Η ΦΩΤΙΑ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ. ΥΒΡΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΜΑΣ. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ.

Η βιομηχανική κληρονομιά της Κω είναι ένα σημαντικό κεφάλαιο της νεότερης ιστορίας μας. Το εναπομείναν κτηριακό δυναμικό, οι παλιές βιομηχανικές ζώνες που πλέον έχουν ενταχθεί στον σύγχρονο αστικό ιστό πρέπει να προστατευθεί και να γίνει ένα δυναμικό κομμάτι της τοπικής οικονομίας.
Το Οινοποιείο ιδρύθηκε το 1928 ως παράρτημα της ιταλικής C.A.I.R. και ήταν η πρώτη εργοστασιακή μονάδα που έγινε ποτέ στην Κω. Από το 1991 το εργοστάσιο έπαψε να λειτουργεί και το 2001 έκλεισε εντελώς. Τότε η μονάδα ανήκε στην Αγροτική Τράπεζα. Αμέσως άρχισε ένας αγώνας από τον Δήμο και από φορείς και παράγοντες της τοπικής κοινωνίας, που έτρεξαν και αγωνίστηκαν ώστε το εργοστάσιο να μην πουληθεί, να μην πάει σε ξένια χέρια, να μην γίνει ένα άλλο τεράστιο ξενοδοχείο στην ήδη υποβαθμισμένη περιοχή των Λαϊκών, αλλά να περάσει στα χέρια του Κωακού λαού που ανήκει. Οι προσπάθειες όλων των Κώων απέδωσαν και το υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε το Οινοποιείο και την Α.ΒΙ.ΚΩ μνημεία βιομηχανικής κληρονομιάς μοναδικής αξίας για το νησιωτικό χώρο. Όμως ο αγώνας δεν σταμάτησε με έξυπνες και στοχευμένες παρεμβάσεις η κοινωνία της Κω και όλοι οι τοπικοί παράγοντες, αλλά και οι Κώοι στην Αθήνα (αξίζει να αναφερθεί ιδιαίτερα ο Α. Παυλίδης) πίεσαν και κατορθώσαμε να περάσουν τα βιομηχανικά κτήρια του νησιού που ανήκαν στην Αγροτική Τράπεζα στα χέρια μας. Αυτό βέβαια είναι καλό, αλλά ήταν μια πύρρειος νίκη, διότι το μεγαλύτερο τμήμα της Α.ΒΙ.ΚΩ, η νέα Α.ΒΙ.ΚΩ όπως ονομάζεται έμεινε στα χέρια της τράπεζας. Ήταν το τίμημα για να σωθούν τα άλλα δύο.
Έκτοτε όλα σταμάτησαν, λες και όλα λύθηκαν. Μόνο κάποιες χλιαρές και ανέξοδες δηλώσεις κατά καιρούς από παράγοντες και καταγραφή διαφόρων ποσών σε κωδικούς για να κλίνουν τους προϋπολογισμούς οι εκάστοτε δημοτικές Αρχές που ακολούθησαν.
Τα κτήρια, πλούσια σε πολύτιμα μηχανήματα από την εποχή της Ιταλοκρατίας, λεηλατήθηκαν. Οι τοίχοι γκρεμίστηκαν, τα αρχεία και τα έγραφα, πεταμένα και λερωμένα από ακαθαρσίες, στροβιλίζονται όταν φυσάει αέρας. Η χθεσινή φωτιά ήταν αποτέλεσμα της εγκατάλειψης. Νιώθω ντροπή και οργή κάθε φορά που αντικρίζω το κουφάρι του πάλαι ποτέ εργοστασίου, όπου η εγκατάλειψη και η βρωμιά βασιλεύει. Ο καρκινογόνος αμίαντος από την οροφή που κατέρρευσε μολύνει το περιβάλλον. Το παλιό Οινοποιείο, η Α.ΒΙ.ΚΩ, ακόμα και η Ανωτέρα, το παλιό Διοικητήριο είναι πια μόνο εστίες μόλυνσης στον ιστό της πόλης, το καλύτερο παράδειγμα στους κακοθελητές για να μας κατηγορήσουν ότι δεν αξίζουμε να μας παραχωρήσουν τίποτα. Σήμερα οι άλλοτε ζωντανοί χώροι κατάντησαν εφιάλτης και χώροι πονηρών συναθροίσεων. Και όλα αυτά στα πιο τουριστικά μέρη και παραλίες της πόλης μας.
Την περίοδο της κατοχής, οι Γερμανοί ως κατακτητές, με στολές και όπλα εγκαταστάθηκαν στους χώρους του εργοστασίου ... σε λίγο φοβάμαι ότι οι νέοι Γερμανοί με γραβάτες, χωρίς όπλα αυτή τη φορά θα το πάρουν τζάμπα, θυσία στο Υπερταμείο του Σόϊμπλε, χωρίς κανένας να ρωτήσει την κοινωνία της Κω, που θα την γράψουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους.

