Συνέντευξη στον Βυθούλκα Διονύση
στο Βήμα

Από τα μεγάλα παράθυρα του γραφείο του, ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Νεκτάριος Σαντορινιός βλέπει καθημερινά την κίνηση των πλοίων προς και από τα Δωδεκάνησα, τον τόπο καταγωγής του - αλλά και εκλογική του περιφέρεια.

Ο ίδιος γεννήθηκε στη Ρόδο και κατάγεται από τη Σύμη. Οπότε και η συζήτησή μας δεν θα μπορούσε παρά να επικεντρωθεί κυρίως, στα νησιά και στην ακτοπλοΐα και στην αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων των κατοίκων.

Ο κ. Σαντορινιός προαναγγέλλει ότι το 2018 τέσσερα πλωτά σκάφη-ασθενοφόρα θα «σταθμεύουν» στο Αιγαίο. Για τις «άγονες γραμμές» τόνισε με νόημα ότι «δεν μπορεί με την πρόσβαση των νησιών να γίνονται επιχειρηματικά παιχνίδια», ενώ επεσήμανε ότι δεν έχει εγκαταλείψει την άποψη ότι, στα νησιά πρέπει να επιστρέψουν οι προηγούμενοι συντελεστές ΦΠΑ και άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο χρηματοδότησης μετακινήσεων των νησιωτών με πλοία με βάση εισοδηματικά κριτήρια.

Ενα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νησιώτες είναι οι μετακινήσεις σε περίπτωση ασθενείας, ειδικά τον χειμώνα. Πώς σκοπεύετε να το αντιμετωπίσετε;
«Εχουμε βάλει σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα την προμήθεια τεσσάρων σκαφών για το Αιγαίο. Θα είναι διαμορφωμένα να παρέχουν τις βασικές πρώτες βοήθειες και θα είναι υπό την επιχειρησιακή λειτουργία του Λιμενικού.

Το πλήρωμα θα είναι λιμενικοί και θα επιβαίνουν επίσης, διασώστες και γιατροί του ΕΚΑΒ. Τα 4 σκάφη κοστίζουν περίπου 1,5 εκατομμύριο ευρώ και μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουμε προχωρήσει στην αγορά τους. Στόχος το 2018 να είναι στην Ελλάδα».

Μία ακόμη επιτροπή που θα εξετάσει το υφιστάμενο πλαίσιο για την ακτοπλοΐα και θα καταθέσει προτάσεις συστήθηκε από το υπουργείο. Ποιος είναι ο στόχος;
«Στόχος είναι η αλλαγή πολλών από τα προβλήματα και τις αγκυλώσεις που υπάρχουν στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Πολλές φορές οι δρομολογιακές γραμμές δεν ορίζονται με γνώμονα το συμφέρον των νησιών αλλά με γνώμονα το συμφέρον των ναυτιλιακών εταιρειών.

Παράλληλα θέλω οι ακτοπλοϊκές εταιρείες να είναι κερδοφόρες και υγιείς. Ομως δεν μπορεί να παίζονται επιχειρηματικά παιχνίδια με την πρόσβαση των νησιών. Διευκρινίζω ότι δεν αναφέρομαι στο σύνολο των ακτοπλόων οι οποίοι νοιάζονται για τα νησιά. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα επιχειρηματικά παιχνίδια ξεφεύγουν.

Κυρίως σε τοπικές γραμμές. Δηλαδή κάποιες "άγονες" γραμμές δεν είναι ακριβώς "άγονες" αλλά επιδιώκεται να μην προσεγγίζονται για να φαίνονται μη εμπορικές και επομένως να χρηματοδοτηθούν.

Εχει εκτοξευτεί, σχεδόν έχει δεκαπλασιαστεί το κόστος των άγονων γραμμών από τότε που εφαρμόστηκε ο νόμος 2932/2001, και είναι ευρωπαϊκή οδηγία. Πρέπει όμως σε έναν βαθμό να πείσουμε και την ευρωπαϊκή επιτροπή ότι κάποια πράγματα στη νησιωτικότητα δεν μπορούν να εφαρμόζονται. Δεν μπορεί να εφαρμόζεται απόλυτα ο ανταγωνισμός, γιατί υπάρχουν συνθήκες ολιγοπωλίου».

Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα τα νησιά;
«Τα κυρίαρχα ζητήματα, ιδιαίτερα στα μικρά νησιά, είναι όπως λένε οι κάτοικοι, η Υγεία και το ακτοπλοϊκό. Αυτά βέβαια από πίσω έχουν άλλα ζητήματα. Είναι οι αναπτυξιακές πολιτικές που μπορεί να έχει ένα νησί, οι θέσεις εργασίας, η πρόσβαση σε υπηρεσίες, η εκπαίδευση κ.ά.

Ολα αυτά είναι ζητήματα στα οποία πρέπει να δοθούν λύσεις, και δεν είναι εύκολο αυτό. Πολλές φορές θα έλεγα ότι είναι και ανέφικτο. Βασικοί στόχοι μας είναι να βελτιώσουμε την πρόσβαση των κατοίκων. Να αναιρέσουμε όσο μπορούμε το πρόβλημα της απομόνωσης. Να έχουν υδατική αυτονομία τα νησιά. Να αλλάξει το ακτοπλοϊκό δίκτυο».

