Αναπόφευκτο είναι το κούρεμα του ελληνικού χρέους όπως απεφάνθησαν επιφανή γερμανικά Ινστιτούτα στην εαρινή τους έκθεση.

Μεταξύ των Ινστιτούτων και αυτό των Οικονομικών Μελετών του Μονάχου (Ifo), το γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Βερολίνου (DIW) και το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Χάλε (IWH).

Η έκθεση συντάσσεται για να χρησιμοποιηθεί από τη γερμανική κυβέρνηση για τις δικές της οικονομικές προβλέψεις, σύμφωνα με την εφημερίδα «Die Welt».

Οι οικονομολόγοι αυτών των ερευνητικών ιδρυμάτων συγκλίνουν σαφώς στην άποψη ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να εξυπηρετήσει το χρέος της και προβλέπουν ότι θα γίνει κούρεμα του ελληνικού χρέους. 

«Το κούρεμα του χρέους σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, είναι απλώς αναπόφευκτο» είπε στην γερμανική εφημερίδα ο επικεφαλής του μακροοικονομικού τμήματος του Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Χάλε (IWH) Ολιβερ Χόλτενμέλερ, ο οποίος πρόσθεσε ότι «προς το παρόν αναβάλλεται απλώς η αντιμετώπιση των προβλημάτων».

Ειδικότερα, ο Τίμο Βόλμερχόιζερ, οικονομικός επικεφαλής του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών του Μονάχου (Ifo) θέτει -όπως πάντα το συγκεκριμένο Ινστιτούτο- και θέμα εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη ως εναλλακτική για την Ελλάδα: «Υπάρχει η δυνατότητα εξόδου της χώρας από το ευρώ και εκτός ευρώ να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της», κάτι το οποίο όμως δεν συμμερίζονται όλοι οι εμπειρογνώμονες της έκθεσης: «Αμφιβάλλω ότι οι θεσμοί της νομισματικής Ενωσης είναι τόσο σταθεροί ώστε να αντέξουν της έξοδο ενός κράτους μέλους» λέει στην εφημερίδα «Die Welt» ο Φέρντιναντ Φίχτνερ, οικονομικός επικεφαλής του γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών του Βερολίνου (DIW).

Πάντως, καταλήγει η έκθεση, όπως και να εξελιχθεί η κατάσταση στην Ελλάδα δεν αναμένεται να έχει επιπτώσεις στη γερμανική οικονομία.

Ωρολογιακή βόμβα, που μπορεί να σκάσει ανά πάσα στιγμή σε βάρος των ασφαλισμένων κόβοντας αναδρομικά συντάξεις, είναι η πρακτική των ασφαλιστικών Ταμείων να εκδίδουν συνταξιοδοτικές αποφάσεις με επιφύλαξη για αναθεώρηση των καταβαλλόμενων ποσών.

Πρόκειται στην ουσία για ρήτρα με αναδρομικό κούρεμα, όταν οριστικοποιηθούν οι οδηγίες για την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του νόμου για το τρίτο Μνημόνιο, δηλαδή του νόμου 4336/2015. Όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα «Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής» οι ασφαλισμένοι είναι ανυποψίαστοι για τα όσα κρύβουν οι ρήτρες επιφύλαξης, καθώς σπεύδουν να υπογράψουν όσο πιο γρήγορα γίνεται για να μην τους προλάβουν τα νέα μέτρα στο ασφαλιστικό και κυρίως για να μην πέσουν πάνω στα νέα ποσοστά αναπλήρωσης και πάρουν ακόμη πιο μικρές συντάξεις.

Ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστούν είναι να υποβάλουν ένσταση και να απαιτήσουν την έκδοση της απόφασης χωρίς επιφύλαξη. Με αυτόν τον τρόπο θα θέσουν προ των ευθυνών τους τις διοικήσεις των Ταμείων για τις αποφάσεις που κρύβουν μειώσεις συντάξεων.

