Καινούργια και πιο αποτελεσματικά φάρμακα, νέες μέθοδοι για την καλύτερη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου και του Πάρκινσον, αλλά και τεχνικές για πιο εύκολες μεταμοσχεύσεις, είναι μερικές από τις βιοϊατρικές καινοτομίες που «γεννήθηκαν» σε ελληνικά εργαστήρια και υπόσχονται ένα καλύτερο αύριο για την ανθρώπινη υγεία - αλλά και την εθνική οικονομία. Και είναι πολλές.
Τις 150 ξεπέρασαν οι συμμετοχές στον δεύτερο διαγωνισμό «Innovation Project 2.0» του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), για να επιλεγούν δέκα φιναλίστ και να αναδειχθούν οι τρεις νικητές, κατά τη χθεσινή τελική φάση του διαγωνισμού στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Το «Innovation Project 2.0» είχε παρακαταθήκη την πολύ μεγάλη επιτυχία της πρώτης διοργάνωσης, η οποία δημιούργησε διαύλους επικοινωνίας ανάμεσα στους ερευνητικούς φορείς των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις-μέλη του ΣΦΕΕ, φέρνοντας κοντά την έρευνα με την αγορά και την πραγματική οικονομία. Επίσης, για δεύτερη φορά πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των «Industry Disruptors-Game Changers» (ID-GC), ενός οργανισμού που προωθεί την καινοτόμο επιχειρηματικότητα.
Στόχος και φέτος ήταν αυτοί οι δίαυλοι να βοηθήσουν πρωτοποριακές ιδέες με ελληνική «υπογραφή» να προχωρήσουν πέρα από τις δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, για να αξιοποιηθούν στη «μάχη» για την αντιμετώπιση ασθενειών. Ετσι ώστε, πέρα από το κοινωνικό όφελος που θα προσφέρουν, να ανοίξουν έναν ακόμη δρόμο μέσα από τον τομέα της υγείας, για να αλλάξει παραγωγικό μοντέλο η ελληνική οικονομία.
Κοινή διαπίστωση είναι ότι η χώρα μας διαθέτει εξαιρετικούς επιστήμονες. «Ακόμη μία χρονιά υπάρχουν τόσες αξιόλογες προτάσεις από Ελληνες ερευνητές στο χώρο της υγείας και είναι ένα καθαρό σημάδι πως η Ελλάδα διαθέτει επιστημονικό δυναμικό διεθνούς επιπέδου, κάτι που επιτρέπει στη χώρα μας να συνεχίζει να ελπίζει ότι μπορεί να καινοτομεί, εφόσον ενθαρρύνει στην πράξη τα νέα δημιουργικά μυαλά», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Κωνσταντίνος Φρουζής, πρόεδρος του ΣΦΕΕ.
Η δρ Βαρβάρα Μπαρούτσου, συντονίστρια Επιτροπής Ιατρικών Διευθυντών ΣΦΕΕ και ιατρική διευθύντρια της SANOFI, συμφωνεί πως και πάλι το αισιόδοξο μήνυμα της πρωτοβουλίας είναι ότι ελληνικά πανεπιστήμια και ινστιτούτα πρωτοπορούν στη βιοϊατρική. «Εκτός από το ότι αρκετές ιδέες ήταν εξαιρετικά πρωτότυπες, οι περισσότερες αφορούσαν τομείς που βρίσκονται διεθνώς στην αιχμή της έρευνας, όπως η τηλεϊατρική ή η αναγεννητική ιατρική», σημειώνει.
Οι τρεις νικητές θα μοιραστούν χρηματικά έπαθλα 50.000 € (χορηγία των εταιρειών: Abbvie, Chiesi, Genesis, Pharmaserve-Lilly, MSD, Novartis, Pharmathen και Roche), ενώ θα έχουν τη δυνατότητα συμβουλευτικής υποστήριξης από τον ΣΦΕΕ και τον ID-GC σε θέματα όπως η ανάπτυξη start-up επιχειρήσεων ή η πρόσβαση σε κέντρα εκπαίδευσης και R&D. Ωστόσο, και για τις 10 καινοτομίες που ξεχώρισαν, ο διαγωνισμός είναι σίγουρα η αρχή του εγχειρήματός τους και όχι το τέλος.
