To μεγάλο μυστικό στο υπόγειο του τάφου - Γιατί το μνημείο της Αμφίπολης θεωρείται μοναδικό
Οκτώβριος 06, 2014Νέα δεδομένα στην αρχαιολογία που ασχολείται με τους μακεδονικούς τάφους και την κατασκευή τους, δίνει η περίπτωση της Αμφίπολης καθώς για πρώτη φορά συναντιέται ένα τέτοιο μνημείο.
Διώροφος τάφος, δηλαδή να υπάρχει σκάλα στο πρώτο μέρος του τάφου, που οδηγεί σε υπόγειο χώρο στον οποίο είναι άγνωστο τι θα βρει κανείς, ασφαλώς δεν υπάρχει. Και πλέον η παγκόσμια αγωνία επικεντρώνεται στο τι θα βρουν οι επιστήμονες βαδίζοντας τη σκάλα ή ράμπα προς τον τέταρτο θάλαμο ο οποίος οδηγεί σε χώρο βαθύτερο κατά δύο μέτρα.
Κάθε μέρα που περνά τα στοιχεία ανατρέπονται στην Αμφίπολη. Τα βασικά σημεία που απασχολούν τους αρχαιολόγους είναι δύο:
To μεγάλο μυστικό στο υπόγειο του τάφου - Γιατί το μνημείο της Αμφίπολης θεωρείται μοναδικό
Εχει συληθεί ο τάφος ή όχι. Η σπασμένη μαρμάρινη θύρα που βρέθηκε κάνει πολλούς να πιστεύουν οότι τυμβωρύχοι την έσπασαν και σίγουρα έχουν μπει στο χώρο, άγνωστο μέχρι ποίου σημείου. Ωστόσο, υπάρχει πάντα και η περίπτωση της καταστροφής από κάποιο σεισμό ή έκρηξη καθώς τα σπασμένα κομμάτια βρέθηκαν προς τα έξω κι όχι προς τα μέσα όπως θα ήταν πιθανό αν οι τυμβωρύχοι χτυπούσαν με κάποιο βαρύ αντικείμενο στο σημείο που είναι τώρα οι αρχαιολόγοι.
Το δεύτερο στοιχείο είναι τι θα βρουν στον υπόγειο χώρο. Θα είναι ένας ακόμη χώρος όπως στο πρώτο επίπεδο, στον οποίο θα βρουν τον νεκρό και τα κτερίσματα; Ή πρόκειται για ένα ταφικό σύμπλεγμα με πολλούς τάφους μαζί;
Μιλώντας στο thetoc ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, κ. Πάνος Βαλαβάνη αναφέρει:
«Η προσέγγιση της αντίστροφης λογικής είναι χρήσιμη γιατί, εκτός των άλλων, βοηθάει να κατανοήσουμε και τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάστηκε το μνημείο. Το εάν ο τέταρτος θάλαμος είναι σκαμμένος ή χτισμένος, θα το μάθουμε αργά ή γρήγορα. Ομως αυτό έχει να κάνει με τη γεωλογική διαμόρφωση του υπεδάφους.
To μεγάλο μυστικό στο υπόγειο του τάφου - Γιατί το μνημείο της Αμφίπολης θεωρείται μοναδικό
To μεγάλο μυστικό στο υπόγειο του τάφου - Γιατί το μνημείο της Αμφίπολης θεωρείται μοναδικό
Σχετίζεται άμεσα με τη μορφή του εσωτερικού του λόφου –όχι του τύμβου, αλλά του φυσικού λόφου, πια. Το ότι, από τον τρίτο προς τον τέταρτο χώρο πιθανώς υπάρχει ράμπα ή σκάλα, αυτό ναι, θα μπορούσε να μας οδηγήσει στην υπόθεση ότι, αφετηρία για την κατασκευή του τάφου ήταν κάτι φυσικό, που διαμορφώθηκε σε ταφικό θάλαμο ή ότι υπήρχε κάτι άλλο σε αυτό το βάθος, με το οποίο έπρεπε να σχετιστεί ο ταφικός θάλαμος. Αυτή είναι μία σοβαρή ένδειξη αλλά θα δούμε».
«Η μέχρι τώρα εμπειρία των μακεδονικών τάφων έχει δείξει ότι όλοι οι θάλαμοι (και προθάλαμοι) βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο. Και είναι όλοι χτισμένοι. Η κατασκευή εξελίσσεται από κάτω προς τα επάνω και από τον τελευταίο –τον κυρίως ταφικό θάλαμο- προς τον προθάλαμο.
Το γεγονός ότι εδώ έχουμε την εις βάθος κατεύθυνση του τετάρτου θαλάμου μας υποψιάζει ότι, η αφετηρία θα μπορούσε να έχει γίνει από κάτι προϋπάρχον. Το οποίο έπρεπε να "ανέβει" ψηλότερα, έτσι ώστε η έξοδος να είναι στο επίπεδο του εδάφους. Βεβαίως όλα θα μπορούσαν να έχουν γίνει και από λόγους μεγαλύτερης προστασίας του μνημείου από την τυμβωρυχία, κάτι για το οποίο ήταν ιδιαιτέρως υποψιασμένοι οι κατασκευαστές του τάφου».
«Επικοινωνία» με τις παλαιότερες ταφές του λόφου
«Οχι, δεν φαίνεται να επικοινωνούσαν εσωτερικά. «Πρακτική» σχέση δεν πρέπει να υπάρχει. Είναι όμως πιθανό αυτοί που στο τέλος του 4ου αιώνα π.Χ. έφτιαξαν τον τύμβο να "έπεσαν" σε κάποια παλαιότερη ταφή. Οι αρχαίοι έδειχναν εν γένει σεβασμό στις παλαιότερες ταφές. Εάν ένα νέο, μεγάλο έργο εμποδιζόταν από μια παλαιότερη ταφή, δεν την κατέστρεφαν, την σέβονταν, μετακινώντας τα οστά του "παλιού" νεκρού.
Ο τόπος έχει μια "ταφική δυναμική", που, όπως έχουμε πει, σχετίζεται κυρίως, με τη θέση του. Με το γεγονός ότι, βρίσκεται σε επίκαιρο σημείο διασταύρωσης οδών (χερσαίων, ποταμίων, θαλασσίων κ.ά.). Με το γεγονός δηλαδή ότι, είναι ένας τηλεφανής χώρος. Συνεπώς, ένα σημείο που "βοηθά" τους επιγιγνομένους να θυμούνται τους νεκρούς τους».
Αλλο σημείο εισόδου;
«Μόνο εάν γίνει μία εγκάρσια σχεδιαστική τομή στον τύμβο θα κατανοήσουμε τη σχέση των ταφών Λαζαρίδη με το νεότερο οικοδόμημα, τον τάφο ο οποίος ανασκάπτεται τώρα. Έχω την αίσθηση -από μία πολύ "εξωτερική οπτική"- ότι ο εν λόγω τάφος βρίσκεται πολύ βαθύτερα από τις αρχαϊκές και κλασικές ταφές, οι οποίες φαίνεται ότι βρίσκονταν πιο ψηλά, κοντά στην επιφάνεια του προϋπάρχοντος φυσικού λόφου».
