Τα επόμενα 24ωρα ή και ώρες δεν αποκλείεται να δοθεί απάντηση στο καυτό ερώτημα για το τι μέλλει γενέσθαι σχετικά με τις περικοπές στις συντάξεις, αφού απόψε η Κομισιόν έδωσε το πράσινο φως στον νέο προϋπολογισμό.
Η Ελλάδα δεν βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες που έλαβαν επιστολή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας διευκρινίσεις σχετικά με το προσχέδιο του προϋπολογισμού τους που κατατέθηκε στις αρχές της εβδομάδας.

Εκτός από την Ιταλία, ραβασάκια… έλαβαν το βράδυ της Παρασκευής (19.10.2018): η Γαλλία, η Ισπανία, η Σλοβενία, η Πορτογαλία και το Βέλγιο. Οι επιστολές έχουν τώρα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Επιτροπής.

Αυτό αναφέρει νέα μελέτη για το «Ασφαλιστικό στη μεταμνημονιακή περίοδο» των Σάββα Γ. Ρομπόλη (ομότιμου καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου) και Βασίλειου Γ. Μπέτση (υποψήφιου διδάκτορα Παντείου Πανεπιστημίου), σύμφωνα με την οποία το σύνολο της μέσης κύριας και επικουρικής σύνταξης θα ανέρχεται το 2070 στο επίπεδο των 850-900 ευρώ μεικτά (45% συνολικός συντελεστής αναπλήρωσης από 75% το 2009).

Οι συντάκτες της μελέτης αξιολογώντας τις επιπτώσεις της ύφεσης της μνημονιακής περιόδου (2010-2018) στο επίπεδο των συντάξεων στη χώρα μας, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι εάν η ελληνική οικονομία κατά τη συγκεκριμένη περίοδο δεν είχε πληγεί από τη συντελούμενη μείωση κατά 27% του ΑΕΠ, ακόμη και με την απαισιόδοξη παραδοχή των δανειστών για μεταβολή του ΑΕΠ κατά 0,8% κατά μέσο όρο ετησίως μέχρι το 2070 (ΑΕΠ 351 δισ. ευρώ το 2070), τότε το συνολικό (κύρια και επικουρική σύνταξη) ποσοστό αναπλήρωσης θα ήταν 60%. Σε αυτή την περίπτωση η μέση μηνιαία συνολική σύνταξη θα ήταν το 2070 1.200 ευρώ (μεικτά).

Στην παραδοχή αύξησης του ΑΕΠ κατά τη μεταμνημονιακή περίοδο κατά 1,5% ή 2% κατά μέσο όρο ετησίως μέχρι το 2070, τότε η μέση μηναία συνολική σύνταξη το 2070 θα διαμορφωνόταν στο επίπεδο των 1.600 ευρώ ή 2.100 ευρώ μεικτά αντίστοιχα.

Όπως επισημαίνεται στην μελέτη, αυτό συμβαίνει γιατί από το 2010 και μετά το κοινωνικο-ασφαλιστικό ζήτημα στην Ελλάδα και οι συσσωρευμένες διαρθρωτικές παθογένειες του, με τις μνημονιακές παρεμβάσεις της περιόδου 2010-2018, κατανοήθηκαν και κατανοούνται λανθασμένα και δογματικά ως δημοσιονομικό πρόβλημα και ως εκ τούτου αντιμετωπίστηκαν και αντιμετωπίζονται με παρεμβάσεις δημοσιονομικής περιστολής.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι θετική στο ελληνικό αίτημα ενώ κοινοτικός αξιωματούχος, με καλή γνώση του ελληνικού θέματος, εκτιμούσε ότι η πλειοψηφία των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης δεν θα έχει αντίρρηση, από τη στιγμή που υπάρχει ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος, το μέτρο να μην εφαρμοστεί από την ελληνική κυβέρνηση, ωστόσο, όπως σημειώνουν αρμόδιες πηγές, ακόμη δεν έχουν μπει «όλες οι υπογραφές».

Δεν απέκλειε πάντως να υπάρχουν αντιρρήσεις στη μορφή που θα πάρει η αναστροφή του μέτρου για τρεις βασικούς λόγους.

