«Η εορτή των εορτών» για τη Χριστιανοσύνη είναι η Ανάσταση του Κυρίου.

«Πάσχα» στα Εβραϊκά σημαίνει: διάβαση, πέρασμα. Είναι εβραϊκή γιορτή εις ανάμνηση της Εξόδου των Εβραίων από την Αίγυπτο, της θαυματουργού διαβάσεως της Ερυθράς Θάλασσας υπό τον Μωυσή και της σωτηρίας τους από την δουλεία του Φαραώ. Για τους Χριστιανούς σημαίνει τη λύτρωση από την αμαρτία και το πέρασμα από τον θάνατο στη ζωή.

Ο Χριστός θυσιάστηκε την ημέρα του εβραϊκού Πάσχα, που εκείνο το έτος έτυχε Σάββατο και αναστήθηκε μετά το Σάββατο, «τη μιά των σαββάτων», δηλαδή την πρώτη ημέρα της εβδομάδας, που γι’ αυτό το λόγο ονομάστηκε Κυριακή.

Στις εκκλησίες, από τις 11 το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, τελείται η ακολουθία της παννυχίδος, ο όρθρος και η λειτουργία του Πάσχα. Τα πρώτα λεπτά της Κυριακής του Πάσχα, αμέσως μόλις ο ιερέας εκφωνήσει το «Χριστός Ανέστη!», ο τόπος σείεται από τα βεγγαλικά, τις κροτίδες, ενώ δεν λείπουν οι πυροβολισμοί στον αέρα («μπαλωθιές»). Νωρίτερα, οι πιστοί ανάβουν τις λαμπάδες τους με το Άγιο Φως, μετά την πρόσκληση του ιερέα «Δεύτε λάβετε φως». Τα δύο αυτά εκκλησιαστιά γεγονότα συγκροτούν την «Τελετή της Αναστάσεως». Διαβάζεται περικοπή απο το Ευαγγέλιο του Μάρκου (ιστ΄1-8), που αναφέρεται στην Ανάσταση του Κυρίου.

Το απόγευμα της Κυριακής τελείται στις εκκλησίες ο «Εσπερινός της Αγάπης» ή Δεύτερη Ανάσταση (σε πολλούς ναούς τελείται το πρωί). Λέγεται έτσι, διότι οι Χριστιανοί παλαιότερα αντάλλασσαν μεταξύ τους το Φιλί της Αγάπης. Διαβάζεται περικοπή από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη (κ΄19-25), που αναφέρεται στην εμφάνιση του Χριστού μετά την Ανάστασή του στους μαθητές του. Ο Θωμάς, που δεν ήταν παρών δεν πείθεται για το γεγονός και ζητά αποδείξεις. Το Ευαγγέλιο αυτό, όπου είναι δυνατό -η Μητρόπολη των Αθηνών είναι μία από τις εκκλησίες- διαβάζεται σε πολλές ξένες γλώσσες.

www.sansimera.gr

Το αυγό αποτελεί σύμβολο της γέννησης του κόσμου και του κύκλου της ζωής, δεν είναι λοιπόν περίεργο που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πασχαλινού τραπεζιού, μιας και το Πάσχα, με την Ανάσταση του Χριστού, γιορτάζουμε τη νίκη της ζωής επί του θανάτου.

Πλέον, συναντάμε βαμμένα αυγά σε διάφορα χρώματα και με πολλά και ευφάνταστα σχέδια, ωστόσο παραδοσιακά βάφονται κόκκινα, ενώ η μέρα που γίνεται το βάψιμο τους είναι η Μεγάλη Πέμπτη.

Σύμφωνα με την παράδοση, λοιπόν, η Μεγάλη Πέμπτη, η μέρα που γίνεται η Σταύρωση, είναι η μέρα που βάφονται τα αυγά κόκκινα, μιας και το χρώμα αυτό συμβολίζει το αίμα του Χριστού.