Χθες μιλώντας με έναν φίλο μου για την πυρκαγιά μου είπε το εξής ανεκδιήγητο: τι σε νοιάζει, αφού οι Γερμανοί, θα τα πάρουν που θα τα πάρουν, ίσως πρέπει να τους παραδώσουμε καμένη γη! Δυστυχώς εκεί φθάσαμε, αυτή είναι η αντίστροφη λογική του απελπισμένου Νεοέλληνα στην οικονομική αποικία που ονομάζουν Griechenland. Τρέλα - τρέλα που έλεγε και ο Γιώργος Κωνσταντίνου στην ταινία «Ξύπνα Βασίλη».
Δεν ζούμε μόνο στη χώρα των Λωτοφάγων, αλλά και σε μια χρεοκοπημένη χώρα που τρώει τα παιδιά της. Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα! Σαν τους παλιούς ανατολίτες μοιρολάτρες, παρακολουθούμε σιωπηλοί λες και δεν μας αφορά τίποτε πια, αφού τίποτε πια δεν μας ανήκει. Δημόσιοι χώροι όταν εγκαταλείπονται, γίνονται δημόσιος κίνδυνος. Τις πταίει ? Γιατί κανείς δεν ενδιαφέρεται ? Ω του Ιπποκράτους χώρα… κάποιοι κακόβουλοι που θα αντικρύσουν αυτή την εικόνα θα σκεφθούν: Μετά τον Έλγιν, ήρθε ο Έλλην!! Δυστυχώς έτσι κατάντησε η σημερινή Ελλάδα.

Η χθεσινή φωτιά δεν ήταν τυχαία, ήταν αναμενόμενη, αποτέλεσμα της αδιαφορίας μας, ένας προαναγγελθείς θάνατος, η χαριστική βολή για το παλιό εργοστάσιο, μια πυρκαγιά που κατέστρεψε ό,τι είχε απομείνει απ’ αυτό, που με μεγάλες προσπάθειες των Κώων χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο. Εμείς δεν σταθήκαμε άξιοι ούτε το αρχείο του να σώσουμε. Σήμερα το πρωί βγαίνουν ακόμα καπνοί, ο αέρας στην περιοχή μυρίζει απαίσια. Δεν οφείλεται μόνο στα αποκαΐδια, αλλά είναι σαν η ίδια η γη να αντιδρά. Αυτή η φωτιά είναι ίσως η συμβολική εικόνα της καμένης νεότερης ιστορίας μας. Το πρωί μετά τη φωτιά οι γύρω χώροι ήταν γεμάτοι με τις παλιές πολύχρωμες ετικέτες των κρασιών που στροβιλίζονταν στον αέρα, σαν να ήταν η τελευταία πνοή από το κουφάρι του πρώτου εργοστασίου στο νησί μας, για να μας θυμίζει ότι εδώ κάποτε υπήρξαν άνθρωποι που δούλευαν τις μηχανές, εδώ έφθαναν οι καρποί της Κωακής γης. Εδώ φτιάχνονταν τα περίφημα κρασιά Απελλής, Βερενίκη, Γλαύκος, ροζέ, ερυθρός οίνος, νέκταρ, η ρετσίνα Θεόκριτος, άξιοι απόγονοι και συνεχιστές των αρχαίων φημισμένων κρασιών της Κω αλμυρών ή μη, απαραίτητη συνοδεία σε κάθε τραπέζι του νησιού μας.

