Ανησυχία για την έγκαιρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων, ώστε να αποφευχθεί το «Σχέδιο Σόιμπλε» ή άτακτη χρεοκοπία

Η φαινομενική ομαλότητα της τελευταίας περιόδου στις σχέσεις της κυβέρνησης με τους δανειστές για πολλούς θυμίζει την ηρεμία που επικρατεί προτού ξεσπάσει η καταιγίδα.

Την προηγούμενη εβδομάδα οι Ευρωπαίοι έστειλαν στην Αθήνα το μήνυμα ότι δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο και απαίτησαν την άμεση υλοποίηση όσων μεταρρυθμίσεων έχουν συμφωνηθεί. Οι δανειστές θεωρούν πως οι περισσότεροι υπουργοί διακατέχονται από τη χαλαρή αντίληψη ότι υπάρχει χρόνος για συζήτηση, επανεξέταση δεδομένων και αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, ενώ η κατάσταση απαιτεί γρήγορες αποφάσεις. Ο σκεπτικισμός απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση αυξάνεται κι έτσι στους διαδρόμους των Βρυξελλών είναι έντονη η ανησυχία ότι μια πιθανή νέα αποτυχία στην έγκαιρη υλοποίηση των συμφωνηθέντων θα ξαναφέρει στο τραπέζι την πρόταση Σόιμπλε για προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη (time out).

Αναγνωρίζοντας ότι η κυβέρνηση είναι νέα αλλά χωρίς να υποτιμά και τους κινδύνους εκτροπής του ελληνικού προγράμματος, η Ε.Ε. έστειλε αυτή την εβδομάδα ένα τεχνοκρατικό τελεσίγραφο προς την ελληνική κυβέρνηση. Κορυφαίος οικονομικός παράγοντας της Ε.Ε., μιλώντας υπό το καθεστώς ανωνυμίας, συνέδεσε την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, ξεκαθαρίζοντας παράλληλα ότι πρώτα πρέπει να εφαρμοστούν οι προαπαιτούμενες δράσεις, μετά να αξιολογηθεί η υλοποίησή τους και στο τέλος να δοθεί το πράσινο φως για την εκταμίευση των κεφαλαίων που απομένουν να δοθούν, ώστε μετά να ξεκινήσει η κεφαλαιακή ενίσχυση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Για να αναγκάσουν την ελληνική πλευρά να αντιληφθεί τον επείγοντα χαρακτήρα των αποφάσεων, οι Ευρωπαίοι προειδοποιούν:

- Αν η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο bail in, κουρέματος δηλαδή των καταθέσεων που υπάρχουν στις ελληνικές τράπεζες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το τραπεζικό σύστημα δεν θα καταρρεύσει.

- Θέμα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους επί του παρόντος δεν συζητείται. Η σχετική διαπραγμάτευση αναμένεται να ξεκινήσει αφού ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση. Με απλά λόγια, η κυβέρνηση Τσίπρα καλείται να αποδείξει στους Ευρωπαίους ότι υλοποιεί τα συμφωνηθέντα και μόνο αφού περάσει τα πρώτα τεστ θα εξεταστεί το θέμα του χρέους.
Κάπου εδώ αρχίζουν τα δύσκολα για την κυβέρνηση του κ. Αλέξη Τσίπρα. Διότι μπορεί ο πρωθυπουργός να αξιοποίησε την πρώτη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου για να στείλει το μήνυμα στους Ευρωπαίους ότι θα εφαρμόσει το μνημόνιο γρήγορα, όμως πολλοί υπουργοί λειτουργούν σαν να βρίσκονται στους πρώτους μήνες του 2015, όπου νόμιζαν πως όλες οι συμφωνίες μπορούν να επανεξεταστούν.

Αντί να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ανάκαμψη της οικονομίας, στελέχη όπως ο κ. Πάνος Σκουρλέτης στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δεν κάνουν το παραμικρό για να προσελκύσουν επενδύσεις. Τις προηγούμενες ημέρες ο κ. Σκουρλέτης συναντήθηκε με στελέχη της καναδικής Eldorado Gold για την υπόθεση της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές. Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν, όμως, ότι οι συνομιλίες δεν πήγαν καθόλου καλά. Αντέχει η χώρα την προοπτική η καναδική εταιρεία να αποχωρήσει; Δεν αντιλαμβάνονται οι αρμόδιοι ότι κάτι τέτοιο θα είναι εξαιρετικά επώδυνο και θα αποστείλει ένα πολύ αρνητικό μήνυμα σε όσους σκέφτονται να επενδύσουν στην Ελλάδα; Την ίδια ώρα ο επιχειρηματικός κόσμος περιμένει να δει πώς θα προχωρήσει η τακτοποίηση των κόκκινων δανείων. Για να εφαρμοστεί ο νόμος για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα πρέπει να έχει προηγηθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αφού ο τραπεζικός τομέας θα χρειαστεί σημαντικά κεφάλαια για να αντισταθμιστούν οι απώλειες από τη διαγραφή των κόκκινων δανείων. Η εξαγορά των κόκκινων δανείων από ξένες εταιρείες-distress funds θα σηματοδοτήσει βίαιη και ταχεία αναδιάρθρωση με κλείσιμο των προβληματικών επιχειρήσεων και απώλεια σημαντικού αριθμού θέσεων εργασίας.