Όσον αφορά στο τσούγκρισμα των αυγών, συμβολίζει την Ανάσταση ή το σπάσιμο του τάφου του Χριστού και πιθανολογείται ότι ξεκίνησε ως παιχνίδι στη Βρετανία και κατόπιν εξαπλώθηκε. Σημειώστε ότι σύμφωνα με το έθιμο το πρώτο αυγό που βάφετε κάθε χρόνο είναι της Παναγίας και δεν πρέπει να σπάει, αντιθέτως το φυλάτε στο εικονοστάσι μέχρι τη Μεγάλη Πέμπτη του επόμενου Πάσχα οπότε και το φυτεύετε στο χωράφι, εάν έχετε ή αλλιώς στις γλάστρες σας, για να είναι εύφορο.

enikos.gr

Τα ήθη και τα έθιμα που συνοδεύουν το πασχαλινό τραπέζι είναι πολλά. Σε μερικές περιοχές το πασχαλινό τραπέζι μένει στρωμένο για τρεις ημέρες, ενώ τα ψίχουλα που μένουν τα ρίχνουν στ' αμπέλια για να μεταδοθεί σ' αυτά αφθονία.

Από το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου και με αποκορύφωμα το μεσημέρι του Πάσχα, το τραπέζι γεμίζει με λιχουδιές και γίνεται ο βασικός πρωταγωνιστής.

Το Μεγάλο Σάββατο, η πρώτη Ανάσταση και η μαγειρίτσα

Αν και σύμφωνα με τη θρησκεία μας η Πρώτη Ανάσταση γιορτάζεται στην Εκκλησία το πρωί, οι περισσότεροι συνεχίζουν τη νηστεία μέχρι τις 12 τα μεσάνυχτα, όταν ανάβουμε τις λαμπάδες μας με το Άγιο Φως και το μεταφέρουμε στο σπίτι για να φέρουμε τύχη.

Το βράδυ μετά την Ανάσταση, οι ελληνικές οικογένειες σε όλη τη χώρα ετοιμάζουν το κοκορέτσι και τη σούβλα με το αρνί ή το κατσίκι που θα ψήσουν την επομένη το πρωί και τρώνε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα και τσουγκρίζουν τα κόκκινα αυγά που έχουν βάψει από τη Μ. Πέμπτη.

Η μαγειρίτσα είναι παραδοσιακή σούπα και αποτελεί το πρώτο πιάτο που περιέχει κρέας μετά τη νηστεία της Σαρακοστής. Μαγειρεύεται με λαχανικά, άνηθο, τα εντόσθια του αρνιού και ρύζι. Φτιαγμένη κυρίως με χορταρικά, η μαγειρίτσα είναι ό,τι πρέπει για το στομάχι που απείχε τόσες μέρες από το κρέας. Πολλοί μάλιστα, ψήνουν στον φούρνο και γαρδούμπες ή κατσικάκι με πατάτες για μεγαλύτερη ποικιλία γεύσεων.

Η Κυριακή του Πάσχα και τα κατά τόπους έθιμα

Το σουβλιστό αρνί είναι φυσικά, ο μεγάλος πρωταγωνιστής του πασχαλινού τραπεζιού αλλά και ολόκληρης της ημέρας, καθώς απαιτούνται πολλές ώρες προετοιμασίας για να φτάσει καλοψημένο στο τραπέζι μας. Το αρνί εκτός από τον «αμνό του Θεού» της εκκλησιαστικής διδασκαλίας, συμβολίζει και τον οβελία, το αρνί του Πάσχα που θα ψηθεί με τον πατροπαράδοτο τρόπο στη σούβλα και θα φαγωθεί από όλη την οικογένεια.

Το υπαίθριο σούβλισμα του αρνιού το Πάσχα είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα με ρίζες μάλιστα, στην αρχαία Ελλάδα. Η παράδοση απαιτούσε οι αρχαίοι Έλληνες, σαράντα ημέρες μετά τον θάνατο των συγγενών τους, να μαγειρεύουν δίπλα από τον τάφο, καθώς πίστευαν ότι στο γεύμα που δίνεται μετά την ταφή και στο μνημόσυνο, συμμετέχει και ο ίδιος ο νεκρός. Οι αρχαίοι έψηναν αρνιά σε εστίες, έπιναν κρασί και χόρευαν για να τον τιμήσουν.

Για τους Ιουδαίους, το αρνί σημαίνει το εξιλαστήριο θύμα. Για αυτό και ο Χριστός ονομάστηκε από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ως ο «αμνός ο αίρων την αμαρτία του κόσμου».

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι κλέφτες και οι αρματολοί, όταν έκαναν ανακωχή, σούβλιζαν αρνιά πιστεύοντας ότι ο τιμώμενος Χριστός θα χαρίσει την «ανάσταση» και στο πολύπαθο γένος τους.