Biomarket,
Medical Physiology Lab
Εγκαιρη διάγνωση για καρκίνο μαστού και προστάτη
Εγκαιρη και χαμηλού κόστους διάγνωση για μια μεγάλη σειρά από παθήσεις, όπως η ενδομητρίωση, ο καρκίνος του προστάτη και ο καρκίνος του μαστού, είναι το αποτέλεσμα της μεθόδου που ανέπτυξαν γιατροί, βιολόγοι και χημικοί, με επικεφαλής τον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Μιχάλη Κουτσιλιέρη. «Η μέθοδός μας μπορεί να ανιχνεύει αξιόπιστα μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη στο αίμα, η οποία είναι ο κοινός “παρονομαστής” σε όλες αυτές τις παθήσεις και επομένως στην περίπτωσή τους μπορεί να αξιοποιηθεί ως βιοδείκτης για την ανίχνευσή της», επισημαίνει ο βιολόγος Γιώργος Βασιλάκος, μέλος της ομάδας.
Μιχάλης Κουτσιλιέρης, Γιώργος Βασιλάκος, Κωνσταντίνος Ψαρρός, Αναστάσιος Φιλίππου
WatchAngel
Ενα βραχιόλι που μετράει την πίεση
Επιστήμονες από το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας στο Ηράκλειο της Κρήτης σχεδιάζουν να αναπτύξουν το πρώτο «έξυπνο» βραχιόλι στον κόσμο που θα καταγράφει και την αρτηριακή πίεση, εκτός από βιομετρικά δεδομένα, όπως τους καρδιακούς παλμούς και τη θερμοκρασία, που μετρούν τα wearable γκάτζετ τα οποία κυκλοφορούν ήδη στην αγορά. «Αυτός είναι ο λόγος που το βραχιόλι μας θα προορίζεται περισσότερο για ηλικιωμένους και άτομα με ασθένειες οι οποίες σχετίζονται με την αρτηριακή πίεση. Ετσι, όταν “αντιληφθεί” πως κάτι δεν πάει καλά, θα τους ενημερώνει στο smartphone τους και θα ειδοποιεί τον γιατρό ή κάποιον συγγενή τους», αναφέρει ο δρ Βαγγέλης Σακκαλής από την ομάδα.
Βαγγέλης Σακκαλής, Γιάννης Ζαχαράκης, Γεώργιος Χριστοδουλάκης, Εμμανουήλ Σπανάκης, Ματθαίος Πεδιαδίτης
Ελληνική Tράπεζα Οφθαλμών «Γρηγόρης Γεωργαρίου»
Λιγότερες εισαγωγές μοσχευμάτων κερατοειδούς
Από τις περίπου 400 χειρουργικές μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στη χώρα μας, μόλις το 5% καλύπτεται από δωρητές οργάνων στην Ελλάδα, ενώ το υπόλοιπο γίνεται με μοσχεύματα που αγοράζονται από το εξωτερικό. Στον αντίποδα, μέσα σε έναν μόλις χρόνο λειτουργίας, το σχέδιο της Ελληνικής Tράπεζας Οφθαλμών «Γρηγόρης Γεωργαρίου» είναι να μειωθούν οι εισαγωγές κατά 95%, περιορίζοντας έτσι κατά 50% και το κόστος για το σύστημα υγείας. «Ο λόγος είναι πως θα ακολουθήσουμε τη λογική που εδώ και δεκαετίες ισχύει στο εξωτερικό, όπου συλλέγονται μοσχεύματα κερατοειδούς έως και 24 ώρες μετά το θάνατο, και όχι μόνο από δωρητές που είναι κλινικά νεκροί, όπως γίνεται σήμερα», σημειώνει ο Αναστάσιος Χαρώνης, χειρουργός οφθαλμίατρος και από τους ιδρυτές της μη κερδοσκοπικής εταιρείας που έχει συστηθεί για τη δημιουργία της Τράπεζας.
Αναστάσιος Χαρώνης, Μίλτος Μπαλίδης, Βασίλης Λιαράκος, Μιχαήλ Τσάτσος, Φωτεινή-Εφη Τσιλιμπάρη, Βασίλειος Διακόνης, Σωτηρία Πάλιουρα, Κώστας Καράμπατσας
Amyndas
Φαρμακευτικά Α.Ε.