Τι θα λέγατε σε κάποιον που θέλει να επιστρέψει με την οικογένειά του στο νησί που μεγάλωσε;
«Εγώ θα του έλεγα "ναι" και ότι προσπαθώ να βελτιώσω ακόμα περισσότερο τις συνθήκες. Γιατί προσπαθούμε να αυξήσουμε τις ιατρικές υπηρεσίες στα νησιά τόσο με φυσική παρουσία γιατρών (έχουν αυξηθεί οι γιατροί στα κέντρα υγείας) όσο και με επιπλέον γιατρούς από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Προσπαθούμε να βελτιώσουμε την πρόσβαση μέσω των ακτοπλοϊκών γραμμών, να δώσουμε κίνητρα στον αγροτικό τομέα και να αυξήσουμε την τουριστική κίνηση».

Το υφιστάμενο φορολογικό πλαίσιο βοηθάει τις επενδύσεις;
«Το μεγάλο πρόβλημα είναι κυρίως στα μικρά νησιά. Κάποτε πρέπει να πάρουμε τη γενναία απόφαση, όσο και αν στενοχωρήσει, να τα κατηγοριοποιήσουμε με βάση όχι μόνο τον πληθυσμό. Πρέπει να τα κατηγοριοποιήσουμε και με βάση άλλους παράγοντες, π.χ. πόσο κοντά είναι στο διοικητικό κέντρο της περιφέρειας, πόσο ευχερής είναι η πρόσβαση στην πρωτεύουσα, τι βιοτικό επίπεδο υπάρχει κ.λπ.

Και εμείς θέλουμε να ξεκινήσουμε μια τέτοια διαδικασία. Δεν το έχουμε ξεκινήσει ακόμα και πιστεύω ότι θα πρέπει να γίνει με καθαρά επιστημονικά κριτήρια γιατί αλλιώς θα μπλέξουμε σε πολιτικά παιχνίδια.

Ποιο ήταν το μόνο μέτρο νησιωτικής πολιτικής; Οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ και μάλιστα όχι σε όλα τα νησιά. Εγώ είμαι από αυτούς που δεν έχουν εγκαταλείψει την άποψη ότι πρέπει να επανέλθουν αυτοί οι συντελεστές ΦΠΑ. Αλλά, παρ' όλα αυτά, έστω με αυτά τα δεδομένα, πρέπει να ασκήσουμε συγκεκριμένες νησιωτικές πολιτικές.

Πρέπει να διευκολύνουμε τους νησιώτες με πρόσβαση σε ένα One stop shop το οποίο θα παρέχει και κάποιες φορολογικές υπηρεσίες, κάποιες ασφαλιστικές υπηρεσίες και όλα τα υπόλοιπα, ώστε να μειώσουμε τις μετακινήσεις που χρειάζονται.

Να φέρουμε πιο κοντά την πολιτεία στον νησιώτη και αυτό το κάνεις βελτιώνοντας τις υπηρεσίες που του παρέχεις, όπως στον τομέα της Υγείας, δίνοντας περισσότερες αρμοδιότητες στα Γραφεία Εξυπηρέτησης Φορολογουμένων κ.τ.λ. Να μειώσουμε την ανάγκη μετακίνησης, άρα και του κόστους».

Ποια είναι η άποψή σας για το μεταφορικό ισοδύναμο ζήτημα που έχει τεθεί από νησιώτες;
«Εχουμε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου για να εξετάσουμε ποιο είναι αυτό το διαφορετικό κόστος που πληρώνει ένας νησιώτης για να πάει με πλοίο στη διοικητική πρωτεύουσα ή στην πρωτεύουσα του κράτους σε σχέση με κάποιον ο οποίος ζει σε ένα χωριό της ηπειρωτικής Ελλάδας και μετακινείται με υπεραστικό λεωφορείο. Να δούμε πόσο πραγματικά είναι παραπάνω η διαφορά αυτή και να βρούμε έναν τρόπο να την καλύψουμε με χρηματοδότηση.

Αυτή τη στιγμή έχει ξεκινήσει η μελέτη και πιστεύω ότι θα έχει παραδοθεί σε τρεις-τέσσερις μήνες το αργότερο. Και θα εξετάσουμε το ζήτημα αυτό και ανά ομάδες νησιών, π.χ. πόσο είναι το κόστος για νησιά κάτω από 1.000 κατοίκους. Και μετά θα δούμε μήπως μπορεί να γίνει αντίστοιχη χρηματοδότηση και για τα χωριά που έχουν πάνω από 3.000 κατοίκους.

Αυτό που κάνεις πρέπει να είναι ρεαλιστικό και να ανταποκρίνεται σε χρήματα που μπορείς να δώσεις, γιατί αυτά τα χρήματα θα τα αφαιρέσουμε από τον προϋπολογισμό του υπουργείου».

Η χρηματοδότηση των μετακινήσεων θα αφορά όλους τους νησιώτες ή θα μπουν κριτήρια;
«Εφόσον εφαρμοστεί το μέτρο, η σκέψη είναι να γίνεται με βάση εισοδηματικά κριτήρια. Το ζητούμενο όμως δεν είναι το κόστος μετακίνησης μόνο, είναι και το κόστος μεταφοράς των προϊόντων, άρα σε αυτή τη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχουμε βάλει και αυτό ως παράμετρο.

Τώρα, για το πώς μπορούμε να μειώσουμε το κόστος μεταφοράς προϊόντων υπάρχουν διάφορες τεχνικές. Μια σκέψη δική μου είναι μέσω της υποβοήθησης χρηματοδότησης κέντρων logistics σε μεγάλα νησιά. Δηλαδή να δημιουργήσεις οικονομίες κλίμακας εκεί όπου δεν υπάρχουν».