Το σενάριο «προθέσεων», που συμπεριλήφθηκε στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, στο οποίο περιγράφεται η βούληση της ελληνικής πλευράς να μην περικόψει τις συντάξεις και να «μοιράσει» τα αντίμετρα και άλλες ελαφρύνσεις σε τέσσερα αντί σε δύο χρόνια, καταλήγει σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα 3,56%, δηλαδή οριακά πάνω από το στόχο. Τούτο δε, μόνο αν οι Ευρωπαίοι δανειστές αποδεχθούν πλήρως τις ελληνικές προβλέψεις, κάτι που δεν έχει συμβεί ακόμη. Το 2019 είναι μια ειδική προεκλογική χρονιά κατά την οποία θα πραγματοποιηθούν εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, την Ευρωβουλή και το εθνικό Κοινοβούλιο.

Στην Ευρώπη βλέπουν ότι έχει ήδη ξεκινήσει μια παροχολογία και η υλοποίησή της μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τους δημοσιονομικούς στόχους. Επιπλέον, μια αλλαγή κυβέρνησης πριν από το τέλος του 2019 μπορεί να σηματοδοτήσει μια επαναδιαπραγμάτευση των στόχων που έχουν τεθεί στην Ελλάδα (π.χ., η Ν.Δ. έχει προαναγγείλει την κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου στον οποίο βασίζεται η επίμαχη περικοπή), δεδομένου ότι η χώρα βρίσκεται μεν σε ενισχυμένη παρακολούθηση αλλά εκτός Μνημονίων.

Οι προβλέψεις που θα επικυρωθούν, προς το παρόν, θα αφορούν το 2018 και το 2019 αλλά όχι και το 2020 για το οποίο θα αρχίσουμε να συζητάμε από την πρώτη αξιολόγηση για το 2019. Η αναστροφή ενός μόνιμου μέτρου, όπως η μη περικοπή των συντάξεων, θα πρέπει να εξασφαλίζεται από έναν ανάλογο δημοσιονομικό χώρο, στο διηνεκές. Την ίδια ώρα, η αβεβαιότητα που… γεννά η Ιταλία θα συναντήσει και την πρόσθετη αβεβαιότητα από το Brexit, τον επόμενο χρόνο, το οποίο έχει επιπτώσεις στην οικονομία και της Γερμανίας και της Ολλανδίας. Σε ένα αβέβαιο ευρωπαϊκό περιβάλλον μια χώρα με αδύναμη δημοσιονομική θέση είναι εκ των πραγμάτων πιο ευάλωτη σε αποκλίσεις. Οι λόγοι αυτοί μπορεί να βάλουν αστερίσκους στην απόφαση της Κομισιόν από τον Ευρωπαϊκό Βορρά και κυρίως από τη Γερμανία.

Τούτο διότι μετά τις σημερινές εκλογές στη Βαυαρία η Ανγκελα Μέρκελ για να διατηρήσει την κυβέρνηση του μεγάλου συνασπισμού θα πρέπει να έχει ικανοποιημένους τους Χριστιανοκοινωνιστές, οι οποίοι έχουν υιοθετήσει την πιο σκληρή στάση απέναντι στην Ελλάδα. Στην κατεύθυνση αυτή η Κομισιόν, εκτός από το βασικό σενάριο για την πλήρη και οριστική κατάργηση της περικοπής των συντάξεων, σχεδιάζει και εναλλακτικά σενάρια προκειμένου να κατευνάσει ανησυχίες ή και αντιρρήσεις από τα κράτη-μέλη απέναντι στο ελληνικό αίτημα.

• Το πρώτο σενάριο είναι η «μερική εφαρμογή του μέτρου». Να γίνουν δηλαδή περικοπές σε συντάξεις από ένα όριο και πάνω και να προστατευτούν οι παλιές αλλά χαμηλές συντάξεις. Τούτο στην κατεύθυνση του να υπάρχει και ένα στοιχείο δικαιοσύνης και για τους νέους συνταξιούχους, οι οποίοι παίρνουν ούτως ή άλλως πολύ μικρότερες συντάξεις από τον Μάιο του 2016 και μετά.