Τοιχογραφίες μόνο στον κυρίως ταφικό θάλαμο;
«Οχι, τοιχογραφίες έχουμε και στις προσόψεις. Θυμίζω τον λεγόμενο "τάφο της Κρίσεως", στα Λευκάδια, κοντά στη Νάουσα, που αναπαριστά τον νεκρό σε μία καταπληκτική ζωγραφική παράσταση, όρθιο, ανάμεσα στους τρεις κριτές του Αδη. Αρα, και οι προσόψεις και οι προθάλαμοι και οι ταφικοί θάλαμοι των μακεδονικών τάφων ήταν χώροι στους οποίους θα μπορούσε να υπάρξει τοιχογραφικός διάκοσμος. Μέχρι τώρα, τα λίγα που έχουμε βρει στον Καστά είναι τα κυμάτια των επικράνων, οι ρόδακες και οι ολοκόκκινες ζωγραφισμένες επιφάνειες. Παραστάσεις δεν έχουν βρεθεί ακόμη».
Πιθανότητα κατασκευής σε διαφορετικές χρονικές φάσεις
«Υπάρχει ενιαία αντίληψη διαμόρφωσης των εσωτερικών χώρων. Είναι τέτοια η σύνδεση των μερών, της τοιχοδομίας των θαλάμων, του ενός με τον άλλο, ώστε δεν υπάρχει περιθώριο για υποθέσεις περί δύο φάσεων κατασκευής».
Τι αγνοούσαμε για τους μακεδονικούς τάφους
«Κατ' αρχάς, το μέγεθος του τύμβου -παρ' όλο που οι τύμβοι των άλλων μακεδονικών τάφων δεν έχουν σωθεί ακέραιοι. Επειδή είναι χωμάτινοι, φθείρονται εύκολα από καιρικές συνθήκες, πάροδο χρόνου, γεωργικές εργασίες κ.ά. Ομως, η ύπαρξη του ακέραιου περιβόλου μας βοήθησε να κατανοήσουμε για πρώτη φορά, τα μεγέθη των ταφικών τύμβων.
Οπως και η ύπαρξη του Λέοντος, στην κορυφή. Τέτοιου τύπου γλυπτά, όπως ο Λέων, θα πρέπει να έστεφαν και άλλους μακεδονικούς τάφους, όπου όμως δεν υπήρξε δυνατότητα να επισημανθούν».
Ο αριθμός των γλυπτών
«Το επόμενο σημείο πρωτοτυπίας είναι ο μεγάλος αριθμός του γλυπτού διακόσμου. Δεν το είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα. Ελάχιστα γλυπτά έχουν βρεθεί σε μακεδονικούς τάφους, όπως η ανάγλυφη ζωφόρος και οι μετόπες του τάφου των Λευκαδίων, που προαναφέραμε. Αυτός ο αριθμός γλυπτών είναι πρωτόγνωρος».
Μεγάλος αριθμός χώρων - θαλάμων
«Επίσης, ο μεγάλος αριθμός προθαλάμων. Ενώ είχαμε συνηθίσει στο "ένα-δύο", προθάλαμος/θάλαμος, τώρα έχουμε μία κατά μήκος ανάπτυξη. Πιθανώς, το μεγάλο μήκος ανάπτυξης των διαδοχικών θαλάμων έχει να κάνει και με την "ανάγκη" (από τη στιγμή που αναφερθήκαμε στο βάθος του ταφικού θαλάμου και στη σχέση του με την επιφάνεια), να βγει η είσοδος, από έναν ταφικό θάλαμο που ήταν αρκετά μέσα, στην περιφέρεια του τύμβου. Βεβαίως, αυτό θα μπορούσε να έχει επιτευχθεί πολύ ευκολότερα και φθηνότερα με έναν πολύ μακρύ "δρόμο" είσόδου».
imerisia.gr
Αμφίπολη: Μνημείο Μέσα στο Μνημείο
Οκτώβριος 05, 2014Τι αποκαλύπτει η τομογραφική διερεύνηση - Όλη η προσοχή στρέφεται τώρα στην ασφαλή είσοδο του κατωφερούς τέταρτου θαλάμου που είναι άγνωστο τι θα αποκαλύψει
Βήμα-βήμα προχωρούν οι ΕΡΕΥΝΕΣ στην Αμφίπολη με την αρχαιολογική ομάδα της κυρίας Περιστέρη να περιμένει για τη στιγμή εκείνη που θα μπορέσει να διακριβώσει το τι κρύβεται μέσα στον τέταρτο θάλαμο για τον οποίο υπάρχει η πεποίθηση ότι είναι κατωφερής.
Τα ευρήματα στον τρίτο θάλαμο αναπτέρωσαν το ηθικό των αρχαιολόγων μετά τις αρκετές τεχνικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν όταν κατάφεραν να μπουν στον χώρο πίσω από τις Καρυάτιδες καθώς τους έδωσαν επιπλέον επιχειρήματα για να στηρίξουν την άποψή τους ότι προκειται για ταφικό μνημειό που χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αιώνα και μπορεί να περιγραφεί ακόμη και ως «τυπική μορφή μακεδονικού τάφου».
Μετά τα μαρμάρινα σπασμένα θυρόφυλλα και τα καρφιά που βρέθηκαν στον τρίτο χώρο τώρα η ομάδα της κυρίας Περιστέρη ελπίζει να αποκαλύψει περισσότερα ευρήματα προκειμένου να ικανοποιήσει ακόμα περισσότερο την επιστημονική «δίψα» και την αγωνία που περιβάλει την κοινή γνώμη που αναμένει συνεχώς νέα από την σπουδαία αυτή ανασκαφή.
Το αγωνιώδες ερώτημα στο οποίο ακόμα δεν μπορούν να απαντήσουν με ασφάλεια οι αρχαιολόγοι που δίνουν καθημερινή μάχη στον τύμβο Καστά είναι αν, σε ποιο βαθμό και πότε συλλήθηκε ο τάφος αυτός με τα μέχρι στιγμής στοιχεία να δίνουν μια συγκεχυμένη εικόνα που σε πρώτη φάση τουλάχιστον ενισχύει την εκτίμηση ότι η σύλληση έχει γίνει στα αρχαία χρόνια.
Το συνολικό ύψος του αγάλματος και του βάθρου είναι 3,67 μ.
Τα μαρμάρινα βάθρα αποκαλύφθηκαν στο σύνολό τους:
Ο Λάζαρος Πολυμενάκος, γεωλόγος μελετητής - Δρ. Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, ειδικός στην εφαρμογή γεωφυσικών μεθόδων και ειδικότερα της μεθόδου της σεισμικής τομογραφίας στη μελέτη σύνθετων τεχνικογεωλογικών και γεωαρχαιολογικών προβλημάτων, έχει εκπονήσει σχετική ΕΡΕΥΝΑ
στο Λόφο Καστά κατά το παρελθόν, με τη συνεργασία των Α. Λιόση (γεωλόγο), Σ. Παπαμαρινόπουλο (πρώην καθηγητή Γεωφυσικής στο πανεπιστήμιο Πάτρας) και την κυρία Χ. Κουκούλη (πρώην έφορο αρχαιοτήτων Καβάλας) και αναφέρει σχετικά:
«Καλοκαίρι του 1998. Στη ζέστη του Ιουλίου και με ελάχιστα χρήματα στη διάθεσή μας (ευγενική προσφορά ενός των… παρευρισκομένων συνεργατών), αντικρίζουμε με δέος το λόφο, την Τούμπα Καστά. Προσπαθούμε να συνειδητοποιήσουμε πώς ακριβώς θα κάνουμε πράξη σχέδια στο χαρτί για τη «σεισμική τομογραφία» του λόφου, μια έννοια γνωστή τότε μόνο στην ιατρική πρακτική. Η μέρα προχωράει και το σφυρί χτυπά σε διαφορετικές θέσεις γύρω από τη βάση του λόφου (Εικόνα 1), δημιουργώντας κύματα που ευελπιστώ να ταξιδέψουν από τη μια άκρη του λόφου στην άλλη και να μας δώσουν μια «εικόνα» των διαφορετικών εδαφικών υλικών που τον δομούν.