Κανένα από τα Ταμεία δεν εφαρμόζει τις ήδη ψηφισμένες διατάξεις του περασμένου καλοκαιριού, με τη δικαιολογία ότι δεν έχουν βγει όλες οι απαραίτητες οδηγίες από το υπουργείο Εργασίας. Με αυτή την πρόφαση οι συντάξεις που βγάζουν είναι κατά «προσέγγιση» και για να μην έχουν οι διοικήσεις και οι διευθυντές των καταστημάτων την ευθύνη για τυχόν λάθος ποσά, ζητούν από τους ασφαλισμένους ότα θα υποβάλουν τις αιτήσεις του για να πάρουν την προσωρινή σύνταξη να υπογράφουν και υπεύθυνες δηλώσεις ότι θα επιστρέψουν εντόκως και εφάπαξ ως αχρεωστήτως καταβληθέντα τα ποσά που έλαβαν, αν διαπιστωθεί ότι δεν δικαιούνται σύνταξη μετά τη λεπτομερή εφαρμογή των οδηγιών που απορρέουν από το νόμο για τα νέα όρια ηλικίας και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Ελεύθερου Τύπου, η μεγάλη βόμβα κρύβεται στις οριστικές αποφάσεις, αυτές δηλαδή που βγαίνουν αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος των ασφαλιστικών προϋποθέσεων και γίνει ο ακριβής υπολογισμός του τελικού ποσού σύνταξης. Σε αυτές τις οριστικές αποφάσεις υπάρχει ρήτρα επιφύλαξης και αναπροσαρμογής ων ποσών, γιατί τα Ταμεία γνωρίζουν ότι πληρώνουν συντάξεις με τον παλιά και όχι με το νέο τρόπο υπολογισμού που ισχύει για αιτήσεις που υποβάλλονται μετά από 1/7/2015 και από 1/9/2015 και μετά. Με ρήτρα αναπροσαρμογής ποσού εκδίδονται ακόμη και οι οριστικές αποφάσεις για όσους υπέβαλα αιτήσεις πριν από την 1/7/2015, που δεν ίσχυαν οι αλλαγές για τη μείωση των κατώτατων ορίων ούτε για τον διπλό υπολογισμό από την εφαρμογή του νόμου 3863/10.

«Δεν υπάρχει ζήτημα “κουρέματος” καταθέσεων ούτε “νέας ανακεφαλαιοποίησης”», τονίζει η πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και της Εθνικής Τράπεζας Λούκα Κατσέλη, σε συνέντευξη της στην «Καθημερινή της Κυριακής».

Όπως επισημαίνει η κ. Κατσέλη, «μόλις πριν από λίγους μήνες οι ελληνικές συστημικές τράπεζες βγήκαν από μία επιτυχημένη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης που έλαβε υπόψη της ακόμη και τα πιο ‘δυσμενή σενάρια’ σύμφωνα με την άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων που διενήργησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα». Οι τράπεζες, σημειώνει η ίδια, διαθέτουν πλέον πολύ ισχυρή κεφαλαιακή βάση, με τον σχετικό δείκτη να υπερβαίνει το 18%, και να είναι υψηλότερος σε σχέση με τον αντίστοιχο μέσο όρο των μεγαλύτερων τραπεζικών ιδρυμάτων της Ε.Ε., που είναι κοντά στο 16,7%.

Για το ζήτημα της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων η κ. Κατσέλη αναφέρει «ότι αποτελεί προτεραιότητα για το τραπεζικό σύστημα και προς αυτή την κατεύθυνση αναλαμβάνονται σημαντικές πρωτοβουλίες από τις ίδιες τις τράπεζες, την Τράπεζα της Ελλάδος και την κυβέρνηση».

