Οι συμβατικές πρακτικές καλλιέργειας οδηγούν σε υψηλές τιμές απορροής και απώλειας γόνιμου εδάφους, όπως δείχνουν τα πρώτα αποτελέσματα πειραματικού αγρού στο αγρόκτημα του ΤΕΙ Θεσσαλίας.

Συγκεκριμένα, δράση του έργου "ΘΑΛΗΣ- Φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή βιομάζας", που υλοποιείται από το Τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων της Σχολής Τεχνολόγων Γεωπονίας του ΤΕΙ Θεσσαλίας, με συντονιστή τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Θεοφάνη Γέμτο, στοχεύει στη μελέτη του φαινομένου της διάβρωσης και των δυνατών μεθόδων μείωσής της.

Παράλληλα, το πρόγραμμα στοχεύει και στην επαλήθευση υπαρχόντων προτύπων καθώς και την ανάπτυξη νέων για τη απορροή του νερού και τη διάβρωση. Η διάβρωση του εδάφους, αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Παναγιώτης Βύρλας, επίκουρος καθηγητής Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας, στο Τμήμα Μηχανικής Βιοσυστημάτων, έχει ως συνέπεια την απώλεια της επιφανειακής γόνιμης στοιβάδας και την αποκάλυψη ενός λιγότερου παραγωγικού υπεδάφους, το οποίο έχει μειωμένη ικανότητα να συγκρατεί και να ανακυκλώνει τα θρεπτικά στοιχεία καθώς και να απορροφά, αποθηκεύει και διευκολύνει την κυκλοφορία του νερού και του αέρα. Σε παγκόσμια κλίμακα, η διάβρωση αποτελεί την κυριότερη αιτία υποβάθμισης των εδαφών.

Οι παράγοντες που προκαλούν διάβρωση είναι το νερό είτε της βροχής είτε της άρδευσης, ο άνεμος και πολλές φορές ο ίδιος ο άνθρωπος, όταν χρησιμοποιεί ακατάλληλες τεχνικές κατεργασίας, προκαλώντας την καθοδική μετακίνηση μεγάλων ποσοτήτων γόνιμου εδάφους. Για τη μελέτη του φαινομένου, σύμφωνα με τον ίδιο, εγκαταστάθηκε πειραματικός αγρός στο αγρόκτημα του ΤΕΙ Θεσσαλίας στη Λάρισα, σε αγρό με κλίση τουλάχιστον 5%, με μεταχειρίσεις τη συμβατική κατεργασία και την ακαλλιέργεια με δύο κατευθύνσεις κατεργασίας του εδάφους (κατά τις ισοϋψείς και τις κλίσεις) και με χρήση ή όχι καλλιεργειών φυτοκάλυψης (μίγμα σιτηρού και ψυχανθούς) για συνεχή κάλυψη του εδάφους.

Τα πειραματικά τεμάχια έχουν μήκος 22m και πλάτος 6m και μετρώνται οι απορροές με χρήση μετρητών ροής στο κάτω άκρο του κάθε πειραματικού τεμαχίου, η απώλεια εδάφους (κυρίως αργίλου και ιλύος) τόσο σε πραγματικά συμβάντα όσο και σε με τεχνητή βροχή.

Τα έως τώρα αποτελέσματα δείχνουν, επισημαίνει ο κ. Βύρλας, πως οι συμβατικές πρακτικές καλλιέργειας (όργωμα κατά τις κλίσεις, διατήρηση ακάλυπτης επιφάνειας του εδάφους το χειμώνα) οδηγούν σε υψηλές τιμές απορροής και απώλειας γόνιμου εδάφους και επιβεβαιώνουν την θεώρηση ότι η χρήση καλλιεργειών σε αμειψισπορές που διατηρούν το έδαφος καλυμμένο, με παράλληλη χρήση μεθόδων ακαλλιέργειας συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση της διάβρωσης.

Συνολικά έξι διαδικασίες έχουν, σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητή, σήμερα αναγνωρισθεί και κατονομασθεί ως υπεύθυνες για την υποβάθμιση των εδαφών. Είναι η συμπίεση, η διάβρωση από το νερό και τον άνεμο, η απώλεια της οργανικής ουσίας, η μείωση της βιοποικιλότητας, η αλάτωση και η ρύπανση. Οι πρώτες τέσσερις από τις παραπάνω διαδικασίες, τονίζει, είναι στενά συνδεδεμένες με τη μηχανική κατεργασία του εδάφους και κυρίως με τη συμβατική.