Τρισδιάστατη ψηφιακή απεικόνιση της τοπογραφίας του λόφου Καστά κατά το έτος 1998
Αντικείμενο διερεύνησης η βάση του λόφου και μια ζώνη που εκτείνεται λίγο ψηλότερα και λίγο χαμηλότερα από αυτήν. Η κούραση και η περιέργεια μεγάλη, μέχρι να ολοκληρωθούν οι μετρήσεις, διαδικασία που κράτησε τρεις ημέρες στο πεδίο. Τελικά, έχω μπροστά μου μια εικόνα των «γρήγορων» και «αργών» διαδρομών στο εσωτερικό του λόφου η οποία «απηχεί» τις διαφοροποιήσεις των υλικών που τον συνθέτουν. Η τομογραφική απεικόνιση του εσωτερικού του λόφου Καστά, στο επίπεδο της βάσης του, είναι γεγονός. Μια σειρά συγκυριών καθυστερεί τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων, η οποία τελικά γίνεται το 2004. Άλλες συγκυρίες αφήνουν στην άκρη τόσο τη συνέχιση των ερευνών στο λόφο, τόσο των γεωφυσικών όσο και των ανασκαφικών.
2012-2014. Η έναρξη της ανασκαφής κινεί εκ νέου το ενδιαφέρον για μια σχεδόν λησμονημένη υπόθεση. Μετά από πολλά στάδια και σκαμπανεβάσματα, και με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, αποφασίζω να συσχετίσω την τότε έρευνα με τη σημερινή μορφή του λόφου και τα μέχρι στιγμής σημαντικότερα ευρήματα: Τον περίβολο και την είσοδο της σήραγγας.
Στη δημοσίευση του 2004 είχαν ήδη επισημανθεί οι σημαντικότερες γεωφυσικές «ανωμαλίες» και η σχέση τους κυρίως με πιθανές ανθρωπογενείς δομές στο εσωτερικό του λόφου. Ωστόσο, η συσσωρευμένη εμπειρία στην εφαρμογή της σεισμικής τομογραφίας (αλλά και η σύγχρονη τεχνολογία) παρέχει τη δυνατότητα να δω την εικόνα «με άλλο μάτι». Και πέρα από πιθανούς τάφους, να αντιληφθώ στοιχεία που έχουν να κάνουν με τη δομή και την ευστάθεια του λόφου, στοιχεία κρίσιμα για την πολύ δύσκολη ανασκαφική προσέγγιση του εσωτερικού του. Συνθέτοντας εκ νέου τα παλαιά στοιχεία, και τις ήδη υπάρχουσες ενδείξεις, διαμορφώνω μια νέα ολοκληρωμένη ερμηνεία. Σε πιο απλοποιημένη μορφή, διαμορφώνεται η παρακείμενη τρισδιάστατη εκτιμώμενη εικόνα του εσωτερικού του λόφου (Εικόνα 2), αποτέλεσμα επίπονων προσπαθειών και κριτικής συνθετικής σκέψης.
Τρισδιάστατη απόδοση της εκτιμώμενης επιφάνειας του φυσικού εδάφους (γεωλογικού υποβάθρου) και άλλων δομών στο εσωτερικό του λόφου Καστά, όπως προκύπτει από την ερμηνεία των αποτελεσμάτων της σεισμικής τομογραφικής έρευνας. Η θέση του περιβόλου και της εισόδου της σήραγγας προέρχονται από δορυφορικές εικόνες και φωτογραφίες που έχουν εμφανιστεί στον Τύπο κατά το διάστημα 2012-2014
Η εικόνα είναι πολύ-πολύ ενδιαφέρουσα. Αποκαλύπτει τη διαμόρφωση του φυσικού εδάφους από τους κατασκευαστές του μνημείου, ώστε να μπορεί αυτό να δεχθεί τις κατασκευές που έχουν σχεδιάσει να τοποθετήσουν εκεί και να τις «προστατεύει». Διαμορφώνουν (όχι πολύ βαθιά) ορύγματα τα οποία σε κάποια σημεία τους θα φιλοξενήσουν ταφικές ή άλλες κατασκευές και μετά θα αποτελέσουν «δρόμους» προσπέλασης από και προς αυτές. Οι δρόμοι αυτοί επιλέγονται να προσπελάζουν το εσωτερικό ο ένας από το νότο, ο άλλος από τα βορειοδυτικά. Ο λόγος για τους προσανατολισμούς αυτούς θα πρέπει να είναι σημαντικός τόσο από την άποψη του συμβολισμού, όσο και της λειτουργικότητας και της κατασκευαστικής αρτιότητας.
Οι κατασκευές στο εσωτερικό ολοκληρώνονται και στη συνέχεια καλύπτονται από ένα επίχωμα με διαστάσεις και όγκο ανάλογο της έκτασης που καταλαμβάνουν οι κατασκευές στη βάση του λόφου. Αλλά φυσικά και για να δημιουργηθεί ένα μνημείο που θα συμβολίζει τη σημασία του περιεχομένου του. Και, βεβαίως, το όλο συγκρότημα να είναι «ευσταθές» και ανθεκτικό σε εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις και επιβαρυντικούς παράγοντες στο πέρασμα του χρόνου.
Η τοποθεσία του μνημείου, αν και επιφανής, ωστόσο έχει στοιχεία που μπορεί να επιβαρύνουν την κατασκευή, λόγω και των πρωτοφανών διαστάσεών της. Ως ένα μέτρο ενίσχυσης, δημιουργείται πρόσθετο υλικό επίχωσης στη νοτιοδυτική πλευρά που εμφανίζει σημαντική ταπείνωση σε σχέση με τις υπόλοιπες πλευρές και αναγκάζει εκ των πραγμάτων τους κατασκευαστές να διαμορφώσουν σημαντικά μεγαλύτερο όγκο επιχώματος σε αυτή την περιοχή καθώς και σε όλον το νοτιοδυτικό τομέα του λόφου όπου το πάχος του επιχώματος είναι το μεγαλύτερο.
Με την πάροδο του χρόνου, η κατασκευή, όπως και κάθε άλλη όμοιά της, επιβαρύνεται κυρίως από εσωτερικές δυνάμεις, αλλά και ενδεχόμενες επεμβάσεις στην επιφάνειά της (όπως κατοίκηση, ταφές, ακόμη και χρήση μέρους του εδαφικού υλικού για ποικίλους λόγους). Η επιβάρυνση εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη στο χώρο που περιέχει τις υποκείμενες, περιεχόμενες, κατασκευές, όπως για παράδειγμα η σήραγγα που εισχωρεί στο εσωτερικό του λόφου από τη νότια πλευρά. Και σε σχέση με τη γεωμετρία του χώρου έδρασης καθώς και την ανάπτυξη του ίδιου του επιχώματος εμφανίζει προτιμητέες κατευθύνσεις εκδήλωσης πιθανών αστοχιών, δηλαδή ολισθήσεων του εδαφικού υλικού.
