Ειδικά, δε, μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, οι τιμές τους για δύο εβδομάδες ακολούθησαν ένα ανοδικό ράλι, ακόμα και σε προϊόντα που δεν παράγονται στην περιοχή, με εκπροσώπους του πρωτογενούς τομέα να καταγγέλλουν κερδοσκοπικά παιχνίδια. Ωστόσο, στη συνέχεια υποχώρησαν σημαντικά, επιστρέφοντας στα «κανονικά» μεν επίπεδα, αλλά πολύ υψηλότερα συγκριτικά με το 2022.

Οι αγρότες και οι έμποροι αποδίδουν τις ανατιμήσεις στη μειωμένη παραγωγή ως αποτέλεσμα των καιρικών συνθηκών, αλλά και στην αύξηση του κόστους παραγωγής. Ομως, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., τον Ιούλιο, ο δείκτης τιμών εισροών υποχώρησε κατά 3% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022, καθώς μειώθηκε κατά 4,9% το κόστος των αναλώσιμων μέσων και κυρίως της ενέργειας και των λιπαντικών.

Με ιδιαίτερο, δε, ενδιαφέρον αναμένει η αγορά την ανακοίνωση του πληθωρισμού την ερχόμενη Τρίτη 10 Οκτωβρίου, όπου θα αποτυπώνεται το εύρος των ανατιμήσεων στα οπωροκηπευτικά μετά τις καταστροφές που προκάλεσε στις καλλιέργειες η κακοκαιρία «Daniel» και την αύξηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου, που τον προηγούμενο μήνα έφτασαν μια ανάσα από τα 100 δολάρια το βαρέλι. Πάντως, τον Αύγουστο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., οι τιμές των λαχανικών αυξήθηκαν κατά 17,6% και των φρούτων κατά 10,7% σε σχέση με ένα χρόνο πριν.

 Πρωταθλητές

Οι ανατιμήσεις, ωστόσο, που έχουν γίνει στα προϊόντα του πρωτογενούς τομέα είναι πολύ μεγαλύτερες. Σε έρευνα του «Ε.Τ.» για τις τιμές χονδρικής καταγράφονται αυξήσεις ακόμα και έως 173% μέσα σε ένα χρόνο. Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Λαχαναγοράς Θεσσαλονίκης, οι πιπεριές (τσούσκες) πωλούνται στη χονδρική από 0,11 ευρώ το τεμάχιο πέρυσι στα 0,33 ευρώ φέτος και ακολουθεί το σέλινο με αύξηση 131%! Μάλιστα, εντύπωση προκαλεί η απόκλιση που εμφανίζουν οι τιμές μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης, καθώς η χονδρική τιμή του σέλινου, σύμφωνα με τον Οργανισμό Κεντρική Αγοράς και Αλιείας (ΟΚΑΑ), διαμορφώνεται στα 1,4 ευρώ το κιλό από 1 ευρώ πέρυσι (+40%), ενώ σύμφωνα με την Κεντρική Λαχαναγορά Θεσσαλονίκης το ίδιο προϊόν πωλείται φέτος στη χονδρική 3 ευρώ από 1,3 ευρώ το 2022. «Είναι λογικό το σέλινο να είναι ακριβότερο στη Θεσσαλονίκη, καθώς οι έμποροι εκεί προμηθεύονται προϊόντα από τη Θεσσαλία, η οποία υπέστη μεγάλες καταστροφές», αναφέρει εκπρόσωπος συνεταιρισμού στον «Ε.Τ.».

Ακριβότερα σε ποσοστό άνω του 60% σε σχέση με πέρυσι πωλούνται στη χονδρική τα λάχανα και το σπανάκι, στα 0,50 και 1,30 ευρώ αντίστοιχα, και ακολουθούν τα χόρτα, ανάλογα με το είδος. Συγκεκριμένα, τα αντίδια διατίθενται στην Κεντρική Λαχαναγορά Θεσσαλονίκης στα 1,10 από 0,70 ευρώ το 2022 (+57%) και τα βλίτα στον ΟΚΑΑ στα 1,4 από 1 ευρώ πέρυσι (+40%). Ανατιμήσεις έως 50% παρατηρούνται και στα καρότα, η μέση τιμή των οποίων κινείται στα 0,75-0,80 ευρώ το κιλό, έναντι 0,50-0,60 ευρώ που πωλούνταν ένα χρόνο πριν.

Στα 0,80 ευρώ το κιλό κυμαίνονται τα κρεμμύδια στη χονδρική, όταν μέχρι πριν από 2-3 χρόνια τόσο τα αγόραζαν οι καταναλωτές από τις λαϊκές και τα σούπερ μάρκετ. Κατά 44% ακριβότερα πωλούνται και τα μαρούλια, από τα 0,90 στα 1,40 ευρώ το τεμάχιο, και κατά 43% οι σαλάτες, από τα 70 λεπτά στο 1 ευρώ, γεγονός που αποδίδεται επίσης στις πλημμύρες που «έπνιξαν» τον θεσσαλικό κάμπο.