Αυτά όλα συμβολίζει το καμένο εργοστάσιο. Λυπάμαι που απολογούμαι σήμερα. Το κάνω με βαριά καρδιά για όλους που κουράστηκαν και μάτωσαν για να ζήσει και να παράγει το εργοστάσιο αυτό, στη μνήμη του πατέρα μου και των γονέων και παππούδων μας που δούλεψαν εκεί. Στη μνήμη των παλιών και προκομμένων που έφτιαξαν την Κω που εμείς χαιρόμαστε και … πληγώνουμε σήμερα. Όλα αυτά που είναι γύρω μας έχουμε υποχρέωση και καθήκον να τα προστατέψουμε, διότι δεν μας ανήκουν. Θα πρέπει κάποτε να τα παραδώσουμε στα παιδιά μας.

ΟΙ ΜΟΙΡΑΙΟΙ (Κ. Βάρναλης)
…………………………………
………………
– Φταίει το ζαβό το ριζικό μας!
– Φταίει ο Θεός που μας μισεί!
– Φταίει το κεφάλι το κακό μας!
– Φταίει πρώτ’ απ’ όλα το κρασί!
Ποιος φταίει; ποιος φταίει;
Κανένα στόμα δεν το ’βρε και δεν το ’πε ακόμα.
Έτσι στη σκοτεινή ταβέρνα πίνουμε πάντα μας σκυφτοί.
Σαν τα σκουλήκια, κάθε φτέρνα, όπου μας εύρει, μας πατεί.
Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, προσμένουμε, ίσως, κάποιο θάμα!

Κώστας Κογιόπουλος

Του Χρήστου Διαμαντόπουλου από το ypaithros.gr

Αν υπάρχει ένας μεταποιητικός κλάδος αγροτικών προϊόντων στον οποίο οι γυναίκες μεγαλουργούν, αυτός δεν θα μπορούσε να είναι άλλος από τον οινικό. Τη διαπίστωση αυτή κάνει στην «ΥΧ» και η οινοποιός, πρόεδρος της Ένωσης Οινοπαραγωγών Αμπελουργών Νήσων Αιγαίου, μέλος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου, πρόεδρος των Ελλήνων του Κρασιού, Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου.

Κρασί από την Κω με άρωμα γυναίκαςΜητέρα τεσσάρων παιδιών, η Κώα οινοποιός, που δραστηριοποιείται από την παραγωγή (ξεκίνησε το 1996) μέχρι τη μεταποίηση (από το 2003), μας εξηγεί ότι το οινοποιείο είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που σου αποσπά όλο τον χρόνο. Για τον λόγο αυτόν, είναι απαραίτητη η στήριξη από την οικογένεια, την οποία είχε από την αρχή της ενασχόλησής της.

Σε ερώτησή μας σχετικά με το αν θα συνέστηνε στις γυναίκες να ασχοληθούν με το επάγγελμα του οινοποιού, μας αναφέρει: «Μετά τον τουρισμό, που συμβάλλει στο 20% του ΑΕΠ, το επόμενο είναι η καλλιέργεια και η μεταποίηση αγροτικών προϊόντων. Αν υπάρχουν οι προοπτικές σε μια περιοχή, βεβαίως και θα το συνέστηνα ανεπιφύλακτα. Το ελληνικό κρασί αναπτύσσεται. Επίσης, καλό θα είναι να υπάρχει μια σύνδεση με το αντικείμενο».

 Το οινοποιείο
Το οινοποιείο Τριανταφυλλόπουλου είναι πιστοποιημένο με ISO22000 και εφοδιασμένο με τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό. Σύμφωνα με όσα μας έκανε γνωστά η ιδιοκτήτριά του, στο ισόγειο βρίσκονται ο χώρος υποδοχής σταφυλιών, πιεστήρια και ανοξείδωτοι οινοποιητές τελευταίας τεχνολογίας. Στον υπόγειο χώρο, βρίσκονται εξαιρετικής αισθητικής κελάρια με δρύινα γαλλικά βαρέλια για την παλαίωση των κρασιών μας.