Η παραπάνω σύνθεση των αποτελεσμάτων της τομογραφικής διερεύνησης του Λόφου Καστά μάς αποκαλύπτει ένα μοναδικό, και από τεχνική άποψη, μνημείο, και μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα την κατασκευή και τα ενδεχόμενα δομικά προβλήματά του. Και στην ανασκαφική ομάδα, πολύτιμο υλικό για το σχεδιασμό του δύσκολου και συναρπαστικού έργου της.
Παράλληλα, είναι προφανής η δυνατότητα που έχει η σεισμική τομογραφία (ανάμεσα σε άλλες ερευνητικές μεθόδους) να συμβάλλει στη μελέτη και την ανάδειξη παρόμοιου τύπου μνημειακών κατασκευών που βρίσκονται στον ελλαδικό και ευρύτερο βαλκανικό χώρο. Επιστρέφοντας για λίγο στο 1998, αντικρίζω πλέον με δέος όχι τις δύσβατες και απόκρημνες πλαγιές του λόφου Καστά, αλλά το εσωτερικό του. Και ευχαριστώ από καρδίας όσους βοήθησαν ώστε να γίνει εφικτή η υλοποίηση αυτής της μοναδικής έρευνας.
Αφαιρέθηκαν οι δύο τελευταίοι δόμοι του τοίχου σφράγισης, μπροστά από το δεύτερο διαφραγματικό τοίχο:
Ίχνη μπλε χρώματος εντοπίστηκαν στο υπερυψωμένο δάπεδο του δευτέρου θαλάμου:
Τμήμα της μαρμάρινης θύρας με τη διακόσμηση των εφηλίδων (κεφάλια καρφιών, σε απομίμηση ξύλινης πόρτας)
Γραφική αναπαράσταση του θυρώματος στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο, μαζί με τα θυρόφυλλα που βρέθηκαν σπασμένα και τους στροφείς
Οι εργασίες υποστήλωσης της θολωτής οροφής συνεχίζονται, με βάση την «παθητική» λογική στήριξης, δηλαδή την συγκράτηση τυχόν μετατοπίσεων
Τα ευρήματα στον τρίτο θάλαμο αναπτέρωσαν το ηθικό των αρχαιολόγων μετά τις αρκετές τεχνικές δυσκολίες που αντιμετώπισαν όταν κατάφεραν να μπουν στον χώρο πίσω από τις Καρυάτιδες καθώς τους έδωσαν επιπλέον επιχειρήματα για να στηρίξουν την άποψή τους ότι προκειται για ταφικό μνημειό που χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αιώνα και μπορεί να περιγραφεί ακόμη και ως «τυπική μορφή μακεδονικού τάφου».
Μετά τα μαρμάρινα σπασμένα θυρόφυλλα και τα καρφιά που βρέθηκαν στον τρίτο χώρο τώρα η ομάδα της κυρίας Περιστέρη ελπίζει να αποκαλύψει περισσότερα ευρήματα προκειμένου να ικανοποιήσει ακόμα περισσότερο την επιστημονική «δίψα» και την αγωνία που περιβάλει την κοινή γνώμη που αναμένει συνεχώς νέα από την σπουδαία αυτή ανασκαφή.
Το αγωνιώδες ερώτημα στο οποίο ακόμα δεν μπορούν να απαντήσουν με ασφάλεια οι αρχαιολόγοι που δίνουν καθημερινή μάχη στον τύμβο Καστά είναι αν, σε ποιο βαθμό και πότε συλλήθηκε ο τάφος αυτός με τα μέχρι στιγμής στοιχεία να δίνουν μια συγκεχυμένη εικόνα που σε πρώτη φάση τουλάχιστον ενισχύει την εκτίμηση ότι η σύλληση έχει γίνει στα αρχαία χρόνια.
Το συνολικό ύψος του αγάλματος και του βάθρου είναι 3,67 μ.
Τα μαρμάρινα βάθρα αποκαλύφθηκαν στο σύνολό τους:
Ακτινογραφώντας μια μοναδική μνημειακή κατασκευή
Ο Λάζαρος Πολυμενάκος, γεωλόγος μελετητής - Δρ. Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, ειδικός στην εφαρμογή γεωφυσικών μεθόδων και ειδικότερα της μεθόδου της σεισμικής τομογραφίας στη μελέτη σύνθετων τεχνικογεωλογικών και γεωαρχαιολογικών προβλημάτων, έχει εκπονήσει σχετική ΕΡΕΥΝΑ
στο Λόφο Καστά κατά το παρελθόν, με τη συνεργασία των Α. Λιόση (γεωλόγο), Σ. Παπαμαρινόπουλο (πρώην καθηγητή Γεωφυσικής στο πανεπιστήμιο Πάτρας) και την κυρία Χ. Κουκούλη (πρώην έφορο αρχαιοτήτων Καβάλας) και αναφέρει σχετικά: «Καλοκαίρι του 1998. Στη ζέστη του Ιουλίου και με ελάχιστα χρήματα στη διάθεσή μας (ευγενική προσφορά ενός των… παρευρισκομένων συνεργατών), αντικρίζουμε με δέος το λόφο, την Τούμπα Καστά. Προσπαθούμε να συνειδητοποιήσουμε πώς ακριβώς θα κάνουμε πράξη σχέδια στο χαρτί για τη «σεισμική τομογραφία» του λόφου, μια έννοια γνωστή τότε μόνο στην ιατρική πρακτική. Η μέρα προχωράει και το σφυρί χτυπά σε διαφορετικές θέσεις γύρω από τη βάση του λόφου (Εικόνα 1), δημιουργώντας κύματα που ευελπιστώ να ταξιδέψουν από τη μια άκρη του λόφου στην άλλη και να μας δώσουν μια «εικόνα» των διαφορετικών εδαφικών υλικών που τον δομούν.
Τρισδιάστατη ψηφιακή απεικόνιση της τοπογραφίας του λόφου Καστά κατά το έτος 1998
Αντικείμενο διερεύνησης η βάση του λόφου και μια ζώνη που εκτείνεται λίγο ψηλότερα και λίγο χαμηλότερα από αυτήν. Η κούραση και η περιέργεια μεγάλη, μέχρι να ολοκληρωθούν οι μετρήσεις, διαδικασία που κράτησε τρεις ημέρες στο πεδίο. Τελικά, έχω μπροστά μου μια εικόνα των «γρήγορων» και «αργών» διαδρομών στο εσωτερικό του λόφου η οποία «απηχεί» τις διαφοροποιήσεις των υλικών που τον συνθέτουν. Η τομογραφική απεικόνιση του εσωτερικού του λόφου Καστά, στο επίπεδο της βάσης του, είναι γεγονός. Μια σειρά συγκυριών καθυστερεί τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων, η οποία τελικά γίνεται το 2004. Άλλες συγκυρίες αφήνουν στην άκρη τόσο τη συνέχιση των ερευνών στο λόφο, τόσο των γεωφυσικών όσο και των ανασκαφικών.
2012-2014. Η έναρξη της ανασκαφής κινεί εκ νέου το ενδιαφέρον για μια σχεδόν λησμονημένη υπόθεση. Μετά από πολλά στάδια και σκαμπανεβάσματα, και με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, αποφασίζω να συσχετίσω την τότε έρευνα με τη σημερινή μορφή του λόφου και τα μέχρι στιγμής σημαντικότερα ευρήματα: Τον περίβολο και την είσοδο της σήραγγας.
