Σήμερα είναι πολύ συχνή η περίπτωση ασθενών στους οποίους σε τυχαίο έλεγχο θυρεοειδούς ή μετά από υποψία του ιατρού και έλεγχο θυρεοειδούς, έγινε η διάγνωση ενός ή περισσότερων όζων στον θυρεοειδή αδένα, συνήθως με υπερηχογράφημα.

Τί είναι αυτό που ονομάζουμε όζος θυρεοειδούς;

Οι όζοι του θυρεοειδούς αδένα είναι δυνατό να αντιπροσωπεύουν διάφορες καλοήθεις οντότητες,
αλλά και κακοήθεις: κυστικούς σχηματισμούς, αδενώματα, καρκινώματα και άλλα. Στην πλειονότητα τους οι όζοι του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις, αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι σε αρκετές περιπτώσεις, συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή ή και ακόμη και στον ίδιο όζο του ασθενούς η καλοήθεια με την κακοήθεια, π.χ. ένας ασθενής να έχει καλοήθεις και κακοήθεις όζους ταυτόχρονα ή σε έναν ασθενή να υπάρχει μια “καλοήθης” κύστη η οποία σε ένα σημείο της έχει καρκίνο.

Οι όζοι είναι δυνατό να ψηλαφούνται, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις γίνονται αντιληπτοί μόνο με το υπερηχογράφημα. Οι όζοι είναι δυνατό να είναι λειτουργικοί, δηλαδή να εκκρίνουν θυρεοειδικές ορμόνες. Όταν κάποιος όζος εκκρίνει ορμόνες είναι πιο σπάνιο να είναι καρκίνος.

Οι όζοι θυρεοειδούς είναι τέσσερις φορές πιο συχνοί στις γυναίκες και η συχνότητα αυξάνει με την ηλικία, με την έκθεση σε ραδιενεργό ακτινοβολία και με την μειωμένη πρόσληψη ιωδίου. Είναι σαφές ότι οι ασθενείς με κακοήθεια θα πρέπει να χειρουργούνται, όπως επίσης και ασθενείς με αμφιβολία για κακοήθεια η οποία δεν μπορεί να διευκρινισθεί.

Τα μέσα τα οποία χρησιμοποιούμε για την διάγνωση και έλεγχο του θυρεοειδούς αδένα και των παθήσεων του είναι:

1. εξετάσεις αίματος(ορμόνες θυρεοειδούς, TSH, θυρεοσφαιρίνη, καλσιτονίνη, αντισώματα, κτλ)

2. Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς

3. Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς

4. Βιοψία με λεπτή βελόνη (FNAB-Fine Needle Aspiration Biopsy)

5. Αξονική τομογραφία

6. Μαγνητική τομογραφία

Εξετάσεις αίματος:

Με τις εξετάσεις αίματος, ελέγχουμε την λειτουργία του θυρεοειδή αδένα ως σύνολο και ελέγχουμε για παθήσεις όπου έχουμε αυξημένο αριθμό αντισωμάτων όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto για παράδειγμα. Επίσης σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών ελέγχουμε και για ορμόνες οι αυξημένες τιμές των οποίων θέτουν υποψία για καρκίνωμα.

Υπερηχογράφημα θυρεοειδούς

Με το υπερηχογράφημα γίνεται απεικονιστικός έλεγχος του θυρεοειδούς. Ελέγχεται δηλαδή η δομή του. Εδώ αναγνωρίζονται οι όζοι καθώς και αλλοιώσεις στην αρχιτεκτονική του από άλλες ενδεχόμενες παθήσεις. Η μορφή ενός όζου στο υπερηχογράφημα μας δίνει στοιχεία σχετικά με την καλοήθεια ή κακοήθεια αυτού.

Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς

Με το σπινθηρογράφημα διευκρινίζουμε την λειτουργικότητα του θυρεοειδή σε κάθε τμήμα του και την λειτουργικότητα των όζων εάν υπάρχουν. Εξ αιτίας της χαμηλής διαγνωστικής του αξίας σχετικά με την κακοήθεια ή όχι ενός όζου, η συγκεκριμένη εξέταση χρησιμοποιείται σε πολύ περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων σήμερα.

Βιοψία με λεπτή βελόνη (FNAB-Fine Needle Aspiration Biopsy)

Με την FNA λαμβάνουμε υλικό με λεπτή βελόνα από τον θυρεοειδή ή τους όζους και το υλικό αυτό ελέγχεται στο μικροσκόπιο για να διευκρινιστεί εάν υπάρχει ή όχι κακοήθεια.