• Το δεύτερο σενάριο είναι να γίνει μια μετριασμένη μείωση και στις συντάξεις και στο αφορολόγητο (που είναι μέτρο του 2020) και μέχρι να υπάρξει συμφωνία το μέτρο της περικοπής των συντάξεων να παγώσει. Το σενάριο αυτό έχει τη βάση του στην πρόθεση που έχει ήδη εκδηλώσει η ελληνική πλευρά να επαναδιαπραγματευθεί και το μέτρο της περικοπής του αφορολόγητου ορίου. Για να υλοποιηθεί αυτό το σενάριο θα πρέπει να υπάρξει πολιτική συμφωνία τουλάχιστον από τα δύο μεγάλα κόμματα της Βουλής ώστε να μην αλλάξουν όλα στο ενδεχόμενο αλλαγής κυβέρνησης.

• Το τρίτο σενάριο είναι το σχετικά περισσότερο αδύναμο καθώς προβλέπει μια κατάσταση αναμονής μέχρι και την επίσημη πιστοποίηση των στοιχείων για το κλείσιμο του 2018 τον Απρίλιο, ώστε να εγκριθεί η μη υλοποίηση του μέτρου. Στο ίδιο σενάριο η περικοπή των συντάξεων θα επανεξετάζεται σε ετήσια βάση αν υπάρχουν αποκλίσεις της Ελλάδας από τους δημοσιονομικούς στόχους. Προς το παρόν, το οικονομικό επιτελείο, κατ’ εντολήν των Βρυξελλών, διατηρεί μια προσεκτική στάση αποφεύγοντας τετελεσμένα.

Στην κατεύθυνση αυτή μέχρι και την Παρασκευή το υπουργείο Οικονομικών διαβεβαίωνε ότι το κείμενο του προσχεδίου, που θα συζητήσει αύριο η Κομισιόν, θα είναι απολύτως ίδιο με αυτό που κατατέθηκε στη Βουλή. Θα έχει, δηλαδή, ένα σενάριο-βάση που θα περιλαμβάνει την περικοπή των συντάξεων και τα ψηφισμένα κοινωνικά αντίμετρα καταλήγοντας σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα 4,14%, δηλαδή θα έχει υπερπλεόνασμα 0,64% του ΑΕΠ ή 1,22 δισ. ευρώ. Παράλληλα, θα περιλαμβάνεται και το σενάριο προθέσεων, που είδαμε στις αρχές του μήνα, το οποίο δεν θα περιέχει την περικοπή των συντάξεων αλλά θα περιλαμβάνει τις ελαφρύνσεις ύψους 1,1 δισ. ευρώ που εξήγγειλε στη ΔΕΘ ο πρωθυπουργός, αναιρώντας μέρος από τα κοινωνικά αντίμετρα του 2019 και αναδιατάσσοντας τα φορολογικά αντίμετρα που είχαν ψηφιστεί για να εφαρμοστούν το 2020.

Κρίσιμες οι επόμενες 30 μέρες
Η ακριβής εφαρμογή (ή μη) της περικοπής των συντάξεων θα κριθεί τις επόμενες 30 ημέρες, μέχρι και τα μέσα Νοεμβρίου. Μέχρι τότε αναμένεται να έχει οριστικοποιηθεί ο δημοσιονομικός χώρος για το 2018 και το 2019, πάνω στον οποίο θα βασιστεί η αναστροφή του μέτρου των συντάξεων. Θα έχει δοθεί στη δημοσιότητα η έκθεση των θεσμών για την πρώτη μεταμνημονική αξιολόγηση όπου θα εκφράζεται συγκεκριμένη γνώμη και για το θέμα των συντάξεων. Επίσης, η έκδοση των φθινοπωρινών προβλέψεων της Ε.Ε., που θα δίνουν την προοπτική ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Αν όλα πάνε καλά, τότε το ελληνικό αίτημα αναμένεται να εξεταστεί σε επίπεδο υπουργών ακόμη και σε έκτακτο Eurogroup στα μέσα του μήνα, ώστε το επικρατέστερο σενάριο να ενσωματωθεί στο τελικό σχέδιο προϋπολογισμού για το 2019.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

«Κουβέντα να γίνεται» μέχρι τον Δεκέμβριο για το μέλλον των συντάξεων καθώς, όπως μαθαίνουν μέσω Βερολίνου οι συνταξιούχοι, στις αρχές Δεκεμβρίου και λίγο πριν (προ-) πληρωθούν την σύνταξη του Ιανουαρίου, θα ξεκαθαριστεί πόσα χρήματα θα παίρνουν κάθε μήνα για να ζήσουν.