Στη δημοσίευση του 2004 είχαν ήδη επισημανθεί οι σημαντικότερες γεωφυσικές «ανωμαλίες» και η σχέση τους κυρίως με πιθανές ανθρωπογενείς δομές στο εσωτερικό του λόφου. Ωστόσο, η συσσωρευμένη εμπειρία στην εφαρμογή της σεισμικής τομογραφίας (αλλά και η σύγχρονη τεχνολογία) παρέχει τη δυνατότητα να δω την εικόνα «με άλλο μάτι». Και πέρα από πιθανούς τάφους, να αντιληφθώ στοιχεία που έχουν να κάνουν με τη δομή και την ευστάθεια του λόφου, στοιχεία κρίσιμα για την πολύ δύσκολη ανασκαφική προσέγγιση του εσωτερικού του. Συνθέτοντας εκ νέου τα παλαιά στοιχεία, και τις ήδη υπάρχουσες ενδείξεις, διαμορφώνω μια νέα ολοκληρωμένη ερμηνεία. Σε πιο απλοποιημένη μορφή, διαμορφώνεται η παρακείμενη τρισδιάστατη εκτιμώμενη εικόνα του εσωτερικού του λόφου (Εικόνα 2), αποτέλεσμα επίπονων προσπαθειών και κριτικής συνθετικής σκέψης.
Τρισδιάστατη απόδοση της εκτιμώμενης επιφάνειας του φυσικού εδάφους (γεωλογικού υποβάθρου) και άλλων δομών στο εσωτερικό του λόφου Καστά, όπως προκύπτει από την ερμηνεία των αποτελεσμάτων της σεισμικής τομογραφικής έρευνας. Η θέση του περιβόλου και της εισόδου της σήραγγας προέρχονται από δορυφορικές εικόνες και φωτογραφίες που έχουν εμφανιστεί στον Τύπο κατά το διάστημα 2012-2014
Η εικόνα είναι πολύ-πολύ ενδιαφέρουσα. Αποκαλύπτει τη διαμόρφωση του φυσικού εδάφους από τους κατασκευαστές του μνημείου, ώστε να μπορεί αυτό να δεχθεί τις κατασκευές που έχουν σχεδιάσει να τοποθετήσουν εκεί και να τις «προστατεύει». Διαμορφώνουν (όχι πολύ βαθιά) ορύγματα τα οποία σε κάποια σημεία τους θα φιλοξενήσουν ταφικές ή άλλες κατασκευές και μετά θα αποτελέσουν «δρόμους» προσπέλασης από και προς αυτές. Οι δρόμοι αυτοί επιλέγονται να προσπελάζουν το εσωτερικό ο ένας από το νότο, ο άλλος από τα βορειοδυτικά. Ο λόγος για τους προσανατολισμούς αυτούς θα πρέπει να είναι σημαντικός τόσο από την άποψη του συμβολισμού, όσο και της λειτουργικότητας και της κατασκευαστικής αρτιότητας.
Οι κατασκευές στο εσωτερικό ολοκληρώνονται και στη συνέχεια καλύπτονται από ένα επίχωμα με διαστάσεις και όγκο ανάλογο της έκτασης που καταλαμβάνουν οι κατασκευές στη βάση του λόφου. Αλλά φυσικά και για να δημιουργηθεί ένα μνημείο που θα συμβολίζει τη σημασία του περιεχομένου του. Και, βεβαίως, το όλο συγκρότημα να είναι «ευσταθές» και ανθεκτικό σε εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις και επιβαρυντικούς παράγοντες στο πέρασμα του χρόνου.
Η τοποθεσία του μνημείου, αν και επιφανής, ωστόσο έχει στοιχεία που μπορεί να επιβαρύνουν την κατασκευή, λόγω και των πρωτοφανών διαστάσεών της. Ως ένα μέτρο ενίσχυσης, δημιουργείται πρόσθετο υλικό επίχωσης στη νοτιοδυτική πλευρά που εμφανίζει σημαντική ταπείνωση σε σχέση με τις υπόλοιπες πλευρές και αναγκάζει εκ των πραγμάτων τους κατασκευαστές να διαμορφώσουν σημαντικά μεγαλύτερο όγκο επιχώματος σε αυτή την περιοχή καθώς και σε όλον το νοτιοδυτικό τομέα του λόφου όπου το πάχος του επιχώματος είναι το μεγαλύτερο.
Με την πάροδο του χρόνου, η κατασκευή, όπως και κάθε άλλη όμοιά της, επιβαρύνεται κυρίως από εσωτερικές δυνάμεις, αλλά και ενδεχόμενες επεμβάσεις στην επιφάνειά της (όπως κατοίκηση, ταφές, ακόμη και χρήση μέρους του εδαφικού υλικού για ποικίλους λόγους). Η επιβάρυνση εκτιμάται ότι είναι μεγαλύτερη στο χώρο που περιέχει τις υποκείμενες, περιεχόμενες, κατασκευές, όπως για παράδειγμα η σήραγγα που εισχωρεί στο εσωτερικό του λόφου από τη νότια πλευρά. Και σε σχέση με τη γεωμετρία του χώρου έδρασης καθώς και την ανάπτυξη του ίδιου του επιχώματος εμφανίζει προτιμητέες κατευθύνσεις εκδήλωσης πιθανών αστοχιών, δηλαδή ολισθήσεων του εδαφικού υλικού.
Η παραπάνω σύνθεση των αποτελεσμάτων της τομογραφικής διερεύνησης του Λόφου Καστά μάς αποκαλύπτει ένα μοναδικό, και από τεχνική άποψη, μνημείο, και μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα την κατασκευή και τα ενδεχόμενα δομικά προβλήματά του. Και στην ανασκαφική ομάδα, πολύτιμο υλικό για το σχεδιασμό του δύσκολου και συναρπαστικού έργου της.
Παράλληλα, είναι προφανής η δυνατότητα που έχει η σεισμική τομογραφία (ανάμεσα σε άλλες ερευνητικές μεθόδους) να συμβάλλει στη μελέτη και την ανάδειξη παρόμοιου τύπου μνημειακών κατασκευών που βρίσκονται στον ελλαδικό και ευρύτερο βαλκανικό χώρο. Επιστρέφοντας για λίγο στο 1998, αντικρίζω πλέον με δέος όχι τις δύσβατες και απόκρημνες πλαγιές του λόφου Καστά, αλλά το εσωτερικό του. Και ευχαριστώ από καρδίας όσους βοήθησαν ώστε να γίνει εφικτή η υλοποίηση αυτής της μοναδικής έρευνας.
Αφαιρέθηκαν οι δύο τελευταίοι δόμοι του τοίχου σφράγισης, μπροστά από το δεύτερο διαφραγματικό τοίχο:
Ίχνη μπλε χρώματος εντοπίστηκαν στο υπερυψωμένο δάπεδο του δευτέρου θαλάμου:
Τμήμα της μαρμάρινης θύρας με τη διακόσμηση των εφηλίδων (κεφάλια καρφιών, σε απομίμηση ξύλινης πόρτας)
Γραφική αναπαράσταση του θυρώματος στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο, μαζί με τα θυρόφυλλα που βρέθηκαν σπασμένα και τους στροφείς
Οι εργασίες υποστήλωσης της θολωτής οροφής συνεχίζονται, με βάση την «παθητική» λογική στήριξης, δηλαδή την συγκράτηση τυχόν μετατοπίσεων
protothema.gr
Αμφίπολη: Εξερευνούν το θύρωμα προς το υπόγειο του τάφου
Οκτώβριος 04, 2014Τα καρφιά που βρέθηκαν επάνω στη μαρμάρινη θύρα πίσω από τις Καρυάτιδες δε φαίνεται να εμπλουτίζουν τη χρονολόγηση, εξηγεί η επικεφαλής των ανασκαφών στον τάφο της Αμφίπολης, Κατερίνα Περιστέρη.