Τέσσερα είναι τα πιθανά αποτελέσματα από την FNA:

1. Θετικό για κακοήθεια-καρκίνο

2. Καλόηθες δείγμα

3. Δείγμα μη επαρκές για διάγνωση

4. Δείγμα ύποπτο για καρκίνο

Στην περίπτωση όπου υπάρχει θετικό αποτέλεσμα για κακοήθεια, δρομολογείται η περαιτέρω χειρουργική θεραπεία του ασθενούς. Στην περίπτωση που το δείγμα είναι καλόηθες τότε ο ασθενής υποβάλλεται ξανά σε FNA σε έξι μήνες και εάν και τότε δεν υπάρχει καμία διαφορά, τότε ελέγχεται ο ασθενής μια φορά τον χρόνο.

Εάν υπάρξει κάποια ανησυχητική για κακοήθεια αλλαγή, τότε δρομολογείται η περαιτέρω χειρουργική θεραπεία του ασθενούς. Στην περίπτωση που το δείγμα είναι μη επαρκές για διάγνωση, κάτι το οποίο θα φανεί μετά την κυτταρολογική του εξέταση και ανάλυση, θα πρέπει να επαναληφθεί η εξέταση μέχρις ότου υπάρξει ικανοποιητικό δείγμα. Εάν παρά τις επαναληπτικές λήψεις δειγμάτων δεν γίνει εφικτή η λήψη ικανοποιητικού δείγματος, θα πρέπει να δρομολογηθεί χειρουργική αντιμετώπιση.

Στην περίπτωση που το δείγμα είναι ύποπτο για καρκίνο, αυτό σημαίνει ότι το δείγμα είναι επαρκές και η εξέταση έγινε σωστά, αλλά δεν είναι δυνατό να διευκρινιστεί από αυτή την εξέταση εάν υπάρχει κακοήθεια ή όχι, λόγω της φύσης της νόσου και τους περιορισμούς της εξέτασης. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να αντιμετωπιστεί χειρουργικά ο ασθενής.

Σε περίπτωση πολλαπλών όζων είναι σαφές ότι δεν είναι δυνατό να ελεγχθούν όλοι για κακοήθεια, αλλά μόνο οι πιο ύποπτοι. Σε τέτοιες περιπτώσεις υπό συνθήκες είναι ασφαλέστερο να χειρουργείται ο ασθενής ώστε αποκλειστεί το ενδεχόμενο αδιάγνωστου καρκίνου. Χειρουργική θεραπεία επίσης συνίσταται και σε ασθενείς οι οποίοι έχουν μεν καλοήθη νόσο, αλλά δεν μπορούν να ακολουθήσουν το πρόγραμμα της προβλεπόμενης παρακολούθησης με εξετάσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Τελικά σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να χειρουργηθώ εάν έχω όζους στον θυρεοειδή;

1. Όταν έχει προκύψει ότι πρόκειται για καρκίνο

2. Όταν δεν μπορεί να αποκλειστεί ο καρκίνος.

3. Όταν δεν είναι δυνατό να εξαχθεί ασφαλές συμπέρασμα μετά από επανειλημμένες βιοψίες FNA

4. Όταν οι όζοι είναι πολλαπλοί και δεν είναι δυνατό να ελεγχθούν όλοι για αποκλεισμό κακοήθειας και ο ασθενής δεν μπορεί να ακολουθήσει τακτικό πρόγραμμα παρακολούθησης ακόμη και εάν το αποτέλεσμα της βιοψίας FNA μιλάει για καλοήθεια ενός όζου ο οποίος και εξετάστηκε.

5. Όταν οι όζοι δημιουργούν λειτουργικό πρόβλημα με τις ορμόνες που παράγουν

6. Όταν οι όζοι δημιουργούν προβλήματα λόγω πίεσης που ασκούν σε γύρω ιστούς, π.χ τραχεία προκαλώντας δύσπνοια.

7. Γενικά όταν ο ασθενής δεν είναι δυνατό να παρακολουθηθεί συχνά με εξετάσεις και να επισκέπτεται τον ιατρό στα προβλεπόμενα διαστήματα.


Ανδρέας Μπακογιάννης
Χειρουργός
www.absurgery.gr
ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ || ΟΖΟΙ

Αν κάνετε τακτικές και σύντομες αυτοεξετάσεις με την μέθοδο της ψηλάφησης στον λαιμό σας, τότε αυτό είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του θυρεοειδούς.