Οι απώλειες ανέρχονται στα 150-300 εκατομμύρια τόνους γόνιμου εδάφους ετησίως, μέσω του οποίου χάνονται περίπου 1,5 εκατομμύρια τόνοι χούμου, 150.000 τόνοι ολικού αζώτου, 300.000 τόνοι ολικού φωσφόρου και 540.000 τόνοι καλίου, την στιγμή που για την λίπανση των καλλιεργειών χρησιμοποιούνται ετησίως περίπου 420.000 τόνοι Ν, 190.000 τόνοι P2O5 και 70.000 τόνοι K2O.

Από τα στοιχεία αυτά προκύπτει ότι η μισή ποσότητα των χρησιμοποιούμενων λιπασμάτων χάνεται με τη διάβρωση. Μαζί με τα λιπάσματα, μεταφέρονται και σημαντικές ποσότητες φυτοφαρμάκων τα οποία πολλές φορές καταλήγουν σε επιφανειακά και υπόγεια ύδατα προκαλώντας σοβαρά προβλήματα μόλυνσης και ευτροφισμού.

www.dikaiologitika.gr

Αυξημένο καταγράφεται το ενδιαφέρον για τα φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της στροφής του ανθρώπου, τα τελευταία χρόνια, προς την υγιεινή διατροφή και τη βιολογική γεωργία.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δρ. Ελένη Βογιατζή- Καμβούκου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων στο ΤΕΙ Θεσσαλίας, εη ελληνική αγορά έχει κατακλυστεί από μίγματα διαφόρων "θεραπευτικών" βοτάνων εγχώριων αλλά κυρίως εισαγόμενων από Ελβετία, Γερμανία, Βουλγαρία κ.ά. Στη χώρα μας, όπως λέει, η συστηματική και εκτεταμένη καλλιέργεια των φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών είναι πολύ περιορισμένη και αυτό οφείλεται, αφενός μεν στη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί για τη διάθεση των προϊόντων τους στις αγορές του εσωτερικού και κυρίως του εξωτερικού τις οποίες δεν γνωρίζουν, αφετέρου δε στην έλλειψη γνώσεων πάνω στην τεχνική καλλιέργειάς τους.

Ποια χαρακτηρίζουμε, όμως, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά; Αρωματικά φυτά είναι τα φυτά, τα οποία έχουν ελαιοφόρους αδένες, στους οποίους υπάρχουν τα αιθέρια έλαια, που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για διάφορα παρασκευάσματα στην κοσμετολογία, αρωματοποιία και στη βιομηχανία τροφίμων και ειδών υγιεινής.

Φαρμακευτικά φυτά κατά τον διεθνή υγειονομικό οργανισμό είναι τα φυτά, τα οποία σε ένα η περισσότερα όργανά τους περιέχουν κάποια συστατικά, τα οποία χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς ή αποτελούν πρώτη ύλη για φαρμακευτικά παρασκευάσματα. Στην Γερμανία, το 50% των φαρμακευτικών παρασκευασμάτων έχουν φυτική προέλευση.

Το να γνωρίζει ο παραγωγός την ποιότητα του προϊόντος που παράγει, δηλ. την επί τοις εκατό περιεκτικότητα της δρόγης σε αιθέριο έλαιο, καθώς και την αναλογία των δραστικών ουσιών, είναι απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να κατευθυνθεί στην ανάλογη αγορά και να διαπραγματευθεί την ανάλογη τιμή. Ορισμένα αποτελέσματα τα οποία ενισχύουν την παραπάνω άποψη είναι: Από τα πειραματικά αποτελέσματα εργαστηρίου Αρωματικών & Φαρμακευτικών φυτών σχετικά με τη ρίγανη Ολύμπου διαπιστώθηκε, όπως εξηγεί η κ. Βογιατζή-Καμβούκου, ότι ο πληθυσμός Λεπτοκαρυάς είναι ποιοτικά ο καλύτερος γιατί έχει σταθερές αποδόσεις και περιέχει, πέραν της καρβακρόλης και θυμόλη 50,2% που τον καθιστούν κατάλληλο για βιολογική καταπολέμηση παθογόνων εδάφους.