Το «ηρωικό» γύρισμα του αρνιού στη σούβλα αποτελεί κατεξοχήν έθιμο της Ρούμελης και της Πελοποννήσου που έχει όμως, υιοθετηθεί και από άλλες περιοχές, κυρίως γιατί είναι διασκεδαστικό για όλη την οικογένεια και την παρέα.

Σήμερα, είθισται την ημέρα αυτή οι άντρες να βρίσκονται από το πρωί στην αυλή και να επιδίδονται στο γύρισμα του οβελία, ενώ οι γυναίκες στην κουζίνα να ετοιμάζουν τα… παρελκόμενα: πατάτες, σαλάτα, τζατζίκι, χωριάτικες πίτες και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας.

Εκτός από το παραδοσιακό αρνί, σε πολλές περιοχές τις Ελλάδας τα έθιμα διαφοροποιούνται, με μικρές ή μεγαλύτερες αποκλίσεις. Κύριος πρωταγωνιστής όμως, σε κάθε περίπτωση παραμένει το αρνί στα ηπειρωτικά και το κατσίκι στο Αιγαίο.

Για παράδειγμα, στην Άνδρο το πασχαλινό αρνί (ενίοτε και κατσίκι) λέγεται Λαμπριάτης και γίνεται στον φούρνο γεμιστό με λαχανικά και ρύζι. Στη Νάξο θα συναντήσει κανείς το παραδοσιακό «μπατούδο», δηλαδή κατσικάκι γεμιστό με εντόσθια, λαχανικά, ρύζι, αυγά και τυρί ψημένο στο φούρνο. Το πασχαλιάτικο αρνί στη Σίφνο ψήνεται στο «μαστέλο», δηλαδή σε πήλινο δοχείο με άνηθο και ντόπιο κόκκινο κρασί, ενώ στην Κάρπαθο γίνεται πάλι στον φούρνο με ρύζι, πλιγούρι και εντόσθια.

Κάθε Ροδίτης θεωρεί καλό να σφάξει στο σπίτι του τη Λαμπρή ένα αρνί, που το λένε Πασκάτη ή Λαμπριώτη. Το παραγεμίζουν με χοντρό σιτάρι αλεσμένο στον μύλο και το ψήνουν στον φούρνο. Στο ίδιο πλαίσιο κινούνται και άλλα αιγαιοπελαγίτικα νησιά όπως η Σάμος, η Ικαρία και η Λέσβος, που κάνουν το αρνί ή το κατσίκι γεμιστό στο φούρνο.

Στην Κύθνο το Πάσχα γίνεται μεγάλο νησιώτικο γλέντι που συνήθως συνοδεύεται και από γάμους με παλαιά γραφικότητα. Στο γεύμα που ακολουθεί σερβίρονται τα «αληφόνια», άγρια πικροράδικα, αλλά και τα περίφημα «τσιμπητά» -μυζηθροπιτάκια με κανέλα και μέλι- ενώ στην Ήπειρο συνηθίζουν να φτιάχνουν τυρόπιτες και γαλατόπιτες. Το έθιμο του εποχικού τυριού είναι γενικότερο στην Ελλάδα και τηρείται κυρίως στα νησιά, όπου φτιάχνεται κάθε χρόνο τέτοια εποχή ένα τυρί σαν τη μυζήθρα, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στην παρασκευή γλυκισμάτων.

Στη Βόρεια Ελλάδα, κεντρική θέση στην κουζίνα καταλαμβάνει το κρέας. Στη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία για παράδειγμα συνηθίζουν να γεμίζουν αυτές τις ημέρες την αρνίσια μπόλια με εντόσθια και χόρτα και να την μαγειρεύουν με σάλτσα ντομάτας ή να την ψήνουν στον φούρνο.

Το μεγαλύτερο πασχαλινό γλέντι όμως, γίνεται στη Λειβαδιά με τους «λάκκους του κεφιού», Η Λιβαδειά φημίζεται έτσι κι αλλιώς για τις «λιχουδιές» της και ιδιαίτερα για το αρνί. Σειρές με υπαίθριες σούβλες παίρνουν θέση και όλοι οι κάτοικοι συγκεντρώνονται για να τις «γυρίσουν» πίνοντας και τσιμπώντας για ώρες. Από το Μεγάλο Σάββατο ήδη, έχουν ανοιχθεί οι «λάκκοι» τους οποίους γεμίζουν με κλαδιά και την ημέρα του Πάσχα από το πρωί, το μεγαλύτερο, σε ηλικία, μέλος της οικογένειας, βάζει φωτιά με τη λαμπάδα της Ανάστασης στα κλαδιά κάτω από τον λάκκο που αντιστοιχεί στην οικογένειά του. Ενώ τα κλαδιά παίρνουν φωτιά, τα αρνιά τοποθετούνται από πάνω και το γλέντι ξεκινά. Όλη η υπόλοιπη μέρα συνεχίζεται με πολύ κρασί και ατελείωτα δημοτικά τραγούδια.