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς είναι ένας τύπος καρκίνου που εμφανίζει πολύ μεγάλα ποσοστά επιβίωσης (το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης είναι περίπου 97%), εφόσον εντοπιστεί στα πρώτα στάδια.

Πώς να κάνετε αυτοεξέταση στον θυρεοειδή σας

Η αυτοεξέταση γίνεται με ψηλάφηση στον λαιμό σας. Είναι μια απλή διαδικασία που μπορεί να γίνει σχεδόν οπουδήποτε. Θα σας βοηθήσει να έχετε ένα ποτήρι νερό και έναν καθρέφτη.

Ο δρ Jeffrey Mechanick, κλινικός καθηγητής της Ιατρικής, Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη και Νοσημάτων των Οστών στην Σχολή Ιατρικής του νοσοκομείου Mount Sinai και πρόεδρος της AACE, συνιστά τα ακόλουθα βήματα:

1. Πρώτα, εντοπίστε τον θυρεοειδή σας αδένα, ο οποίος είναι πάνω από την κλείδα σας και κάτω από το λάρυγγα σας. Μην συγχέετε το θυρεοειδή σας με το “μήλο του Αδάμ”, το οποίο βρίσκεται πάνω από το θυρεοειδή αδένα.

2. Εστιάστε σε αυτό το μέρος του λαιμού, γείρετε το κεφάλι σας προς τα πίσω και αρχίστε να καταπίνετε το νερό από το ποτήρι.

3. Κοιτάξτε το λαιμό σας στον καθρέφτη, ενώ καταπίνετε, και δώστε προσοχή για τυχόν στατικούς ή κινούμενους όγκους.

Δείτε και το σχετικό βίντεο:

Σε στενή ανατομική σχέση, στην οπίσθια επιφάνεια του θυρεοειδούς αδένα, εντοπίζονται οι παραθυρεοειδείς αδένες.

Οι αδένες αυτοί είναι συνήθως τέσσερις, ωστόσο παρουσιάζουν και αρκετές ανατομικές παραλλαγές τόσο στον αριθμό, όσο και στην εντόπισή τους. Επίσης, διαφέρουν από τον θυρεοειδή στο χρώμα (υποκίτρινο) και την υφή.

Οι παραθυρεοειδείς αδένες εκκρίνουν την παραθορμόνη (PTH) η οποία συμμετέχει στον μεταβολισμό του ασβεστίου μαζί με την καλτσιτονίνη και την VitD.

Ωστόσο, η υπερέκκριση παραθορμόνης παραπέμπει σε προβλήματα υγείας που συνδέονται συνηθέστερα με αδένωμα, υπερπλασία ή και καρκίνωμα (σπάνια) των παραθυρεοειδών αδένων.

Η αύξηση του ασβεστίου στο αίμα είναι άμεση ως συνέπεια, με αποτέλεσμα κλινικά να κλινικά παρουσιάζονται:

- Ανορεξία
- Ναυτία
- Εμετοί
- Διάρροιες
- Μυϊκή αδυναμία

Παράλληλα, λόγω της μεγάλης απορρόφησης ασβεστίου από τα οστά, είναι δυνατόν να εκδηλωθούν:

- Αυτόματα κατάγματα
- Μυϊκοί πόνοι
- Λίθοι στους νεφρούς
- Ψυχωσικές διαταραχές

Πώς γίνεται η διάγνωση

Μετά την επίσκεψη στο γιατρό, αυτός θα σας καθοδηγήσει ώστε να πραγματοποιήσετε εξετάσεις αίματος για Ca++ και PTH, υπέρηχο τραχήλου, σπινθηρογράφημα και ακτινογραφίες για ενδείξεις έντονης οστεοπόρωσης, ενώ για τον ακριβή εντοπισμό του πάσχοντος αδένα ή αδένων, απαιτείται σωστός και λεπτομερής προεγχειρητικός έλεγχος.

Η περίοδός σας δεν έχει κάνει την εμφάνισή της στην ώρα της αλλά έχετε αποκλείσει το ενδεχόμενο να είστε έγκυος. Τι μπορεί να φταίει;

H γυναικολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «V is for Vagina», Alyssa Dweck, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους μπορεί να έχετε καθυστέρηση.