Εκεί περνάνε ίσως την πιο σημαντική περίοδο της ζωής τους μέσα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον συντήρησης, που δείχνει την προσοχή στη λεπτομέρεια και την εμμονή στην ποιότητα. Στους άνετους χώρους υποδοχής και φιλοξενίας, το εξειδικευμένο προσωπικό χαρίζει αξέχαστες οινικές εμπειρίες στους επισκέπτες με φόντο το καταγάλανο Αιγαίο, ενώ παράλληλα στους χώρους του οινοποιείου φιλοξενείται μόνιμη έκθεση Ελλήνων ζωγράφων.

Ο αμπελώνας
Με σκοπό την ανάδειξη του ιστορικού κρασιού της Κω εγκατέστησαν ιδιόκτητο αμπελώνα, ο οποίος καταλαμβάνει 130 στρέμματα. Σύμφωνα με την κα Τριανταφυλλοπούλου, «το νησί της Κω, χάρη στη θέση του και στον προσανατολισμό του, παρουσιάζει κλιματικές συνθήκες ιδιαίτερα ευνοϊκές, ακόμα και για ευπαθείς καλλιέργειες.

Το κλίμα είναι μεσογειακό, με γλυκό και ήπιο χειμώνα και θερμό και αρκετά δροσερό καλοκαίρι, κυρίως λόγω της θαλάσσιας αύρας που περιβάλλει το νησί.

Ο συνδυασμός του κατάλληλου εδάφους με τις εφαρμοζόμενες καλλιεργητικές τεχνικές συντελεί στην άριστη ανάπτυξη του αμπελώνα σε όλα του τα στάδια και εξασφαλίζει μια ομαλή πορεία ωρίμανσης των σταφυλιών».

Η ιστορία του νησιού
Η Κως είναι το τρίτο σε έκταση νησί των Δωδεκανήσων, μετά τη Ρόδο και την Κάρπαθο. Η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή κρασιού στην Κω έχει ρίζες στα αρχαία. Παραδοσιακά, τα αμπέλια της βρίσκονταν κυρίως στο μέσο του νησιού στη Δημοτική Ενότητα Δικαίου, στις βορινές πλαγιές του ομώνυμου βουνού.

Μετά την, σχεδόν ολοκληρωτική, εγκατάλειψή τους λόγω της μαζικής στροφής των κατοίκων προς τον τουρισμό, έκλεισε τον Απρίλιο του 2000, λόγω έλλειψης πρώτης ύλης, ο ακμαίος έως τότε Συνεταιρισμός VinKo. Η Κως είναι πάλι στον οινικό χάρτη της Ελλάδας και ο αμπελώνας της, από το 2008, παράγει τους οίνους ΠΓΕ Κως.

Η δυνατότητα της απευθείας πώλησης από τον τόπο παραγωγής του οίνου, σε συνδυασμό με τη συναισθηματική αξία και την εμπειρία της επίσκεψης που δημιουργείται στον καταναλωτή, έχουν οδηγήσει πολλές αμπελουργικές οικογένειες να στραφούν στη δημιουργία μικρών οινοποιείων.

Παρούσες στον οινικό κλάδο
«Ακόμα και όταν το οινοποιείο ανήκει σε άντρα, πάντα υπάρχει μια γυναίκα που είναι η ψυχή της επιχείρησης. Ακόμα περισσότερο αν η επιχείρηση ασχολείται και με τον οινοτουρισμό. Οι γυναίκες έχουν μπει δυναμικά». Με τα λόγια αυτά, η Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου υπογράμμισε τη σημαντική εμπλοκή των γυναικών στον οινικό κλάδο.

