέδιο των αλλαγών, δε, όχι μόνο στις συντάξεις, αλλά συνολικά στο ασφαλιστικό σύστημα, θα συζητήσει σήμερα το απόγευμα με τους επικεφαλής των δανειστών ο υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος. Αρμόδια στελέχη είπαν ότι ο υπουργός δεν θα αναφερθεί σε νούμερα, αλλά στους άξονες του νέου νομοσχεδίου, που θα πρέπει να είναι έτοιμο ως το τέλος του μήνα. 

Το ενδιαφέρον από τις επικείμενες ρυθμίσεις εστιάζεται κυρίως στις επερχόμενες μειώσεις και στον τρόπο που θα γίνουν από τον Ιανουάριο του 2016.

Η βάση υπολογισμού των περικοπών στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις 
θα είναι, όπως αποκαλύπτει ο «Ε.Τ.», τα 384 ευρώ, καθώς το ποσό αυτό θα είναι από το 2016 το κατώτατο εγγυημένο από το κράτος όριο σύνταξης για όλους, παλαιούς και νέους συνταξιούχους, και από εκεί και πάνω το υπόλοιπο τμήμα σύνταξης θα έχει περικοπές ανάλογα με τα έτη ασφάλισης αλλά και την ηλικία αποχώρησης από τον εργασιακό βίο. 

Στην πράξη το νέο σύστημα θα θεωρεί ότι από τα 1.200 ευρώ σύνταξης για κάποιον που αποχώρησε με 35 έτη, τα 384 ευρώ αντιστοιχούν στην εθνική κατώτατη σύνταξη και τα υπόλοιπα 816 ευρώ στη σύνταξη βάσει των ετών ασφάλισης και των εισφορών που κατέβαλε. Με τον επανυπολογισμό θα μπουν νέοι συντελεστές που θα καθορίσουν πιο κάτω τα 816 ευρώ ανάλογα με τα έτη ασφάλισης, το μισθό, τις εισφορές αλλά και την ηλικία αποχώρησης των συνταξιούχων από τον εργασιακό βίο.