Έτσι μπορεί να κατευθυνθεί στις γεωργικές φαρμακοβιομηχανίες για παραγωγή βιολογικών σκευασμάτων. Επίσης, το είδος του φασκόμηλου Salvia officinalis, σε μικρή ποσότητα δρα ανασταλτικά στην ανάπτυξη τροφοπαθογόνων οργανισμών στα αποθηκευμένα ζωικά τρόφιμα. Κατά την καλλιέργεια μέντας δε, το προϊόν που προορίζεται για ξηρή δρόγη πρέπει να προέρχεται από την πρώτη συλλογή γιατί το αιθέριο έλαιο είναι πλούσιο σε μενθόλη, 35-40%, ενώ συγχρόνως είναι μικρή η περιεκτικότητα σε μενθοφουράνη, άρα είναι κατάλληλο για αφέψημα. Το εργαστήριο των Αρωματικών και Φαρμακευτικών φυτών του ΤΕΙ Θεσσαλίας διαθέτει ISO και έχει τη δυνατότητα αναλύσεων ώστε ο καλλιεργητής να γνωρίζει τι προϊόν διαθέτει, διεκδικώντας την ανάλογη τιμή στο εμπόριο, και ο καταναλωτής τι προϊόν αγοράζει.

Τελευταία, ωστόσο, σύμφωνα με την αναπληρώτρια καθηγήτρια, παρατηρείται κίνηση αναθέρμανσης της καλλιέργειας των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, κυρίως ως εναλλακτική λύση σε παλιές και φθίνουσες καλλιέργειες. Η καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών πρέπει να είναι μια "έξυπνη" καλλιέργεια ώστε να είναι μια επιχειρηματική καλλιέργεια. "Ο στόχος της καλλιέργειας πρέπει να είναι η παραγωγή συγκεκριμένου προϊόντος( ξηρή δρόγη, αιθ. έλαιο) και αναγνώριση πιστοποιημένου προϊόντος (αναγραφή στοιχείων π.χ. περιεκτικότητα σε αιθ. έλαιο, δραστικές ουσίες κλπ).

Ας αναρωτηθεί κανείς σε πόσες συσκευασίες από αυτές που ανεξέλεγκτα κυκλοφορούν στην αγορά αναγράφονται αυτά τα στοιχεία" τονίζει η κ. Βογιατζή-Καμβούκου. Ο τρίτος στόχος, σημειώνει, πρέπει να είναι η διάθεση σε σταθερή αγορά. Όταν το προϊόν πρόκειται να διατεθεί στην αγορά ως ξηρή δρόγη πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές.

Περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο και δραστικές ουσίες, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές και μακροσκοπικά, ολόκληρα τα άνθη, όχι κονιορτοποιημένη η δρόγη ή αλλοιωμένο χρώμα και ο χρόνος αποθήκευσης να είναι Για τη συλλογή αυτοφυών αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, ο συλλέκτης, σύμφωνα με την ίδια, θα πρέπει να είναι σίγουρος ότι μπορεί να αναγνωρίσει μορφολογικά το φυτό, να γνωρίζει ποια φυτά είναι δηλητηριώδη, να γνωρίζει ποια είδη προστατεύονται και ως εκ τούτου απαγορεύεται η συλλογή τους, να γνωρίζει ότι το περιβάλλον που τα μαζεύει δεν είναι μολυσμένο, να γνωρίζει πότε ακριβώς πρέπει να συλλεχθεί το συγκεκριμένο είδος, να γνωρίζει ποιο τμήμα του φυτού πρέπει να συλλεχθεί (άνθη, καρποί, βλαστοί, ρίζες ή ολόκληρο το φυτό). Επίσης, κατά την αλόγιστη συλλογή των αυτοφυών ελοχεύει ο κίνδυνος εξαφάνισης ειδών.

Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά χρησιμοποιούνται ως αρτυματικά - καρυκεύματα καθώς στα διάφορα τμήματα του φυτού περιέχονται αρωματικές, πικρές και καυστικές δραστικές ουσίες. Χρησιμοποιούνται χλωρές ή αποξηραμένες δρόγες, με σκοπό να βελτιώσουν τη γεύση των φαγητών ή να τα κάνουν πιο ευκολοχώνευτα.