Αν και οι τομάτες παρουσίασαν εκρηκτική αύξηση των τιμών τις πρώτες εβδομάδες μετά τον «Daniel», πλέον έχουν επιστρέψει στα περυσινά επίπεδα, στα 1-1,1 ευρώ το κιλό. Ωστόσο, τα τοματίνια (βελανίδι) έχουν ανατιμηθεί κατά 50%, από τα 2 ευρώ πέρυσι στα 3 ευρώ φέτος.

Φρούτα

Σε ό,τι αφορά τα φρούτα, οι μεγαλύτερες αυξήσεις (+50%) σε ετήσια βάση καταγράφονται στα μήλα, που από τα 80 λεπτά εκτινάχθηκαν στα 1,20 ευρώ στη χονδρική, ως αποτέλεσμα των προβλημάτων που προκάλεσαν οι πλημμύρες στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας. Μεγάλες ανατιμήσεις όμως παρατηρούνται και στα σταφύλια (+58,3%), στα πορτοκάλια (+57,1%), στα ρόδια και στα ροδάκινα (+50%).

Οι αυξήσεις στις χονδρικές τιμές των οπωροκηπευτικών περνούν, όπως είναι φυσικό, και στο ράφι ή στον πάγκο της λαϊκής, με τους καταναλωτές να περιορίζουν δραστικά τις ποσότητες που αγοράζουν.

Οι πίνακες με τις αυξήσεις στα οπωροκηπευτικά

https://eleftherostypos.gr/oikonomia/erevna-e-t-afxiseis-eos-173-stis-chondrikes-times-frouton-kai-lachanikon

Ωστόσο, δεν είναι μόνο η Ελλάδα που πλήττεται από την ακρίβεια, καθώς με διψήφιο ρυθμό τρέχουν οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για τον Ιούλιο, ο πληθωρισμός των τροφίμων στη χώρα μας άγγιξε το 12,3%, όταν στην Ισπανία διαμορφώθηκε στο 10,84% και στην Ιταλία και τη Γερμανία στο 10,9%. Αντίθετα, με υψηλότερο ρυθμό από την Ελλάδα τρέχουν οι αυξήσεις των τιμών στη Γαλλία και τη Βρετανία, της τάξεως του 12,7% και του 14,8% αντίστοιχα.

Από την επεξεργασία τιμών της Numbeo, της μεγαλύτερης βάσης δεδομένων στον κόσμο για το κόστος ζωής, προκύπτει ότι για ένα μέσο καλάθι που περιλαμβάνει 14 βασικά είδη διατροφής οι Ελληνες καταναλωτές πρέπει να διαθέσουν 47,17 ευρώ, οι Ισπανοί 45,27 ευρώ, οι Βρετανοί 42,95 ευρώ, οι Γερμανοί 55,48 ευρώ, οι Ιταλοί 58,41 ευρώ και οι Γάλλοι 69,62 ευρώ.

Στοιχεία

Σε μερικά τρόφιμα, όπως το γάλα και τα αβγά, η Ελλάδα καταγράφει τις υψηλότερες τιμές σε σχέση με τις άλλες χώρες. Αναλυτικά, η μέση τιμή διαμορφώνεται σε 1,41 ευρώ, όταν στη γειτονική Ιταλία πωλείται 1,28 ευρώ, στην Ισπανία μόλις 0,92 ευρώ, στην Αγγλία 1,23 ευρώ, στη Γαλλία 1,07 ευρώ και στη Γερμανία 1,10 ευρώ. Αντίστοιχα, τα αβγά (12άδα) κοστίζουν στα ελληνικά σούπερ μάρκετ 3,66 ευρώ, κατά 57,8% ακριβότερα από την Ισπανία (2,32 ευρώ) και κατά 38,1% στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Οπως αναφέρουν εκπρόσωποι της αγοράς στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, οι αποκλίσεις αυτές οφείλονται στην εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενες πρώτες ύλες, αλλά και στο γεγονός ότι η Ελλάδα είναι μια μικρή αγορά, με αποτέλεσμα να μην επιτρέπει στις βιομηχανίες, κυρίως τις πολυεθνικές, να προσφέρουν ανταγωνιστικούς τιμοκαταλόγους. Σημαντικό ρόλο όμως στη διαμόρφωση των τελικών τιμών των προϊόντων διαδραματίζουν και οι συντελεστές ΦΠΑ, που στη χώρα μας διαμορφώνονται σε 13% και 24%. Αντίθετα, στην Ισπανία η κυβέρνηση παρέτεινε μέχρι το τέλος του έτους τον μηδενικό ΦΠΑ για τα βασικά τρόφιμα, όπως γάλα, τυριά, αβγά και ψωμί, καθώς και τον μειωμένο ΦΠΑ του 5% (αντί για 10%) σε ελαιόλαδο και ζυμαρικά. Βέβαια, το ψωμί, ακόμα και με τον μηδενικό ΦΠΑ που ισχύει στη χώρα της Ιβηρικής, είναι έστω και κατά ένα λεπτό ακριβότερο από το ελληνικό. Ενδεικτικά, η φραντζόλα 500 γραμμαρίων πωλείται στην Ελλάδα 1,11 ευρώ, στην Ισπανία 1,12 ευρώ, στο Ηνωμένο Βασίλειο 1,26 ευρώ, στη Γαλλία 1,56 ευρώ, στην Ιταλία 1,77 ευρώ και στη Γερμανία, όπου στα είδη διατροφής οι συντελεστές ΦΠΑ διαμορφώνονται σε 7% και 19%, 1,83 ευρώ.