Όσον αφορά τη δική της εμπλοκή, μας αναφέρει: «Η οικογένειά μου ασχολείται με τον τουρισμό τα τελευταία 40 χρόνια. Η ιστορία του νησιού μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το κρασί. Με την άνοδο του τουρισμού υπήρξε μια κάμψη της παραγωγής. Θεωρήσαμε, λοιπόν, ότι δεν είναι σωστό η Κως να φαίνεται μόνο μέσα από τον τουρισμό, αλλά θα έπρεπε να φαίνεται και από τα ιδιαίτερα προϊόντα της και έτσι ασχοληθήκαμε με το κρασί».

Οι οίνοι
Σε ερώτησή μας σχετικά με τους οίνους που παράγουν στο οινοποιείο, μας τόνισε: «Το κρασί που παράγουμε είναι αποκλειστικά από τους δικούς μας αμπελώνες, έκτασης 130 στρεμμάτων, στις περιοχές Μινιέρα και Καρδάμαινα. Καλλιεργούμε ελληνικές και ξενικές ποικιλίες, όπως η Μαλαγουζιά, το Αθήρι και το Ασύρτικο και έχουμε και ένα λευκό Chardonnay που κάνουμε τη ζύμωση στα βαρέλια.

Στα κόκκινα έχουμε Syrah, Merlot, Cabernet κ.ά.». Αν και η δράση της ίδιας και μέσα από τις άλλες ιδιότητές της ως πρόεδρος της Ένωσης Οινοπαραγωγών Αμπελουργών Νήσων Αιγαίου, μέλος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου και πρόεδρος των Ελλήνων του Κρασιού, στην Κω σύμφωνα με όσα μας κάνει γνωστά «δεν υπάρχουν άλλες γυναίκες οινοποιοί». Συνολικά, όμως, σε «επίπεδο χώρας είναι αρκετές».

Δυσκολίες
Αναφερόμενη στις δυσκολίες του επαγγέλματος, υπογραμμίζει ότι «είναι οι ίδιες που αντιμετωπίζουν και οι άντρες συνάδελφοί μας. Επίσης, δεν συναντάμε κανένα πρόβλημα στον τρόπο με τον οποίο μας αντιμετωπίζουν οι άντρες του κλάδου. Πριν από 30 χρόνια, σίγουρα ήταν λιγότερες οι γυναίκες που εμπλέκονταν στον κλάδο μας. Σήμερα, είναι πάρα πολλές και βρίσκονται σε όλες τις βαθμίδες της καλλιέργειας και της μεταποίησης».

Οι συνεργάτες
Τέλος, η οινοποιός σημείωσε ότι «όταν ασχολείσαι με το αμπέλι και την οινοποίηση, τότε όλη σου η ζωή περιστρέφεται γύρω από αυτό. Όταν θέλεις, όμως, να το κάνεις, μπορείς να βρεις τη χρυσή τομή. Επίσης, μεγάλη σημασία έχουν οι συνεργάτες σου. Το οινοποιείο είναι σαν ένα σπίτι, οπότε είναι κομβικής σημασίας η επιλογή των συνεργατών. Χαρακτηριστικά σας αναφέρω ότι έχω τον οινολόγο μου από το 2005».

Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού η Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου και η Βασίλης Χατζηεμμανουήλ, άνοιξαν τις πόρτες τους και υποδέχθηκαν τους Κώους σε μία πραγματικά ξεχωριστή μέρα, στην οποία συμμετέχουν τα πιο φημισμένα οινοποιεία στην Ευρώπη.

Εκτός από τα οινοποιεία του νησιού μας, από το Νότιο Αιγαίο συμμετέχουν και άλλα νησιά, όπως η Τήνος και η Σαντορίνη, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει την ιστορία, τον πολιτισμό και τις γεύσεις μέσα από το ελληνικό κρασί.

Η δυναμική και δραστήρια Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου μας υποδέχθηκε στο οινοποιείο της και μας ξενάγησε στους υπέροχους χώρους του, δίνοντας μας την ευκαιρία για μία ακόμη φορά να δούμε από κοντά όλη την διαδικασία, από τους αμπελώνες μέχρι την εμφιάλωση του κρασιού. Στο ίδιο πλαίσιο, μας υποδέχθηκε και ο πάντα χαμογελαστός και δημιουργικός Βασίλης Χατζηεμμανουήλ στο δικό του οινοποιείο, ξεναγώντας μας στους χώρους του και στο κελάρι του. 