Καθώς η κυβέρνηση δεν έχει ακυρώσει τους νόμους Κατρούγκαλου-Αχτσιόγλου που προβλέπουν τις περικοπές, ούτε και ο ΕΦΚΑ έχει στείλει ενημερωτικά για να δουν οι συνταξιούχοι αν έχουν προσωπική διαφορά που θα περικοπεί ή θα διασωθεί το 2019, το Γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών έσπευσε να βάλει σε μια τάξη τα πράγματα.

Όπως μεταδίδει η Deutsche Welle, ως απάντηση του Γερμανικού ΥΠΟΙΚ:

1.δεν πρόκειται πριν το Δεκέμβριο να υπάρξουν οριστικές αποφάσεις για τον ελληνικό προϋπολογισμό και ως εκ τούτου για τις συντάξεις.

2.η απόφαση είναι αρμοδιότητα του Eurogroup και της Κομισιόν

3.στις τελευταίες συνεδριάσεις του Eurogroup, δεν συζητήθηκε καν το ζήτημα

4.το Eurogroup θα εξετάσει το θέμα τον Νοέμβριο ή Δεκέμβριο, σε μία από τις επόμενες συνεδριάσεις του (σσ: 5 Νοεμβρίου, 19 Νοεμβρίου ή 3 Δεκεμβρίου)

5.προηγουμένως πρέπει οι θεσμοί να έχουν καταθέσει την έκθεσή τους στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής επιτήρησης για να διαπιστωθεί το αν η Ελλάδα τηρεί τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει, αν πετυχαίνει τους στόχους που έχει συμφωνήσει με τους θεσμούς όπως επίσης και τα μέτρα που θέλει να εφαρμόσει.

6.Έως τα τέλη Νοεμβρίου θα πρέπει και η Κομισιόν να αποφασίσει αν και κατά πόσο το ελληνικό σχέδιο Προϋπολογισμού είναι συμβατό με τα κριτήρια του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ. Εκεί θα έχει αποτυπωθεί και η επίπτωση της εφαρμογής ή μη του μέτρου των συντάξεων.

Οι ίδιες πηγές χαρακτήριζαν «εικασίες» τις διαρροές περί συμφωνίας της Άγκελα Μέρκελ να μην κοπούν οι συντάξεις.

Σε κάθε περίπτωση όμως, ενώ κυβερνητικά στελέχη στην Αθήνα επιμένουν ακόμη ότι δεν αποτελεί «δέσμευση» και «δεν ζητάμε την έγκριση αλλά την συναίνεση» των ευρωπαίων πιστωτών, εκπρόσωπος Τύπου της γερμανικής κυβέρνησης επιβεβαιώνει -σε γραπτή του απάντηση εχθές προς τη Deutsche Welle- ότι η Αθήνα έχει δεσμευτεί να κόψει τις συντάξεις, επισημαίνοντας ότι:

1."στο πλαίσιο του προγράμματός και της ολοκλήρωσής του η Ελλάδα έχει δεσμευτεί για τη συνέχιση και εφαρμογή της μεταρρυθμιστικής πορείας που έχει χαραχθεί υπό του προγράμματος του ΕΜΣ".

2." η εφαρμογή αυτής της δέσμευσης είναι αντικείμενο ιδίως της μεταμνημονιακής επιτήρησης από τους θεσμούς και την Ευρωζώνη".

Όλα αυτά έρχονται λίγες μέρες πριν τις τοπικές εκλογές στην Βαυαρία (14 Οκτωβρίου) όπου φαίνεται ότι τα περί μυστικής συμφωνίας της ελληνικής κυβέρνησης με την Άγκελα Μέρκελ για τις συντάξεις προκαλούν αντιδράσεις στο εσωτερικό, αλλά και λίγες μέρες μετά την δήλωση του προέδρου του Eurogroup Μάριο Σεντένο ότι το μέτρο της περικοπής των συντάξεων είναι "δημοσιονομικό" και όχι "διαρθρωτικό", όπως επιμένει να το θεωρεί το ΔΝΤ.