«Για να έχουμε μία εικόνα των μεγεθών, να υπενθυμίσω ότι το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων ήταν μόλις στο 4,5% του συνόλου των δανείων το 2007 και εκτινάχθηκε σήμερα στο 42%. Ολες οι τράπεζες έχουν δημιουργήσει ειδικές διαχειριστικές μονάδες για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, έχουν επενδύσει σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό και προσφέρουν μία σειρά ευέλικτων και ελκυστικών προϊόντων ρύθμισης. Κρίσιμο ζήτημα παραμένει η αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων επιχειρηματικών δανείων, ιδιαίτερα όταν εμπλέκονται περισσότερες πιστώτριες τράπεζες. Η έγκαιρη αναδιάρθρωση των δανείων αυτών θα επιτρέψει απελευθέρωση κεφαλαίων, τα οποία σήμερα είναι δεσμευμένα για την απορρόφηση τυχόν ζημιών, για τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας αλλά και την επανεκκίνηση βιώσιμων επιχειρηματικών μονάδων», προσθέτει η πρόεδρος της ΕΕΤ.

Για την κριτική που έχει ασκηθεί στον νόμο Κατσέλη, η πρόεδρος της ΕΕΤ αναφέρει ότι «η ένταξη στον νόμο γίνεται με βάση πολύ συγκεκριμένα κριτήρια και προϋποθέσεις για όσους μπορούν να αποδείξουν στο Ειρηνοδικείο μόνιμη αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεών τους». Επομένως, όπως υπογραμμίζει, «όχι μόνο δεν συνετέλεσε να διογκωθεί το πρόβλημα των κόκκινων δανείων, αλλά ουσιαστικά ενέταξε δανειολήπτες, που πριν δεν εξυπηρετούσαν τις οφειλές τους λόγω αποδεδειγμένης αδυναμίας, σε μία διαδικασία ρύθμισης και καταβολής οφειλών, διευκολύνοντας, με αυτό τον τρόπο, την επανένταξή τους σε μία κανονική τραπεζική συμπεριφορά».

Η κ. Κατσέλη επισημαίνει παράλληλα ότι «η άρση κάθε πηγής συστημικής αβεβαιότητας και η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος από τους θεσμούς αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για τη μείωση της αβεβαιότητας και την εμπέδωση εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα».

Τονίζει ακόμη ότι «η ανάπτυξη προϋποθέτει όχι μόνο θετικούς ρυθμούς αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας, αλλά κυρίως τον βιώσιμο οικονομικό και τεχνολογικό μετασχηματισμό της παραγωγικής μας βάσης». Αυτό σύμφωνα με την ίδια απαιτεί σημαντική αύξηση του ποσοστού των επενδύσεων στο ΑΕΠ που σήμερα έχει μειωθεί στο 11% περίπου από 23% πριν από την κρίση. «Η αύξηση των επενδύσεων είναι εφικτή μέσω στοχευμένων θεσμικών παρεμβάσεων και ισχυρών κινήτρων, όπως η δημιουργία ενός σταθερού και απλουστευμένου φορολογικού πλαισίου, η άρση εμποδίων στην άσκηση επιχειρηματικότητας, η προώθηση βελτιωτικών ρυθμίσεων για την προώθηση του ανταγωνισμού στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών, η έγκαιρη επίλυση δικαστικών εκκρεμοτήτων, η χρήση καινοτόμων χρηματοοικονομικών εργαλείων, η ενεργοποίηση του νέου αναπτυξιακού νόμου κ.λπ.», σημειώνει.

Για την άρση των capital controls επισημαίνει ότι «μπορεί να γίνει μέσα στο 2016 εφόσον ικανοποιηθούν οι προϋποθέσεις που προανέφερα». Η κ. Κατσέλη αναφέρει ότι η εμπέδωση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα χρειάζεται χρόνο. «Χρειάζεται πολιτική και οικονομική σταθερότητα, καθώς επίσης και σηματοδότηση ότι η οικονομία επιστρέφει σε μία κανονικότητα και χρηματοδοτείται όπως και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μέσα από τα συνηθισμένα κανάλια παροχής ρευστότητας της ΕΚΤ. Οι προϋποθέσεις αυτές μπορεί να ικανοποιηθούν εντός των επόμενων μηνών», καταλήγει.