Ωστόσο, η μαρμάρινη πόρτα δείχνει από μόνη της ότι πιθανότατα πρόκειται για μακεδονικό τάφο.
Η κυρία Περιστέρη αποκάλυψε όμως επίσης ότι, κατά τη διάρκεια των εργασιών, οι αρχαιολόγοι βρίσκουν οβίδες, που πιθανόν να προκάλεσαν ζημιά στον τάφο.
Εκτιμάται ότι πρόκειται για οβίδες από τη μονάδα του βουλγαρικού στρατού που είχε στρατοπεδεύσει το 1913 στην Αμφίπολη και έδινε μάχες κατά την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων.
Μ' αυτά και μ' αυτά, η ταυτότητα του ενοίκου έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα κι αυτό διότι εξαιτίας του ύψους των Καρυάτιδων και των πολλών χωμάτων που υπήρχαν πίσω από εκείνες και έκρυψαν ολόκληρη μαρμάρινη πόρτα (!), δεν προχώρησαν οι εργασίες προς το θύρωμα που οδηγεί στον υπόγειο τέταρτο θάλαμο.
Εκεί οι αρχαιολόγοι δεν αναμένουν να βρουν καρφιά η θύρες, αλλά κτερίσματα τα οποία, ήδη τα αναμένουν για να τα χρονολογήσουν στην ελληνιστική περίοδο και εκείνα είναι που θα δώσουν πιο σαφή στοιχεία για το ποιος ή ποια έχει ταφεί στον τύμβο Καστά.
news.gr
Τα νέα ευρήματα στην Αμφίπολη με συγκλονιστικές φωτογραφίες
Οκτώβριος 03, 2014Νέα ευρήματα ήρθαν στο "φως" από τις ανασκαφές στον αρχαίο τάφο της Αμφίπολης.
Στο πλαίσιο των νέων ευρημάτων, έγινε ενημέρωση από την υπεύθυνη επικοινωνίας για τις ανασκαφές, κ. Άννα Παναγιωταρέα, καθώς επίσης και από την γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη και την επικεφαλής των αρχαιολογικών ανασκαφών, Κατερίνα Περιστέρη.
Η Άννα Παναγιωταρέα προχώρησε σε αναλυτική ενημέρωση των δημοσιογράφων αναφέροντας χαρακτηριστικά:
1. Με την αφαίρεση των χωμάτων, χτες, αποκαλύφθηκαν τμήματα από μαρμάρινη θύρα, της τυπικής μορφής των μακεδονικών τάφων: Δηλαδή, έχουμε θύρα κατασκευασμένη από μάρμαρο Αλυκής Θάσου- όπως είναι κατασκευασμένο και όλο το ταφικό συγκρότημα- με εφηλίδες, οι οποίες μιμούνται την κεφαλή καρφιών, όπως είθισται στις ξύλινες πόρτες.
2. Στη δυτική πλευρά του θυρώματος διαπιστώθηκε ότι υπάρχει στροφέας. Ο στροφέας είναι το σημείο κρέμασης της θύρας από την παραστάδα.
3. Σας θυμίζω το μέγεθος των ανοιγμάτων: Τα ανοίγματα Καρυάτιδων και Σφιγγών είναι ακριβώς 1,67μ. Το άνοιγμα του τρίτου θυρώματος είναι 1,50μ.
4. Κατά την ανασκαφή αποκαλύφθηκε η συνέχεια των πλευρικών τοιχωμάτων, η οποία δεν διαφέρει καθόλου από τους προηγούμενους χώρους, ήτοι ορθομαρμάρωση, όμοια με εκείνη που υπάρχει σε όλους τους χώρους του μνημείου.
5. Κατά την ανασκαφή, επίσης, βρέθηκαν, μπροστά από τη θύρα, πίσω από τις Καρυάτιδες, χάλκινα και σιδερένια καρφιά. Τονίζουμε ότι βρέθηκαν χτες και δεν είναι δεδομένο ότι ῾῾παραπέμπουν σε φορείο᾽᾽.
Στη συνέχεια η κυρία Παναγιωταρέα θέλησε να κάνει δυο γενικές παρατηρήσεις αναφέροντας συγκεκριμένα:
1. Επειδή διαβάζω σε δημοσιεύματα, υποθέσεις ότι δεν γίνεται η αρχαιολογική έρευνα σύμφωνα με την ανασκαφική μέθοδο, δηλαδή, αφαίρεση ανασκαφικών στρωμάτων με συστηματικό τρόπο, όπως προκύπτει από τα ημερολόγια της ανασκαφής, είναι προφανές ότι η εργασία γίνεται με τον πλέον ενδεδειγμένο επιστημονικό τρόπο.
2. Όσον αφορά στον τρόπο απομάκρυνσης των χωμάτων της ανασκαφής, μέσα από τον τάφο, σημειώνω το εξής: Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανασκαφή και να προχωρήσει όσο το δυνατόν καλύτερα και ασφαλέστερα, χρησιμοποιείται ταινία μεταφοράς χωμάτων, όπως, άλλωστε, συνηθίζεται και σε άλλες ανασκαφές.
Η εξέλιξη των τεχνικών εργασιών
1.Το δάπεδο της επίχωσης πίσω από τις Καρυάτιδες έχει φτάσει ως την στέψη των βάθρων, επί των οποίων στηρίζονται οι Καρυάτιδες, δηλαδή περίπου στο 1,5 μ.
2. Αυτή η επίχωση θα παραμείνει προσωρινά ως αντιστήριξη του τρίτου διαφράγματος. Θα αρχίσει να καταβιβάζεται σε συνδυασμό με την απομάκρυνση χωμάτων από τον τέταρτο χώρο.
3. Να σημειώσω ότι στον χώρο, δηλαδή, πίσω από τις Καρυάτιδες ως τον τρίτο διαφραγματικό τοίχο, τοποθετήθηκε η δεύτερη φάση αντιστήριξης, με ισχυρές μεταλλικές κοιλοδοκούς.
4. Επίσης, υποστηλώθηκε προσωρινά το θραυσμένο υπέρθυρο του τρίτου διαφράγματος, το οποίο θα απομακρυνθεί για να καθαριστεί και να συντηρηθεί.
5. Στον τέταρτο χώρο -ο οποίος χαρακτηρίζεται από συνεχή ορθομαρμάρωση ίδιου τύπου μαρμάρου Αλυκής Θάσου, όπως και το σύνολο του μνημείου- υλοποιούνται ήδη από την Δευτέρα εργασίες αντιστήριξης των τοίχων και υποστύλωσης της θόλου για την ασφάλεια των εργαζομένων και του μνημείου. Εχει, λοιπόν, ήδη ολοκληρωθεί η αντιστήριξη στην στέψη των πλαϊνών τοίχων και έχει ξεκινήσει η τοποθέτηση της υποστύλωσης της θόλου, με μεταλικές σωληνωτές δοκούς.
6. Λόγω της ευαίσθητης ισορροπίας στην οποία βρίσκεται η θόλος, οι τεχνικοί σύμβουλοι μαζί με το συνεργείο προσπαθούν, με λεπτές επεμβάσεις, να τοποθετήσουν την υποστύλωση χωρίς να διαταράξουν την ισορροπία που έχει δημιουργηθεί μετά τις εξωτερικές αποχωματώσεις.
