Οι ροές πριν και μετά
Στο τμήμα από τις Καστανιές ως τη Βύσσα, ο ποταμός Έβρος ρέει στο τουρκικό έδαφος και τα σύνορα με την Ελλάδα είναι χερσαία. Το κομμάτι αυτό αποτέλεσε επί χρόνια την βασική οδό διέλευσης προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη, μέσω Ελλάδας. Μέχρι το 2012, όταν η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να βάλει φραγμό στις ανεξέλεγκτες ροές. Η κατασκευή του φράχτη ολοκληρώθηκε τον χειμώνα του 2012 και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά.
Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, το 2011 είχαν γίνει 54.974 συλλήψεις για παράνομη είσοδο στη χώρα από τα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα και το 2013 -πρώτη χρονιά λειτουργίας του- έπεσαν στις μόλις 1.109! Ενδιάμεσα, το 2012 -χρονιά κατασκευής του φράχτη- είχαν γίνει 30.433 παράνομες διελεύσεις.
Οι μεταναστευτικές ροές δεν ανακόπηκαν, αλλά εκτράπηκαν σε άλλα, δυσκολότερα και πιο επικίνδυνα περάσματα, που είτε διασχίζουν την κοίτη του ποταμού Έβρου, είτε τα θαλάσσια σύνορα στο Ανατολικό Αιγαίο.
Παρόλο που τα μεγέθη σήμερα δεν είναι συγκρίσιμα με αυτά της περιόδου κατασκευής του φράχτη, λόγω γεωπολιτικών εξελίξεων που μεσολάβησαν, αυξάνοντας κατακόρυφα τις μεταναστευτικές ροές, η σημερινή εικόνα είναι ενδεικτική: Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, από την αρχή του 2019 μέχρι σήμερα έχουν εισέλθει στη χώρα συνολικά 71.185 πρόσφυγες και μετανάστες. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών -56.900 άτομα- έφτασαν στα νησιά μέσω των θαλάσσιων διαδρομών και 14.285 άτομα πέρασαν από τα χερσαία σύνορα στον Έβρο.
Αυτοί που περνούν τον φράχτη
Στο κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών στα Διαβατά της Θεσσαλονίκης συναντήσαμε πρόσφατα μια ομάδα 7 νέων από το Μαρόκο, οι οποίοι υποστηρίζουν πως πέρασαν στην Ελλάδα σκαρφαλώνοντας πάνω από τον ελληνοτουρκικό φράχτη.
«Πήγαμε αεροπορικώς στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί μας πήγαν στην Αδριανούπολη. Περάσαμε τη γέφυρα του ποταμού (σ.σ. Έβρου) και μετά πηδήξαμε πάνω από τον φράχτη στα σύνορα με την Ελλάδα. Κρυφτήκαμε για μέρες στο δάσος και ήρθαμε εδώ με το αυτοκίνητο», είχε πει στο ethnos.gr ο 27χρονος Αμπντουλχαμαντ, προσθέτοντας πως επέλεξαν αυτή τη διαδρομή, καθώς το ταξίδι μέσω της θάλασσας θα ήταν επικίνδυνο.
Στον Έβρο είναι κοινό μυστικό πως ο φράχτης δεν είναι αδιαπέραστος. Κατά καιρούς έχουν επιβεβαιωθεί περιστατικά μεταναστών που κατάφεραν να τον περάσουν, κυρίως σκαρφαλώνοντας πάνω από τη διπλή περίφραξη. Κομμάτια από χοντρό ύφασμα και κουβέρτες που έχουν βρεθεί πάνω στην αγκαθωτή κουλούρα (κονσερτίνα) αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα.
Επίσης, έχουν εντοπιστεί τρύπες στο συρματόπλεγμα, καθώς και σκαψίματα κάτω από την κατασκευή, ενώ συχνά προκαλούνται φθορές και από πλημμυρικά φαινόμενα.
Όπως ανέφεραν στο ethnos.gr αστυνομικές πηγές, στο πλαίσιο των νέων μέτρων για την καλύτερη φύλαξη των ελληνοτουρκικών συνόρων, πρόσφατα έγινε ενίσχυση τόσο στην υποδομή του φράχτη, όσο και στο ανθρώπινο δυναμικό επιτήρησής του. Με την συνεργασία του στρατού για την συγκρότηση μικτών κλιμακίων με την αστυνομία, αυξήθηκαν από μία σε δύο οι περιπολίες κατά μήκος του φράχτη, ενώ ενισχύθηκε και σε προσωπικό το Ενιαίο Κέντρο Ελέγχου και Επιτήρησης Συνόρων με έδρα τη Βύσσα στο Βόρειο Έβρο. Εκεί λειτουργεί, μεταξύ άλλων και το κέντρο επιχειρήσεων, όπου φτάνει η εικόνα από τις κάμερες που είναι εγκατεστημένες στον φράχτη.