Τα αρτυματικά υποστηρίζουν την υγεία και υπό την έννοια αυτή το αλάτι δεν κατατάσσεται σ' αυτά. Ως αφέψημα το οποίο προκύπτει είτε από ένα μόνο φυτό είτε από μίξεις και ως εκχύλισμα ή απόσταγμα. Χρησιμοποιούνται κατ' εξοχήν στη βιομηχανία τροφίμων, ποτοποιία φαρμακοβιομηχανία, κοσμετολογία. Βασικής σημασίας είναι οι τιμές των δραστικών ουσιών.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε, καταλήγει η κ. Ελένη Βογιατζή-Καμβούκου, πως η "έξυπνη" καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών πρέπει να αποσκοπεί σε συγκεκριμένη αγορά, να διαθέτει πιστοποιημένο πολλαπλασιαστικό υλικό και οπωσδήποτε πιστοποιημένο προϊόν- τόσο ξηρή δρόγη όσο και αιθέριο έλαιο.

www.dikaiologitika.gr

Ξεκίνησαν οι Αιτήσεις Ενιαίας Ενίσχυσης έτους 2015 στα γραφεία του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νήσου Κω, στο Μαρμαρωτό- Κω, από 20 Μαρτίου έως και τις 15 Μαΐου 2015.

Απαραίτητα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσει ο κάθε δικαιούχος είναι τα εξής:

1)Εκκαθαριστικό σημείωμα έτους 2014,

2)Ε-9 έτους 2014 και του/της συζύγου (όπου αναγράφονται σαφώς τα αγροτεμάχια για τα οποία αιτείται ο δικαιούχος) ή Ιδιωτικά Συμφωνητικά Μίσθωσης Αγροτεμαχίων.

3)Βιβλιάριο Τράπεζας

4)Ταυτότητα του δικαιούχου

Η εισαγωγή αμειψισπορών με δυναμικές καλλιέργειες, η εφαρμογή καινοτόμων καλλιεργητικών τεχνικών και οι συνεργασίες των παραγωγών αποτελούν τα τρία "κλειδιά" για την επιβίωση των ελληνικών γεωργικών εκμεταλλεύσεων.

Τα παραπάνω προκύπτουν από την οικονομική μελέτη που συνέταξε στο πλαίσιο του έργου Θαλής "Φιλική προς το περιβάλλον παραγωγή βιομάζας" η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που αποτελείται από τους Χρήστο Καβαλάρη, ΕΔΙΠ, Χρήστο Καραμούτη, Γεωπόνου MSc ΠΘ, Στράτο Γιουβανίδη και Οδυσσέα Μερκούρη, γεωπόνων ερευνητών, υπό την εποπτεία του καθηγητή Θεοφάνη Γέμτου.

Η ομάδα βασίστηκε σε πειραματικά και απογραφικά δεδομένα για να συγκρίνει το οικονομικό αποτέλεσμα από την καλλιέργεια του βαμβακιού (την πιο διαδεδομένη εαρινή καλλιέργεια στην Θεσσαλία) με την καλλιέργεια του γλυκού σόργου (μια νέα δυναμική καλλιέργεια με δυνατότητα παραγωγής βιοκαυσίμων, αλλά και χρήσης ως ζωοτροφής). Για την οικονομική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα FarmEcon, η οποία αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Η πλατφόρμα είναι στην ουσία μια βάση δεδομένων, η οποία χρησιμοποιεί οικονομικά μοντέλα διαχείρισης γεωργικών εκμεταλλεύσεων για να εκτιμήσει κόστη, ακαθάριστες προσόδους και κέρδη. Εκτιμά τις μεταβλητές (τρέχουσες) δαπάνες, συμπεριλαμβανομένου του κόστους συντήρησης και επισκευών και δίνει τη δυνατότητα εκτίμησης των σταθερών δαπανών οι οποίες σχετίζονται με την απόσβεση του εξοπλισμού, τους τόκους, το κόστος στέγασης κ.ά.- στοιχεία που γενικά είναι δύσκολο να εκτιμηθούν. Στην ανάλυση δεν λήφθηκε υπόψη το κόστος της προσωπικής εργασίας και το ενοίκιο γης.