Το κοκορέτσι επίσης, όπως και το λουκάνικο και το κοντοσούβλι, έχουν την τιμητική τους την ημέρα του Πάσχα. Προσοχή, στο κοκορέτσι να πλύνετε πολύ καλά τα έντερα και όλα τα εντόσθια και τα συκωτάκια που θα χρησιμοποιήσετε, να τα «περάσετε» με ξύδι για να καθαρίσουν πολύ καλά και μετά να τα τυλίξετε προσεκτικά περνώντας τα στη σούβλα.

Στα χωριά, αλλά και στις πόλεις, οι παραδοσιακές νοικοκυρές φροντίζουν πάντα να έχουν μία χειροποίητη πίτα σε ένα τέτοιο τραπέζι. Χορτόπιτα, σπανακόπιτα, τυρόπιτα ή ό, τι πίτα θέλετε, ταιριάζει απόλυτα σε ένα παραδοσιακό γεύμα γεμάτο κρέας. Το ίδιο και ένα δροσερό τζατζίκι με μπόλικο σκόρδο και αγγούρι που θα σας δροσίσει. Επίσης, το χωριάτικο ζυμωτό ψωμί είναι απαραίτητο στο τραπέζι, όπως και μια μεγάλη σαλάτα -μαρουλοσαλάτα καλύτερα, που είναι και η εποχή της.

Λίτρα κόκκινου κρασιού καταναλώνονται αυτή την ημέρα και ταιριάζουν γάντι με τα υπόλοιπα εδέσματα. Αν μάλιστα, έχετε και κάποιον που παράγει μόνος του χύμα κρασί, ακόμα καλύτερα.

Όσο για το επιδόρπιο, το γαλακτομπούρεκο και ο μπακλαβάς προτιμώνται στα περισσότερα πασχαλινά τραπέζια. Βέβαια και τα πασχαλινά κουλουράκια, τα τσουρέκια και τα σοκολατένια αυγά σίγουρα θα υπάρχουν στο τραπέζι.

Καλή σας όρεξη και Καλό Πάσχα!

Επεισοδιακή ήταν η Ανάσταση στον Ιερό Ναό του Αποστόλου Παύλου, στην Πάτρα.

Η εκκλησία τηρεί κάποια έθιμα την ημέρα της Ανάστασης, όπως το πέταγμα κόκκινων αυγών στους πιστούς και η προσφορά ενός ζωντανού αρνιού σε οικογένεια της ενορίας, έπειτα από κλήρωση.

Το αρνί, που ήταν δεμένο πάνω στον εξώστη που είχε στηθεί στον περίβολο της εκκλησίας για τη λειτουργία, βέλαζε, αντιλαμβανόμενο... την τύχη του! Αν και το έθιμο τηρείται εδώ και δεκαετίες, χθες έγινε παρέμβαση από τους φιλόζωους.

Σύμφωνα με το νόμο, η έκθεση ζώου ισοδυναμεί με κακοποίηση. Στο σημείο έφθασε και η αστυνομία, αφού οι φιλόζωοι της Πάτρας ήθελαν να υποβάλουν μηνύσεις για ένα έθιμο, το οποίο όπως τόνιζαν, είναι απαράδεκτο.

Μάλιστα, πρότειναν στους ιερείς να πληρώσουν εκείνοι το ποσό που ζητούσε ο βοσκός, και η οικογένεια στην οποία είχε κληρωθεί το ζώο να αγοράσει κρέας από το κρεοπωλείο.

Ωστόσο, ο πρεσβύτερος Νικόδημος και οι άλλοι ιερείς του ναού, αρνήθηκαν.

Το επεισόδιο έληξε έπειτα από αρκετή ώρα.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως η προσφορά αρνιού γίνεται δημόσια και, όπως κατήγγειλαν οι φιλόζωοι, δεν είναι δυνατόν να δίνεται ένα τέτοιο παράδειγμα εν μέσω «σόου» σε μικρά παιδιά που παρίστανται στη λειτουργία της Αναστάσεως.

Πηγή: patrastimes.gr