Σημαντική απώλεια βάρους ή υπερβολική άσκηση
Αν ο Δείκτης Μάζας του Σώματος σας πέσει κάτω από 18 ή 19, μπορεί να έχετε προβλήματα με την περίοδό σας. Σημαντική απώλεια βάρους ή και το αντίθετο εξαιτίας της ανορεξίας ή της βουλιμίας μπορεί να οδηγήσει σε ανώμαλες εμμηνορροϊκές περιόδους. «Η φύση έχει τον τρόπο της για να σας προειδοποιήσει ότι το σώμα σας και η υγεία σας βρίσκεται σε κίνδυνο κάτω από τέτοιες ακραίες καταστάσεις», λέει η Dweck.

Άγχος και Στρες
Ένα τρομακτικό γεγονός στη ζωή σας όπως π.χ μία απώλεια κάποιου αγαπημένου σας προσώπου μπορεί να προκαλέσει υποθαλαμική αμηνόρροια. Αυτή η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, ο υποθάλαμος, ελέγχει πως εκκρίνονται οι ορμόνες από την υπόφυση, τον κύριο αδένα του σώματος. Όταν λοιπόν ο υποθάλαμος επηρεάζεται από το στρες εξαιτίας ενός θανάτου στην οικογένεια ή οποιοδήποτε άλλο γεγονός που μπορεί να σας συγκλονίζει, μπορεί να υπάρξει μεγάλη καθυστέρηση της περιόδου.

Μπορεί λοιπόν κάποιες στιγμές της ζωής μας το στρες να είναι αναπόφευκτο, πρέπει όμως να προσπαθήσουμε να το διαχειριστούμε.

Θέμα ορμονικό ή θυροειδής
Ο θυρεοειδής αδένας, που βρίσκεται στο λαιμό μας, ρυθμίζει το μεταβολισμό μας. Συνεργάζεται επίσης με πολλά άλλα συστήματα του σώματος μας ώστε όλα να λειτουργούν ομαλά. «Ο υποθυρεοειδισμός για παράδειγμα είναι μια κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετή ορμόνη του θυρεοειδούς. Ένα από τα συμπτώματα είναι η διακοπή της περιόδου», λέει η κα Dweck. Σε κάθε περίπτωση εάν παρατηρήσετε συμπτώματα της διαταραχής του θυρεοειδούς, κανονίστε ραντεβού με τον γιατρό σας.

Πολυκυστικές Ωοθήκες
Με τον όρο πολυκυστικές ωοθήκες εννοούμε εκείνες τις ωοθήκες που περιέχουν πολλές μικρές κύστεις και εντοπίζονται τις περισσότερες φορές ακριβώς κάτω από την επιφάνεια της ωοθήκης. Οι κύστεις αυτές είναι ωοθυλάκια που περιέχουν ωάρια, λόγω όμως μιας ορμονικής ανισορροπίας, τα ωοθυλάκια δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως και έχουν αλλάξει τα επίπεδα των οιστρογόνων, της προγεστερόνης και της τεστοστερόνης. Ένα από τα πρώτα συμπτώματα είναι οι διαταραχές στην περίοδο. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν την ανάπτυξη τρίχας στο πρόσωπο ή το στήθος, τη δυσκολία στην απώλεια βάρους και πιθανά ζητήματα γονιμότητας. Ο γιατρός σας θα είναι εκείνος που θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε την κατάσταση ακολουθώντας την κατάλληλη θεραπεία.

Αντισύλληψη
Οι διάφοροι τρόποι αντισύλληψης μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές στην περίοδο. «Τα αντισυλληπτικά χάπια για παράδειγμα μπορεί να έχουν αντίκτυπο στην περίοδο και να προκαλέσουν καθυστέρηση. Από τη μία ναι μεν δεν είναι επικίνδυνο, από την άλλη όμως δεν παύει να είναι μία παρενέργεια», λέει η Dweck.

Πρόωρη εμμηνόπαυση
Όταν οι γυναίκες κάτω των 40 ετών έχουν ορμονικές διαταραχές σε σημαντικό βαθμό, μπορεί να μπαίνουν στην εμμηνόπαυση. Μαζί με την απώλεια της περιόδου, τα σημάδια περιλαμβάνουν εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις και κολπική ξηρότητα. Εάν έχετε παρατηρήσει κάποιο από τα συμπτώματα, απευθυνθείτε στον γυναικολόγο σας για να σας συμβουλέψει κατάλληλα.

womenshealthmag.com