Οι χιλιάδες εγκλωβισμένοι ασφαλισμένοι που στερούνται σύνταξης λόγω οφειλών στο πρώην ταμείο τους θα μπορούν πλέον να λαμβάνουν σύνταξη ύψους 360 ευρώ ανά μήνα.

Ειδικότερα, όσοι οφειλέτες του ΕΦΚΑ έχουν τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις για να λάβουν σύνταξη – όριο ηλικίας και απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης – αλλά χρωστούν σημαντικά ποσά στο Ταμείο τους, μπορούν στο εξής να λαμβάνουν το Επίδομα Ανασφάλιστου Υπερήλικα από τον ΟΠΕΚΑ.

Δικαιούχοι του Επιδόματος είναι ελεύθεροι επαγγελματίες των πρ. ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ που οφείλουν πάνω από 20.000 ή 15.000 ευρώ αντίστοιχα στον ΕΦΚΑ και δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη γήρατος μέχρι να αποπληρώσουν το ποσό που υπερβαίνει τις 20.000 ή 15.000 ευρώ.

Επίσης οι αγρότες του πρ. ΟΓΑ που οφείλουν πάνω από 4.000 ευρώ και δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη γήρατος μέχρι να αποπληρώσουν το ποσό που υπερβαίνει τις 4.000 ευρώ.

Να υπενθυμίσουμε ότι κανονικά μπορούν να συνταξιοδοτούνται ασφαλισμένοι στα πρώην ΟΓΑ,ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ, αρκεί να μην έχουν οφειλές άνω ορισμένων ποσών.
Ειδικότερα, ο οφειλέτης φυσικό πρόσωπο χωρίς πτωχευτική ικανότητα, με εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και οφειλές προς τον ΕΦΚΑ μπορεί να συνταξιοδοτηθεί εφόσον οι οφειλές του δεν είναι μεγαλύτερες από:
- 4.000 € (προς ΟΓΑ)
- 20.000 € (προς ΟΑΕΕ)
- 15.000 € (προς ΕΤΑΑ)

Εφόσον τηρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις ο οφειλέτης μπορεί να συνταξιοδοτηθεί. Για τη σταδιακή αποπληρωμή των οφειλών του παρακρατείται μέρος της σύνταξής του».

Υπενθυμίζεται πως όσοι οφειλέτες καταφύγουν στο επίδομα των 360 ευρώ, πρέπει να πληρούν και τις εξής προυποθέσεις :

- ηλικία 67 ετών

- διαμονή νόμιμη και μόνιμη στην Ελλάδα 15 συνεχόμενα έτη πριν την υποβολή της αίτησης (τουλάχιστον 35 πλήρη έτη διαμονής συνολικά για το πλήρες ποσό)

- ατομικό φορολογητέο εισόδημα έως 4.320€ ή οικογενειακό έως 8.640€.

- δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν (εδώ εντάσσεται η έννοια των οφειλών) σύνταξη μεγαλύτερη από 360€.

Οι προϋποθέσεις για τα ΑμεΑ

Σε ότι αφορά τα Άτομα με Αναπηρία που είναι άμεσα ασφαλισμένα και έχουν ποσοστό αναπηρίας μεγαλύτερο από 67%, αλλά δεν έχουν τα απαραίτητα χρόνια εξοφλημένων εισφορών για να δικαιωθούν σύνταξη αναπηρίας, μπορούν πλέον να λάβουν το επίδομα βαριάς αναπηρίας των 313 ευρώ από τον ΟΠΕΚΑ.

Το επίδομα δικαιούνται ΑμεΑ εφόσον κριθούν με αναπηρία σωματική, νοητική ή ψυχική με ποσοστό 67% και άνω, ή χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και ποσοστό 80% και άνω, ή διαβήτη τύπου 1 ινσουλινοεξαρτώμενο και ποσοστό 50% και άνω.

Προϋπόθεση επίσης είναι να μη λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση για τον ίδιο λόγο ίση ή μεγαλύτερη από 313 ευρώ, να μην περιθάλπονται σε νοσοκομεία ή προνοιακά ιδρύματα για πάνω από 3 μήνες και να μην απουσιάζουν στο εξωτερικό για πάνω από 6 μήνες.