Ελλοχεύει πάντα το Grexit

Η κυβέρνηση, η οποία καλλιέργησε στους πολίτες προσδοκίες περί ενός παράλληλου προγράμματος που θα «δροσίζει» την καυτή πατάτα του μνημονίου, κινδυνεύει να μείνει χωρίς εφεδρείες από την «ευρωπαϊκή» αντιπολίτευση που δείχνει απρόθυμη να συνεχίσει να στηρίζει άνευ όρων. Και αν η κυβέρνηση ξεκινήσει να προτείνει ισοδύναμα μέτρα που οι δανειστές θα απορρίπτουν, ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι στο τέλος η Αθήνα να αναγκάζεται να συναινεί σε ό,τι ζητούν οι Ευρωπαίοι, αφού σε διαφορετική περίπτωση θα κινδυνεύει με άτακτη χρεοκοπία. Το σκηνικό αυτό δείχνει ότι ο κίνδυνος του Grexit δεν έχει παρέλθει. Για τους πολίτες οι επόμενοι τρεις μήνες μέχρι το τέλος του έτους προβλέπονται εφιαλτικοί. Τις επόμενες 85 ημέρες οι οικονομικές υπηρεσίες θα εκτυπώνουν μόνο ειδοποιητήρια πληρωμής φόρων και περικοπές μισθών και συντάξεων, αφού σε τρεις μήνες πρέπει να πληρωθούν οι φόροι όλου του 2015. Και αν οι δανειστές συμφώνησαν να αναβάλουν τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος για το 2016, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να θεσμοθετήσει ορισμένα «μικρά ζητήματα σχετικά με τις συντάξεις», όπως προανήγγειλε ανώτατη πηγή των Βρυξελλών. Εάν το οικονομικό επιτελείο, ο πρωθυπουργός και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αποδείξουν πρακτικά την ικανότητά τους για μεταρρυθμίσεις, βεβαιώνοντας τους δανειστές ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν στο πιεστικό πρόγραμμα, η κυβέρνηση θα έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την πραγματική έναρξη μιας μακράς και δύσκολης διαδικασίας προς την ανάκαμψη.

Εμπλοκή λόγω χρέους από ΔΝΤ

Νέα εμπλοκή μπορεί να προέλθει και από την επιμονή του ΔΝΤ ότι προϋπόθεση για να συμμετάσχει στο νέο δανειακό πρόγραμμα της Ελλάδας είναι να έχει προηγηθεί κούρεμα του ελληνικού χρέους. Μπορεί η θέση του ΔΝΤ διά της εκπροσώπου του στην Αθήνα Ντέλια Βελκουλέσκου (φωτ.) να συμπίπτει με τα επιχειρήματα της κυβέρνησης Τσίπρα που διεκδικεί κούρεμα του χρέους, οι Ευρωπαίοι όμως έχουν στυλώσει τα πόδια τονίζοντας ότι δεν τίθεται θέμα κουρέματος. Σε περίπτωση που το ΔΝΤ δεν υποχωρήσει και αποφασίσει να μην καταβάλει νέο δάνειο στην Ελλάδα με το επιχείρημα ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο, τότε δημιουργείται σοβαρό θέμα αφού οι Ευρωπαίοι έχουν δηλώσει ότι από τα 86 δισ. του νέου δανείου προς την Αθήνα αναμένουν περίπου τα 26 να διατεθούν από το ΔΝΤ.

protothema.gr

Όπως δήλωσε αν το αποτέλεσμα της αξιολόγησης είναι θετικό, η κυβέρνηση θα επιδιώξει να ανοίξει τη διαπραγμάτευση για την ελάφρυνση του χρέους πριν από τα Χριστούγεννα

Η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει στην ανάπτυξη έως το δεύτερο εξάμηνο του 2016, εφόσον είναι θετική η αξιολόγηση του προγράμματος, ανοίγοντας τον δρόμο για την ελάφρυνση του χρέους και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος σε συνέντευξή του στους FT που μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Ο κ. Τσακαλώτος αναμένει η αξιολόγηση των πιστωτών να γίνει προς τα τέλη Νοεμβρίου.

Ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι είναι σημαντικό η κυβέρνηση να κάνει μία ισχυρή αρχή με τις μεταρρυθμίσεις τον Οκτώβριο, επειδή αυτό θα ξεκλείδωνε την υποδόση των 3 δισ. ευρώ του προγράμματος με βάση τη συμφωνία του Αυγούστου.

Επιπλέον είναι ιδιαίτερα σημαντικό, πρόσθεσε, να ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών πριν από το τέλος του έτους. Αν αυτό δεν συμβεί, υπάρχει ο κίνδυνος να εφαρμοσθούν οι νέοι κανόνες της Ε.Ε., οι οποίοι θα επιβάλουν «κούρεμα» των καταθέσεων όσων έχουν πάνω από 100.000 ευρώ σε έναν τραπεζικό λογαριασμό, αναφέρει η εφημερίδα.

Όπως δήλωσε στην εφημερίδα αν το αποτέλεσμα είναι θετικό, η κυβέρνηση θα επιδιώξει να ανοίξει τη διαπραγμάτευση για την ελάφρυνση του χρέους πριν από τα Χριστούγεννα.

«Είναι απόλυτα σημαντικό να πάρουμε κάτι όσον αφορά την ελάφρυνση του χρέους», είπε, προσθέτοντας: «Εάν έχουμε θετική αξιολόγηση, ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και ελάφρυνση του χρέους, δεν βλέπω τον λόγο να μην επιστρέψει (η ελληνική οικονομία) στην ανάπτυξη έως το δεύτερο τρίμηνο του 2016».

Η διεξαγωγή της αξιολόγησης στα τέλη Νοεμβρίου θα συνιστά μία καθυστέρηση σχεδόν ενός μήνα σε σχέση με το χρονοδιάγραμμα που προβλέφθηκε τον Αύγουστο, όταν η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε με τους εταίρους της στην Ευρωζώνη ένα πρόγραμμα βοήθειας 86 δισ. ευρώ, σημειώνει η εφημερίδα.

Η καθυστέρηση, προσθέτει η εφημερίδα, έγινε αναπόφευκτη μετά την απόφαση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για διεξαγωγή πρόωρων εκλογών στις 20 Σεπτεμβρίου.

Ο κ. Τσακαλώτος δήλωσε ότι η νέα κυβέρνηση - σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες, συμπεριλαμβανομένης της προηγούμενης του ΣΥΡΙΖΑ - θα κάνει σοβαρή προσπάθεια καταπολέμησης της φοροδιαφυγής των πλούσιων ολιγαρχών. «Θα είναι κεντρική πλευρά των πολιτικών μας, που θα προσδιορίσει την επιτυχία της κυβέρνησης, επειδή είναι ο μόνος τρόπος να αποδεχθούν οι Έλληνες δύσκολα μέτρα, δείχνοντας ότι είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα», τόνισε.

Ο υπουργός σημείωσε ότι δεν έχει ψευδαισθήσεις σχετικά με το ότι η κυβέρνηση θα συναντήσει αντίσταση, καθώς θα αρχίζει τις μεταρρυθμίσεις που θέλουν οι πιστωτές στο φορολογικό σύστημα, τις αγορές προϊόντων και εργασίας και την αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση.

Ένας άλλος κίνδυνος, σήμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα είναι ότι θα υπάρξουν διαμάχες για την κατάργηση των φορολογικών απαλλαγών και των επιδοτήσεων των Ελλήνων αγροτών και για το μέλλον της ΔΕΗ, το συνδικάτο της οποίας είναι εχθρικό στις απαιτήσεις των πιστωτών για απελευθέρωση.

«Υπάρχουν πολλές ομάδες συμφερόντων, ορισμένες για καλούς λόγους, ορισμένες για όχι τόσο καλούς λόγους, που αντιτίθενται στις μεταρρυθμίσεις», δήλωσε ο ΥΠΟΙΚ, εκτιμώντας πάντως πως οι προοπτικές είναι καλές. «Στο μυαλό μας, είμαστε πιο οργανωμένοι τώρα στην κυβέρνηση απ' ό,τι ήμασταν», ανέφερε.

Ο κ. Τσακαλώτος είναι εντελώς ανοικτός σχετικά με τις αριστερές απόψεις του, σημειώνουν οι FT. «Είμαι ένας από τους πιο αριστερούς υπουργούς της κυβέρνησης, μιλώντας πολιτικά», δήλωσε, προσθέτοντας: «Ωστόσο, θέλω να κάνω πράγματα, όπως η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Μπορώ να κάνω πράγματα που δεν είναι ιδιαίτερα αριστερά».

protothema.gr

Μεγάλη δοκιμασία περιμένει τις ελληνικές τράπεζες οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν και να αποφύγουν τον κανονισμό για το bail in δηλαδή για το κούρεμα καταθέσεων.