Ενα φάρμακο κατά της απόρριψης μοσχευμάτων
Η απόρριψη μοσχευμάτων και η παροξυσμική νυχτερινή αιμοσφαιρινουρία, μια σπάνια αλλά θανατηφόρα ασθένεια, είναι οι πρώτες εφαρμογές που σχεδιάζει η εταιρεία Amyndas Φαρμακευτικά για το φάρμακο το οποίο έχει στα σκαριά. «Αυτό που συμβαίνει και στις δύο περιπτώσεις είναι πως ενεργοποιείται, χωρίς να είναι επιθυμητό, ένας μηχανισμός φυσικής άμυνας του οργανισμού, ο οποίος αποτελείται από ένα σύστημα περίπου 50 πρωτεϊνών. Επομένως, σκοπός μας είναι να μπλοκάρουμε την ενεργοποίησή του», αναφέρει η κ. Δέσποινα Γιανκοπούλου από την εταιρεία. Η παρασκευή του φαρμάκου βασίζεται σε τεχνολογία που έχει αναπτύξει ο δρ Ιωάννης Λάμπρης, καθηγητής Ανοσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και ιδρυτής της Amyndas Φαρμακευτικά.
Ιωάννης Λάμπρης, Δέσποινα Γιανκοπούλου
OncoGen
Στοχευμένες αντικαρκινικές θεραπείες
Η διάγνωση του καρκίνου σε πιο πρώιμα στάδια αλλά και οι «στοχευμένες» θεραπείες που θα «σκοτώνουν» τα καρκινικά κύτταρα, χωρίς να επηρεάζουν τον υπόλοιπο οργανισμό, είναι οι δύο στόχοι της start-up εταιρείας OncoGen. Η OncoGen παράγει μονοκλωνικά αντισώματα, βιομόρια τα οποία μπορούν να αναγνωρίζουν τους όγκους. «Μέχρι σήμερα, ωστόσο, κανένα εμπορικά διαθέσιμο αντίσωμα δεν καταλήγει αποκλειστικά στους καρκινικούς ιστούς ούτε έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύσει μικρές συγκεντρώσεις καρκινικών κυττάρων. Δύο μειονεκτήματα τα οποία λύνει η βελτιωμένη τεχνολογία που έχουμε αναπτύξει για τη δημιουργία τους», επισημαίνει ο κ. Δημήτρης Βασιλάκος, μοριακός βιολόγος και ιδρυτής της start-up.
Δημήτρης Βασιλάκος
Proteomarkers Biotech
Καλύτερος προγεννητικός έλεγχος
Σχεδόν έτοιμα για κυκλοφορία στην αγορά, στην περίπτωση που βρεθεί χρηματοδότηση, είναι τα διαγνωστικά κιτ προγεννητικού ελέγχου που έχει αναπτύξει ο δρ Γιώργος Τσάγκαρης με τον συνεργάτη του Θανάση Αναγνωστόπουλο, ερευνητές στο Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. «Συγκριτικά με τις υπάρχουσες εξετάσεις, οι δύο καινοτομίες μας είναι πως για πρώτη φορά θα ανιχνεύονται συγκεκριμένες πρωτεΐνες στο αίμα, χρησιμοποιώντας μάλιστα μια τεχνολογία αιχμής για την ανίχνευση. Ετσι, παίρνοντας ένα μικρό δείγμα αίματος από την έγκυο, θα ελέγχεται η υγεία του εμβρύου και η πορεία της κύησης σε μικρότερο χρόνο και κόστος, αλλά και με μεγαλύτερη αξιοπιστία απ’ ό,τι σήμερα», τονίζει ο δρ Τσάγκαρης.
Γιώργος Τσάγκαρης, Θανάσης Αναγνωστόπουλος
MOL-THER
Μοριακή θεραπεία της μεσογειακής αναιμίας
Στη γονιδιακή θεραπεία η “φαρμακευτική” ουσία είναι το DNA, το οποίο “πακετάρεται” σε έναν φορέα για να διευκολυνθεί η εισαγωγή του στα κύτταρα του ασθενούς», λέει η δρ Ελένη Πανανικολάου, ερευνήτρια στο Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και μέλος της MOL-THER, της πρώτης ελληνικής επιστημονικής ομάδας που δημιούργησε φορείς για τη γονιδιακή θεραπεία της μεσογειακής αναιμίας, από την οποία στη χώρα μας πάσχουν 4.500 άνθρωποι. «Εχουμε δοκιμάσει ήδη τους φορείς σε πειράματα στο εργαστήριο και δοκιμές σε πειραματόζωα, με αρκετά ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Αν εξασφαλίσουμε χρηματοδότηση, το επόμενο βήμα είναι να προχωρήσουμε σε κλινικές μελέτες», συμπληρώνει.