7. Να σημειώσω ότι η υποστύλωση έχει υλοποιηθεί στα δυο τρίτα της επιφάνειας της θόλου. Οι ευρισκόμενες εκεί εξωτερικές επιχώσεις επιτρέπουν να εξελιχθεί ασφαλέστερα η διαδικασία της υποστύλωσης.
8. Η υποστήλωση που χρησιμοποιείται είναι "παθητική" -δηλαδή, ενεργοποιείται μόνον στις περιπτώσεις που ένας θολίτης τείνει να μετακινηθεί-πράγμα που εξασφαλίζει την ελάχιστη δυνατή επίδραση στην υφιστάμενη ισορροπία της θόλου.
9. Θα έχετε αντιληφθεί ότι βρισκόμαστε στη δυσκολότερη φάση των εργασιών που ως τώρα έχουν πραγματοποιηθεί για την ασφάλεια εργαζόμενων και μνημείου.
10. Έχω αναφερθεί ότι η επίχωση έχει κλίση από Νότο προς Βορρά, με υψομετρική διαφορά πάνω από ένα μέτρο. Στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο έχει εντοπιστεί το άνοιγμα, στο οποίο έχω επίσης αναφερθεί, σε μεγαλύτερο βάθος από τα προηγούμενα ανοίγματα. Οδηγεί τους τεχνικούς στο συμπέρασμα ότι το δάπεδο του τέταρτου χώρου βρίσκεται βαθύτερα από το δάπεδο των προηγούμενων χώρων, πιθανώς κατά δύο μέτρα.
11. Φυσιολογικά, αυτό σηματοδοτεί την ύπαρξη σκάλας ή ράμπας η οποία ξεκινά πιθανώς μετά το θύρωμα του τρίτου διαφράγματος.
12. Συμπληρωματικά σας αναφέρω ότι έχει προχωρήσει το χωματουργικό έργο, που πραγματοποιείται στην δυτική πλευρά του μνημείου για ταπείνωση του ύψους και απάλυνση της κλίσης των πρανών.
Ερωτήσεις και Απαντήσεις
Ερώτηση: Γίνεται μεγάλη συζήτηση ότι το μνημείο ήταν γνωστό. Γιατί αποφασίσατε να σκάψετε ένα γνωστό μνημείο;
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Μέγα λάθος. Ξεκινήσαμε το 2012 με την ανασκαφή του περιβόλου, ταυτίσαμε το λιοντάρι στην κορυφή του τύμβου και συνεχίσαμε με τον τάφο. Εμφανίζονται να μιλούν άνθρωποι που δούλευαν στην περιοχή σαράντα χρόνια και δεν είχαν ιδέα για το συγκεκριμένο μνημείο.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Μέγα λάθος. Ξεκινήσαμε το 2012 με την ανασκαφή του περιβόλου, ταυτίσαμε το λιοντάρι στην κορυφή του τύμβου και συνεχίσαμε με τον τάφο. Εμφανίζονται να μιλούν άνθρωποι που δούλευαν στην περιοχή σαράντα χρόνια και δεν είχαν ιδέα για το συγκεκριμένο μνημείο.
Ερώτηση: Υπάρχει χρονοδιάγραμμα από τη στιγμή που έχει αποκαλυφθεί μόνον το 5% του μνημείου;
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Πολύ χονδρικά το βάζουμε. Η ανασκαφή θα απαντήσει.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Πολύ χονδρικά το βάζουμε. Η ανασκαφή θα απαντήσει.
Ερώτηση: Μετά τα νέα ευρήματα με τα καρφιά και τα κομμάτια της θύρας, ενισχύεται η χρονολόγηση;
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Όταν εμείς χρονολογούμε το μνημείο στο τελευταίο τέταρτο του 4ουπ.Χ αιώνα, είμαστε απόλυτα σίγουροι τόσο για τον περίβολο, όσο και για τα ευρήματά μας. Το να έρχονται συνάδελφοι, που από φωτογραφία χρονολογούν, δεν γίνεται. Τα καρφιά δεν εμπλουτίζουν την χρονολόγηση. Σας δίνουμε όλα τα στοιχεία για να έχετε σαφή εικόνα. Ωστόσο, δεν μπορεί όλο το υλικό να βγαίνει σε ένα δελτίο τύπου.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Όταν εμείς χρονολογούμε το μνημείο στο τελευταίο τέταρτο του 4ουπ.Χ αιώνα, είμαστε απόλυτα σίγουροι τόσο για τον περίβολο, όσο και για τα ευρήματά μας. Το να έρχονται συνάδελφοι, που από φωτογραφία χρονολογούν, δεν γίνεται. Τα καρφιά δεν εμπλουτίζουν την χρονολόγηση. Σας δίνουμε όλα τα στοιχεία για να έχετε σαφή εικόνα. Ωστόσο, δεν μπορεί όλο το υλικό να βγαίνει σε ένα δελτίο τύπου.
Ερώτηση: Από τον Αύγουστο και μετά, έγιναν νέα γαιοσκαναρίσματα;
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν έχουν γίνει ποτέ εκεί που σκάβουμε τώρα. Εκεί είχε τα μπάζα Λαζαρίδη και ήταν αδύνατον να γίνει. Έχει γίνει στον φυσικό λόφο, όπου βρέθηκαν τάφοι εποχής σιδήρου και αρχαϊκών χρόνων.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν έχουν γίνει ποτέ εκεί που σκάβουμε τώρα. Εκεί είχε τα μπάζα Λαζαρίδη και ήταν αδύνατον να γίνει. Έχει γίνει στον φυσικό λόφο, όπου βρέθηκαν τάφοι εποχής σιδήρου και αρχαϊκών χρόνων.
Ερώτηση: Δεν έχει κάνει ανάλογη έρευνα η κ. Κουκούλη;
Απάντηση Κ. Περιστέρη:Δεν ξέρω τι έχει κάνει. Δεν έχω στο αρχείο της Εφορείας τίποτε σχετικό. Αυτά που λέει ο κ. Πολυμενάκος δεν ευσταθούν. Είχε έρθει το 1992 και έκανε έρευνα στον τάφο της αλεπούς και στους γύρω μακεδονικούς τάφους.
Απάντηση Κ. Περιστέρη:Δεν ξέρω τι έχει κάνει. Δεν έχω στο αρχείο της Εφορείας τίποτε σχετικό. Αυτά που λέει ο κ. Πολυμενάκος δεν ευσταθούν. Είχε έρθει το 1992 και έκανε έρευνα στον τάφο της αλεπούς και στους γύρω μακεδονικούς τάφους.
Ερώτηση: Υπάρχουν δημοσιεύματα που λένε ότι μετέχετε σε διαδικασία πολιτικής εκμετάλλευσης.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Κάνω ανασκαφές πάνω από 30 χρόνια. Νιώθω λατρεία για τη δουλειά μου. Όλα αυτά είναι κακίες. Εκτός αν εννοούν τη στήριξη που μου παρέχει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΟΟΑ στο οποίο υπηρετώ και ευχαριστώ γι αυτό.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Κάνω ανασκαφές πάνω από 30 χρόνια. Νιώθω λατρεία για τη δουλειά μου. Όλα αυτά είναι κακίες. Εκτός αν εννοούν τη στήριξη που μου παρέχει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΟΟΑ στο οποίο υπηρετώ και ευχαριστώ γι αυτό.