Αυτό αναφέρει το σημερινό δημοσίευμα της βρετανικής Telegraph και σημειώνει πως τη στιγμή που οι ψηφοφόροι θα προσέρχονται στις κάλπες, στην άκρη του μυαλού τους θα πρέπει να έχουν την ανησυχία ότι ενδέχεται να υποστούν ζημιές έτσι ώστε να σταθεί ξανά στα πόδια του τραπεζικό σύστημα της χώρας, που επλήγη καίρια τους τελευταίους μήνες.

Είναι γνωστό ότι μέρος της χρηματοδότησης από το τρίτο πακέτο στήριξης προς την Ελλάδα θα πάει στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Το πόσο φτάνει στα 25 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά άμεσα διαθέσιμα στην Αθήνα θα είναι μόνο τα 10 δισεκατομμύρια, σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας. Ωστόσο, η εξυγίανση των τραπεζών θα γίνει πιο περίπλοκη μετά την 1η Ιανουαρίου, όταν οι νέοι κανόνες της Ευρωζώνης θα αναγκάζουν τους καταθέτες να αντιμετωπίζουν κι αυτοί μέρος του κόστους των προγραμμάτων διάσωσης. Σύμφωνα με την οδηγία ΒRRD (ανάκαμψη και εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων) της ΕΕ, οι καταθέτες θα πρέπει να δεχθούν μια απώλεια της τάξης του 8% πριν οι δανειστές προχωρήσουν σε επίσημες τομεακές ενισχύσεις.

Οι κανόνες αυτοί σχεδιάστηκαν για να αποτρέψουν τυχόν νέα χρηματοπιστωτική κρίση, έτσι όπως εμφανίστηκε στο προσκήνιο στην Ισπανία και την Ιρλανδία. Οι καταθέτες κάτω από τις 100.000 ευρώ θα εξακολουθήσουν να προστατεύονται στο πλαίσιο του νέου καθεστώτος, αλλά η BRRD θα μπορούσε, κάλλιστα, να παραβιάζεται από τη στιγμή που θα τεθεί εν ισχύ από την 1η Ιανουαρίου.

Η αλήθεια είναι ότι οι δανειστές της Ελλάδας είναι απρόθυμοι να θέσουν τους Έλληνες καταθέτες στο στόχαστρο, καθώς φοβούνται ότι μια τέτοια κίνηση θα εμβαθύνει ακόμη περισσότερο την οικονομική ύφεση και την απώλεια χρημάτων από τις τράπεζες. Ο Νικολάς Βερόν του Bruegel αναφέρει πως η 31ή Δεκεμβρίου είναι μια πολιτική και όχι νομική προθεσμία. Οι αρχές θα μπορούσαν να επικαλεστούν μια διάταξη που θα προστατεύει τους καταθέτες μέσα στο 2016, «αλλά αυτό θα είναι πολιτικά δυσάρεστο για μερικά από τα ενδιαφερόμενα μέρη».

Φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, πίσω από τους νέους κανόνες υπάρχει ο δάκτυλος του Βερολίνου που θεωρεί ότι η επιβολή τους είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση του ευρώ. Πριν από λίγο καιρό, σε μια άτυπη συνάντηση των ΥΠΟΙΚ της Ευρωζώνης, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τόνισε πως η Γερμανία δεν προτίθεται να υποστηρίξει νέες διασώσεις που θα υποστηρίζονται από τους φορολογούμενους.

Από την άλλη, οι ελληνικές τράπεζες, σημειώνει η Telegraph, έχουν πληγεί από πρωτοφανή επίπεδα φυγής κεφαλαίων κάτι που οδήγησε στα γνωστά capital controls. Η ΕΚΤ, μέσω του Μάριο Ντράγκι, έχει αρνηθεί κάθε σενάριο για «κούρεμα» καταθέσεων, καθώς θεωρεί πως ένα τέτοιο μέτρο θα ήταν επιζήμιο για την ελληνική οικονομία και θα οδηγούσε σε περαιτέρω ύφεση. Το ίδιο σημειώνει και ο Γιοσού Φάμπο της Fitch Ratings, «μπορεί να κάνει καλό στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αλλά θα προκαλέσει ζημιά στην οικονομία. Οπότε είναι ολότελα αντιπαραγωγικό», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πάντως, ακόμη και αν οι καταθέτες, τελικά, τη γλυτώσουν, οι αρχές της ΕΕ θα μπορούσαν να δεχθούν νομικές προκλήσεις από τους ιδιώτες πιστωτές.