Η ανάλυση δείχνει, σύμφωνα με τον κ. Καβαλάρη, ότι το βαμβάκι είναι μια καλλιέργεια, η οποία στηρίζεται σήμερα αποκλειστικά στις επιδοτήσεις, δίχως τις οποίες το οικονομικό αποτέλεσμα θα ήταν αρνητικό. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το κόστος των ετήσιων μεταβλητών δαπανών (εφόδια, καύσιμα, εργασία κ.λ.π) κυμαίνεται στα 122 ευρώ/στρ τη στιγμή που η ακαθάριστη πρόσοδος (μη λαμβάνοντας υπόψη τις επιδοτήσεις) ανέρχεται στα 98 ευρώ το στρέμμα για μια τιμή 0,30 ευρώ/kg. Όταν, όμως, ληφθεί υπόψη και το σταθερό κόστος από τη χρήση του γεωργικού εξοπλισμού, οι δαπάνες ανέρχονται στα 163 έως 274 ευρώ/στρ, γεγονός που δείχνει με γλαφυρό τρόπο τη μη οικονομικότητα της καλλιέργειας και την πλήρη εξάρτησή της από τις γεωργικές επιδοτήσεις, οι οποίες ωστόσο αναμένεται μέσα στα επόμενα έτη να περιοριστούν δραματικά.

Αντίθετα με το βαμβάκι, το γλυκό σόργο, εξαιτίας του εξαιρετικά υψηλού δυναμικού παραγωγής ορισμένων ποικιλιών που προσαρμόζονται άριστα στις ελληνικές κλιματολογικές συνθήκες, μπορεί να δώσει ένα καθαρό οικονομικό όφελος μέχρι και 150 ευρώ/στρ, εάν εφαρμοσθεί η κατάλληλη τεχνική καλλιέργειας. Οι δαπάνες παραγωγής για την καλλιέργεια είναι ελαφρώς αυξημένες, εξαιτίας της ανάγκης για περισσότερα λιπάσματα και μεγαλύτερη ποσότητα νερού άρδευσης και κυμαίνονται στα 154 ευρώ/στρ οι μεταβλητές και 199 έως 301 ευρώ/στρ οι συνολικές (μεταβλητές και σταθερές).

Επιτυγχάνοντας μια παραγωγή 7,2 τόνων τα στρέμμα με μια τιμή πώλησης 0,04 ευρώ/kg, η ακαθάριστη πρόσοδος μπορεί να ανέλθει στα 274 ευρώ/στρ αφήνοντας κέρδος μέχρι και 75 ευρώ/στρ. Επιπλέον, τα πειραματικά δεδομένα απέδειξαν, σύμφωνα με τον κ. Καβαλάρη, ότι τεχνικές όπως η μειωμένη κατεργασία του εδάφους με χρήση καλλιεργητών, η καλλιέργεια σε λωρίδες ή ακόμη και η εφαρμογή ακαλλιέργειας, οδηγούν σε σημαντική μείωση του κόστους της παραγωγής, αυξάνοντας τα περιθώρια του κέρδους και προσφέροντας ταυτόχρονα σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη.

Η χρήση της ακαλλιέργειας, για παράδειγμα, επέτρεψε μια μείωση του συνολικού κόστους κατά 13 ευρώ/στρ στην καλλιέργεια του σόργου, ενώ η εφαρμογή μειωμένης κατεργασίας με βαρύ καλλιεργητή, πέρα από ένα μικρότερο κόστος παραγωγής, προσέφερε μια σημαντική βελτίωση της παραγωγής κατά 26% η οποία ανέβασε το κέρδος στα 151 ευρώ/στρ.

Τέλος, η μελέτη καταδεικνύει την τραγική αύξηση του κόστους παραγωγής για τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις (με έκταση κάτω από 250στρ) και πώς μπορεί να υπάρξει μια ουσιαστική βελτίωση μέσα από την συνεργασία και την κοινή χρήση του γεωργικού εξοπλισμού. Τονίζεται δε, ότι με τη συνεργασία υπάρχει η δυνατότητα για καθοριστική μείωση του σταθερού κόστους των γεωργικών εκμεταλλεύσεων χωρίς καν να απαιτείται η επένδυση έστω και ενός ευρώ.

Μέσα από την οικονομική μελέτη αποδεικνύεται ότι το κέρδος ανέρχεται μόλις στα 50 ευρώ/στρ για κάποιον που καλλιεργεί μόνος του 100 στρέμματα με γλυκό σόργο και ανεβαίνει στα 150 ευρώ/στρ για κάποιους που θα μοιραστούν τον γεωργικό τους εξοπλισμό για να καλλιεργήσουν 1000 στρέμματα, καταλήγει ο κ. Καβαλάρης.

πηγη: ΑΠΕ