Ακόμη και σήμερα, αν ανέβει κάποιος στον δεύτερο όροφο του δημαρχιακού μεγάρου της πόλης San Cristobal de las Casas, στο νότιο Μεξικό, εύκολα μπορεί να διακρίνει την τρύπα που «έσκαψε» μία σφαίρα σε έναν από τους τοίχους…
Με έναν τρόπο σιωπηλό, το σημάδι στον τοίχο θυμίζει όλα όσα συνέβησαν εκεί, την Πρωτοχρονιά του 1994, όταν ένοπλοι αντάρτες εισέβαλαν στο κτίριο και αφόπλισαν τους άνδρες της φρουράς. Ο στόχος τους όμως δεν ήταν μόνο η δημαρχιακή έδρα, αλλά και οι στρατιωτικές δυνάμεις του Μεξικού που έδρευαν στην πόλη, όπως και τα στελέχη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Εβδομάδες πριν την εφόρμηση, οι φήμες που ήθελαν τους ιθαγενείς της περιοχής να οργανώνουν αντάρτικο στρατό έδιναν κι έπαιρναν. Και τελικά αποδείχτηκαν πέρα για πέρα αληθινές, καθώς μέσα σε λίγες ώρες οι Ζαπατίστας, κατάφεραν να πάρουν τον έλεγχο του μεγαλύτερου τμήματος της επαρχίας Τσιάπας…

Τα Αιτήματα

«Αυτές είναι όλες οι εφημερίδες της εποχής εκείνης» λέει σήμερα στο BBC η Concepcion Villafuerte ενώ οδηγεί τον δημοσιογράφο του βρετανικού δικτύου προς μία στοίβα κούτες, γεμάτες από εφημερίδες της περιόδου 1993-1996.

Στις περισσότερες από αυτές κυριαρχούν τα φύλλα της El Tiempo, της αριστερής εφημερίδας που εξέδιδε για χρόνια η ίδια μαζί με τον σύζυγό της.

Έπειτα από αρκετή ώρα ψαξίματος στον σωρό, ανακαλύπτει τελικά την έκδοση της εφημερίδας που ήταν πιο κοντά στην ημερομηνία των γεγονότων που είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Άλλωστε η El Tiempο, η δική της εφημερίδα, ήταν το έντυπο που επέλεξαν οι Zapatistas εκείνη την εποχή για να δημοσιεύσουν τα αιτήματά τους.

«Τα πρώτα έξι ήταν τα πιο επουσιώδη, τα βασικότερα: γη, σπίτι, ψωμί, υγεία, παιδεία, κι εργασία», θυμάται η Villafuerte, ενώ σημειώνει πως «τα υπόλοιπα είχαν γενικότερο χαρακτήρα. Αφορούσαν σε ολόκληρο το Μεξικό: δικαιοσύνη, δημοκρατία κι ελευθερία. Όλοι είχαν βασικές ανάγκες, όλοι οι φτωχοί άνθρωποι του Μεξικού, κι όχι μόνο οι Ινδιάνοι».

Πόσοι όμως από αυτούς τους στόχους, πόσα από τα αιτήματα αυτά έχουν ικανοποιηθεί μέχρι σήμερα – 20 χρόνια μετά;

«Για τους Ζαπατίστας κανένα» λέει θυμωμένη η Villafuerte. «Όπως κανένα αίτημα δεν ικανοποιήθηκε και για το σύνολο των Μεξικανών. Σήμερα η οικονομική κρίση είναι μεγαλύτερη από ότι ήταν το 1994. Και δεν είναι μόνο η οικονομική κρίση. Σήμερα υπάρχει κρίση στην παιδεία, στην υγεία…».
 

«Όταν οι διαμάχες τελείωσαν», εξηγεί ακόμη η Villafuerte, «οι Ζαπατίστας δημιούργησαν τις δικές τους αυτόνομες κοινότητες, οι οποίες λειτουργούν εντελώς ανεξάρτητα από τις τοπικές κυβερνήσεις στην γη που διεκδίκησαν και πήραν πίσω από τους μεγαλογαιοκτήμονες κατά τη δεκαετία του ’90».

Ενώ συμπερασματικά καταλήγει λέγοντας πως «γενικά πιστεύω ότι σήμερα οι Ζαπατίστας με τους αγώνες τους κατάφεραν να βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα από οποιονδήποτε άλλον στο Μεξικό».

Πηγή: left.gr