Ελένη Πανανικολάου, Εκάτη Δρακοπούλου, Μαρία Δ. Γεωργομανώλη, Νίκος Ανάγνου
Dermasense
Υπερόπλο για διαγνώσεις δερματικών παθήσεων
Ενα καινούργιο διαγνωστικό «όπλο» για τους δερματολόγους σε όλο τον κόσμο ανέπτυξαν Ελληνες μηχανολόγοι μηχανικοί, προγραμματιστές και ειδικοί στη δερματολογία. Οι επιστήμονες δημιούργησαν το Dermasense, ένα εργαλείο άμεσης, μη παρεμβατικής δερματολογικής σάρωσης, το οποίο μετράει την ηλεκτρική αντίσταση της περιοχής που εξετάζεται, για να δώσει μια ένδειξη για το αν οι ιστοί της είναι υγιείς ή όχι. Ετσι, εκτός από τη μεγεθυμένη οπτική εικόνα της περιοχής, την οποία παρέχουν σήμερα στον γιατρό το δερματοσκόπιο και η ψηφιακή κάμερα, στο μέλλον θα μπορεί να βασίσει τη διάγνωσή του και στο Dermasense. «Το εργαλείο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλες τις δερματικές παθήσεις, ενώ επίσης θα βοηθά τον δερματολόγο να κρίνει καλύτερα αν ένα “ύποπτο” σημάδι μπορεί να είναι μελάνωμα, ώστε να προχωρήσει σε βιοψία», επισημαίνει η μηχανικός Ιρένα Κιρσανίδου, η οποία συμμετείχε στην ανάπτυξή του.
Ιρένα Κιρσανίδου, Ελισάβετ Λαζαρίδου, Αλέξανδρος Ασταράς, Χρυσοβαλάντης Κορφίτης, Χριστίνα Κεμανετζή, Αλέξανδρος Ζόγκας, Πάνος Καρτσίδης
miStem
Θεραπεία Πάρκινσον στα «μέτρα» του ασθενούς
Μια μέθοδο για την αντιμετώπιση του Πάρκινσον έχουν αναπτύξει ερευνητές από το ινστιτούτο Παστέρ, η οποία θα επιτρέπει για κάθε ασθενή να βρεθούν εκείνα τα φάρμακα που είναι πιο αποτελεσματικά στην περίπτωσή του. «Παίρνοντας δερματικά κύτταρα από τον ασθενή και αφού πρώτα “μηδενίσουμε” το βιολογικό τους “ρολόι”, για να τα μετατρέψουμε σε επαγόμενα βλαστοκύτταρα, δημιουργούμε στο εργαστήριο ένα “μοντέλο” των νευρώνων που πλήττονται από τη νόσο. Από τη στιγμή που οι νευρώνες φτιάχνονται από το δικό του βιολογικό υλικό, σε αυτό το “μοντέλο” θα μπορεί να ελεγχθεί ποια ουσία έχει την καλύτερη δράση, πριν χορηγηθεί», λέει η δρ Ρεβέκκα Μάτσα, μέλος της ομάδας.
Ρεβέκκα Μάτσα, Ουρανία Ζυγογιάννη, Κανέλλα Προδρομίδου, Νάσια Αντωνίου, Κωνσταντίνος Τσιόρας, Γεωργία Κουρούπη, Era Taoufik, Μαρία Γαϊτάνου, Φλωρεντία Παπαστεφανάκη
MeR Lab
«Καλλιεργώντας» συμβατά αγγειακά μοσχεύματα
Μια πρωτοποριακή λύση για τις καρδιακές παθήσεις ετοιμάζει η ομάδα MeR Lab, με σκοπό να δημιουργούνται αγγειακά μοσχεύματα από βιολογικό υλικό του ίδιου του ασθενούς. Η ομάδα χρησιμοποιεί αγγεία από ομφάλιους λώρους νεογνών, από τα οποία αφαιρεί όλα τα κύτταρα, ώστε να μείνει μόνο η «σκαλωσιά» των αγγείων. «Ενα ενδεχόμενο είναι να καλλιεργούμε στο εργαστήριο κύτταρα του ασθενούς πάνω σε ένα τέτοιο “ικρίωμα”, ώστε να δημιουργούμε ένα αγγείο έτοιμο για μεταμόσχευση. Αλλη επιλογή είναι να τοποθετηθεί η “σκαλωσιά” στο σημείο όπου υπάρχει το πρόβλημα, ώστε ο οργανισμός να την καλύψει στη συνέχεια με κύτταρα», σημειώνει ο δρ Στάθης Μιχαλόπουλος, βιολόγος και μέλος της MeR Lab. Σε κάθε περίπτωση, το μόσχευμα που θα προκύψει θα είναι απόλυτα βιοσυμβατό.
Μιχάλης Κατσιμπούλας, Στάθης Μιχαλόπουλος, Σωτήριος Κορώσης, Γιάννης Κακίσης
kathimerini.gr