Ερώτηση: Τι λέτε εσείς κ. Μενδώνη;
Απάντηση: Δεν καταλαβαίνω γιατί μιλάμε για πολιτική εκμετάλλευση. Καθοδήγησε κάποιος το εύρημα για να βρεθεί εκεί που βρέθηκε; Γιατί είναι πολιτική εκμετάλλευση, επειδή ο υπουργός Πολιτισμού επισκέπτεται το εύρημα ασκώντας τις αρμοδιότητες του; Από πότε είναι πολιτική εκμετάλλευση, το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός από ενδιαφέρον επισκέπτεται ένα σημαντικό μνημείο;
Απάντηση: Δεν καταλαβαίνω γιατί μιλάμε για πολιτική εκμετάλλευση. Καθοδήγησε κάποιος το εύρημα για να βρεθεί εκεί που βρέθηκε; Γιατί είναι πολιτική εκμετάλλευση, επειδή ο υπουργός Πολιτισμού επισκέπτεται το εύρημα ασκώντας τις αρμοδιότητες του; Από πότε είναι πολιτική εκμετάλλευση, το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός από ενδιαφέρον επισκέπτεται ένα σημαντικό μνημείο;
Ερώτηση: Η εξέλιξη της ανασκαφής επιβεβαιώνει την υπόθεση σας για μακεδονικό τάφο. Την ίδια ώρα μας λέτε ότι βρέθηκαν πεσμένα μάρμαρα. Ακούγεται από αρχιτέκτονες ότι η αποχωμάτωση έβλαψε τα μάρμαρα.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν κάναμε αποχωμάτωση με μηχανήματα πάνω από τον τάφο. Όμως, το 1913 εδώ υπήρχε μια μονάδα βουλγαρικού στρατού και δίνονταν μάχες. Βρίσκουμε ακόμη οβίδες, που πιθανόν προκάλεσαν ζημιά. Ενώ τον 6 μ.Χ. αιώνα, είχαμε σεισμό 6,8 ρίχτερ, που άλλαξε και τον ρούν του Στρυμώνα, προκαλώντας, επίσης ζημιά και στον τάφο.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν κάναμε αποχωμάτωση με μηχανήματα πάνω από τον τάφο. Όμως, το 1913 εδώ υπήρχε μια μονάδα βουλγαρικού στρατού και δίνονταν μάχες. Βρίσκουμε ακόμη οβίδες, που πιθανόν προκάλεσαν ζημιά. Ενώ τον 6 μ.Χ. αιώνα, είχαμε σεισμό 6,8 ρίχτερ, που άλλαξε και τον ρούν του Στρυμώνα, προκαλώντας, επίσης ζημιά και στον τάφο.
Ερώτηση: Έχουν μπει στον τάφο;
Απάντηση: Κ. Περιστέρη: Στα αρχαία χρόνια ίσως να είχαν να είχαν μπει τυμβωρύχοι. Αλλά θα ήταν δύσκολο να έχουν φτάσει μέσα.
Λ. Μενδώνη: Η τυμβωρυχία ήταν σύνηθες φαινόμενο στην αρχαιότητα. Έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι στα αρχαία χρόνια έγιναν απόπειρες σύλησης. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε μέχρι πού έφτασαν.
Απάντηση: Κ. Περιστέρη: Στα αρχαία χρόνια ίσως να είχαν να είχαν μπει τυμβωρύχοι. Αλλά θα ήταν δύσκολο να έχουν φτάσει μέσα.
Λ. Μενδώνη: Η τυμβωρυχία ήταν σύνηθες φαινόμενο στην αρχαιότητα. Έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι στα αρχαία χρόνια έγιναν απόπειρες σύλησης. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε μέχρι πού έφτασαν.
Ερώτηση: Πότε θα είναι επισκέψιμος ο τύμβος; Ακούμε για υδροπλάνα;
Απάντηση: Κ. Περιστέρη:Θα είναι καλό να γίνει επισκέψιμος αλλά όταν θα έχουμε τελειώσει την εργασία μας. Χρειαζόμαστε χρόνο γιατί υπάρχουν πολλά στάδια.
Λ. Μενδώνη: Να σας θυμίσω ότι ο Ανδρόνικος ανάσκαψε το 1977 τη μεγάλη τούμπα στην Βεργίνα. Όμως η σημερινή μορφή του μουσείου ολοκληρώθηκε το 2002. Η Αμφίπολη δεν είναι μόνον ο τύμβος Καστά. Είναι από τις σημαντικότερες πόλεις του βορειοελλαδικού χώρου. Με αφορμή την ανασκαφή δίνεται η ευκαιρία να μπει η περιοχή στον αναπτυξιακό χάρτη. Το βαρύ πολιτιστικό απόθεμα, το πολιτιστικό τοπίο με το φυσικό περιβάλλον πρέπει να διατηρηθούν στο μέγιστο βαθμό.
Απάντηση: Κ. Περιστέρη:Θα είναι καλό να γίνει επισκέψιμος αλλά όταν θα έχουμε τελειώσει την εργασία μας. Χρειαζόμαστε χρόνο γιατί υπάρχουν πολλά στάδια.
Λ. Μενδώνη: Να σας θυμίσω ότι ο Ανδρόνικος ανάσκαψε το 1977 τη μεγάλη τούμπα στην Βεργίνα. Όμως η σημερινή μορφή του μουσείου ολοκληρώθηκε το 2002. Η Αμφίπολη δεν είναι μόνον ο τύμβος Καστά. Είναι από τις σημαντικότερες πόλεις του βορειοελλαδικού χώρου. Με αφορμή την ανασκαφή δίνεται η ευκαιρία να μπει η περιοχή στον αναπτυξιακό χάρτη. Το βαρύ πολιτιστικό απόθεμα, το πολιτιστικό τοπίο με το φυσικό περιβάλλον πρέπει να διατηρηθούν στο μέγιστο βαθμό.
ΥΠΟΑ
Νέα ευρήματα στην Αμφίπολη: Τμήματα από μαρμάρινη θύρα στον τρίτο θάλαμο
Οκτώβριος 02, 2014Νέα ενδιαφέροντα στοιχεία αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη στον τύμβο Καστά της Αρχαίας Αμφίπολης.
Με την αφαίρεση των χωμάτων του τρίτου θαλάμου αποκαλύφθηκαν τμήματα από μαρμάρινη θύρα στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο, γεγονός που αποδεικνύει ότι υπάρχει μια μορφή μακεδονικού τάφου.
Η θύρα είναι κατασκευασμένη από θασίτικο μάρμαρο, εφηλίδες που μιμούνται την κεφαλή καρφιών. Στη δυτική πλευρά της θύρας, υπάρχει «στροφέας» (μεντεσές).
Σύμφωνα με την αρχαιολόγο κ. Περιστέρη, «η πτώση των τμημάτων από τη μαρμάρινη θύρα οφείλεται ή σε βομβαρδισμούς που υπέστη η περιοχή από τις οβίδες των Βουλγάρων το 1913 ή στη σεισμική δόνηση των 6,8 Ρίχτερ που σημειώθηκε τον 6ο μΧ αιώνα ή σε σεισμούς που σημειώθηκαν τον 19ο αιώνα. Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν έγινε απόπειρα τυμβωρυχίας, μόνο η ανασκαφή θα μας δείξει».
newpost.gr
Ροή Ειδήσεων
Ελλάδα
Δωδεκάνησα
Οικονομία
RSS