Στη σημερινή μέρα πάρα πολλοί ήταν οι συμπατριώτες μας που βρέθηκαν και στα δύο οινοποιεία του νησιού, μεταξύ αυτών φορείς και δημοτικοί σύμβουλοι του τόπου, καθώς και ο Δήμαρχος της Κω, αλλά και ο αντιδήμαρχος και υπεύθυνος Τουρισμού κ. Σιφάκης.

Ευχαριστούμε πολύ και τους δύο για την θερμή φιλοξενία τους, όπως άλλωστε μας έχουν συνηθίσει.

Δείτε στα βίντεο που ακολουθούν τα όσα μας δήλωσαν από τη σημερινή μέρα. 

Οινοποιεία της Κω, αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας, συμμετέχουν μαζί με εκατοντάδες οινοποιεία της Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού, την Κυριακή 13 Νοεμβρίου.

Οι επισκέπτες των οινοποιείων θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν στις αμπελοοινικές περιοχές, να γνωρίσουν τους οινοπαραγωγούς, να ξεναγηθούν στους χώρους παραγωγής, ωρίμανσης και παλαίωσης οίνων, να δοκιμάσουν νέες και παλαιωμένες σοδειές, αλλά και να ενημερωθούν για τα φρέσκα κρασιά του φετινού τρύγου, που μόλις ολοκληρώθηκε.

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού θεσμοθετήθηκε το 2009 και εορτάζεται κάθε χρόνο, τη δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου, με τη συμμετοχή οινοποιείων-μελών του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πόλεων του Κρασιού (RECEVIN) ή άλλων οινικών και οινοτουριστικών δικτύων.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Δικτύου Οινοποιών Κρήτης, τα οινοποιεία που συμμετέχουν είναι τα εξής: α) Από τα Χανιά, Οινοποιία Μανουσάκη και Οινοποιείο Ντουράκη. β) Από το Ηράκλειο, Κτήμα Γαβαλά, Οινοποιείο Ευφροσύνη, Οινοποιείο ΜΙΝΩΣ-Μηλιαράκης, Οινοποιείο Λυραράκη, Μπουτάρης Οινοποιητική, Κτήμα Πατεριανάκη και Οινοποιείο Στυλιανού

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Οινοτουρισμού είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να μυηθείτε στον μαγευτικό κόσμο του κρασιού, να γνωρίστε τη διαδικασία της οινοπαραγωγής και να δοκιμάσετε εξαιρετικά Επώνυμα Ελληνικά Κρασιά.

ΛΗΜΝΟΣ
• .ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ www.chatzigeorgioulimnos.gr
• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΣΑΒΒΟΓΛΟΥ ΤΣΙΒΟΛΑ www.limnosorganicwines.gr

ΜΥΤΙΛΗΝΗ

• ΟΙΝΟΦΟΡΟΣ ΜΕΓΑΛΟΧΩΡΙΟΥ www.lesvios-oinos.gr

ΧΙΟΣ

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΑΡΙΟΥΣΙΟΣ www.ariousios.gr

ΙΚΑΡΙΑ

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΚΑΡΙΜΑΛΗ www.ikarianwine.gr

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΣΑΝΤΙΡΗ www.tsantiriswines.gr

ΤΗΝΟΣ

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΦΟΝΣΟΥ fonsosx@gmail.com

ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΣΙΓΑΛΑ www.sigalas-wine.com

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΒΕΝΕΤΣΑΝΟΥ www.venetsanoswinery.com

• ΚΑΝΑΒΑ ΡΟΥΣΣΟΣ www.canavaroussos.gr

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΓΑΒΑΛΑ www.gavalaswines.gr

• SANTOWINES ,www.santowines.gr

ΚΩΣ

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΧΑΤΖΗΕΜΜΑΝΟΥΗΛ www.hatziemmanouil.gr

• ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΥ www.koswinery.gr

Τα οινοποιεία θα είναι ανοιχτά, με δωρεάν είσοδο, από τις 11:00 έως τις 17:00