Φθηνότερα φρούτα και λαχανικά

Σε αντίθεση με τα τυποποιημένα τρόφιμα, η Ελλάδα είναι σημαντικά φθηνότερη σε φρούτα και λαχανικά, παρά τις ανατιμήσεις που έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα και ξεπερνούν το 20%. Για παράδειγμα, τα μήλα κοστίζουν 1,70 ευρώ το κιλό, όταν στην Ισπανία η αντίστοιχη τιμή είναι 1,90 ευρώ, τα πορτοκάλια πωλούνται 1,20 ευρώ, με την αμέσως επόμενη τιμή να καταγράφεται στην Ισπανία (1,57 ευρώ), ενώ φθηνότερα διατίθενται οι ντομάτες, οι πατάτες, τα κρεμμύδια και τα μαρούλια. Ενδεικτικά, η τιμή της ντομάτας κινείται στη χώρα μας στα 1,79 ευρώ το κιλό, όταν την ίδια ώρα στην Ισπανία είναι στα 1,96 ευρώ και στη Γαλλία αγγίζει τα 3,13 ευρώ το κιλό (!).

Η απόκλιση των τιμών στα λαχανικά και τα φρούτα αποδίδεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα παράγει μεγάλες ποσότητες από τα συγκεκριμένα είδη, οπότε και οι εισαγωγές της είναι μικρότερες συγκριτικά με τα άλλα τρόφιμα.

Παράλληλα, τις «μεσαίες» θέσεις σε επίπεδο τιμών καταλαμβάνουν τα κρεατικά, με το νωπό κοτόπουλο (φιλέτο) να διατίθεται έναντι 8,13 ευρώ το κιλό, όταν στην Ιταλία κοστίζει 9,53 ευρώ, στη Γαλλία 11,35 ευρώ και στη Γερμανία 8,54 ευρώ. Ωστόσο, είναι ακριβότερο σε σχέση με την Ισπανία (6,81 ευρώ) και το Ηνωμένο Βασίλειο (6,88 ευρώ). Αντίστοιχα, το μοσχαρίσιο κρέας πωλείται στα 10,94 ευρώ το κιλό στην Ελλάδα, όσο περίπου και στην Αγγλία (10,66 ευρώ), όταν στις άλλες χώρες η τιμή του κυμαίνεται από 11,29 έως 18,79 ευρώ το κιλό.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν και η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, καθώς ο κατώτατος μισθός στη χώρα μας απέχει πολύ από αυτόν των άλλων χωρών. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, στην Ελλάδα οι ελάχιστες αποδοχές διαμορφώνονται στα 910 ευρώ τον μήνα, αν υπολογίσει κανείς και τα Δώρα που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, στην Ισπανία είναι στα 1.260 ευρώ, στη Γαλλία στα 1.747 ευρώ και στη Γερμανία στα 1.997 ευρώ.

Προς το παρόν, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την ακρίβεια στα τρόφιμα με την ενίσχυση του καλαθιού του νοικοκυριού, στο οποίο αναμένεται να προστεθούν και επώνυμα είδη, καθώς και με την επέκταση του Market Pass έως τα τέλη Οκτωβρίου. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, το οικονομικό επιτελείο αναζητά πρόσθετους πόρους προκειμένου το μέτρο να επεκταθεί περαιτέρω μέχρι το τέλος του έτους. Τέλος, άγνωστη παραμένει η στάση που θα τηρήσουν οι βιομηχανίες μετά το κάλεσμα του υπουργείου Ανάπτυξης να προχωρήσει σε μόνιμες μειώσεις τιμών έως τα τέλη Δεκεμβρίου με αντάλλαγμα την προβολή τους μέσα από την ψηφιακή πλατφόρμα e-katanalotis.gr.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΙΜΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 

* Η μετατροπή της αγγλικής λίρας σε ευρώ έγινε με ισοτιμία 1 στερλίνα=1.16768 ευρώ. Πηγή: Numbeo.

 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΤΩΤΑΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ

Πηγή: EUROSTAT.

ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΝΑ ΧΩΡΑ (Ιούλιος 2023)

ΕΛΛΑΔΑ 12,3%

ΙΤΑΛΙΑ 10,9%

ΙΣΠΑΝΙΑ 10,84%

ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ 14,8%

ΓΑΛΛΙΑ 12,7%

ΓΕΡΜΑΝΙΑ 10,9%

https://eleftherostypos.gr/oikonomia/erevna-et-akrivotera-gala-kai-avga-stin-ellada-ap-oti-se-gallia-kai-germania-ti-symvainei-me-frouta-kai-psomi