«Και να διατασσόταν οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση των κατοίκων, δεν θα υλοποιούνταν, καθώς δεν ήταν οργανωμένοι, ούτε η περιφέρεια ούτε οι δήμοι» είπε στην δίκη για την τραγωδία στο Μάτι ο απόστρατος αντιστράτηγος της Πυροσβεστικής Ανδριανός Γκουρμπάτσης, που ξεκίνησε σήμερα την κατάθεση του.
Ο κ. Γκουρμπάτσης, πραγματογνώμονας εγκλημάτων εμπρησμού, που διορίστηκε ως τεχνικός σύμβουλος οικογενειών θυμάτων, βρέθηκε ενώπιον των δικαστών του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου για να καταθέσει για τα στοιχεία που περιλαμβάνει στην τεχνική έκθεση που συνέταξε σχετικά με την φωτιά της 23ης Ιουλίου 2018 που εξελίχθηκε σε εκατόμβη νεκρών.
«Μιλάμε για τη δεύτερη φωτιά σε θύματα στον κόσμο τον 21ο αιώνα. Την πρώτη στην Ελλάδα. Ο αρχηγός δεν συντόνιζε. Από τις συνομιλίες προκύπτει πως ο καθένας πήγαινε όπου ήθελε και κάποια στιγμή χάθηκε ο συντονισμός» ανέφερε στην κατάθεση του ο αντιστράτηγος, δίνοντας το στίγμα για την αλυσίδα των παραγόντων που μετέβαλαν την πυρκαγιά σε όλεθρο.
Απαντώντας στις ερωτήσεις του εισαγγελέα Έδρας Παναγιώτη Μανιάτη, ο μάρτυρας αφού διευκρίνισε πως για την απομάκρυνση πολιτών δεν ήταν απαραίτητη η εισήγηση της Πυροσβεστικής, συνέχισε λέγοντας πως και να λαμβάνονταν έγκαιρα, δηλαδή μέχρι τις 17.30, απόφαση, δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί, καθώς η Αυτοδιοίκηση δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένη όπως θα όφειλε.
Εισαγγελέας: Εσείς λέτε πάντως ότι ακόμα και να διατασσόταν δεν θα υλοποιούνταν;
Μάρτυρας: Ναι, οι δήμοι και η περιφέρεια δεν είχαν οργανωθεί όπως έλεγε ο νόμος.
Εισαγγελέας: Λέτε δηλαδή πως δεν υπήρχαν μνημόνια ενεργειών και πως η μη εισήγηση από την Πυροσβεστική λειτούργησε ως άλλοθι;
Μάρτυρας: Δεν έγινε η απομάκρυνση διότι φοβήθηκαν πως εάν διατασσόταν, θα υπήρχαν περισσότερα θύματα. Δεν υπήρχε πρόβλεψη για το πώς θα απομακρυνθεί ο κόσμος, που θα συγκεντρωθεί κλπ και προτίμησαν να μην γίνει απομάκρυνση.
Αναφερόμενος στην διαχείριση της φωτιάς από την Πυροσβεστική, ο μάρτυρας τόνισε πως η αδράνεια των αρμοδίων αξιωματικών να ενεργοποιήσουν τα εναέρια μέσα έπαιξε καθοριστικό ρόλο και «κόστισε» στο τραγικό αποτέλεσμα. «Έπρεπε να δράσουν τα εναέρια. Εκεί είναι το καθοριστικό. Εκεί έπρεπε να αναχαιτιστεί η φωτιά» είπε ο απόστρατος αξιωματικός, που συνέχισε λέγοντας ότι «ανεξάρτητα εάν έγινε η εισήγηση (για απομάκρυνση) ή όχι, η Πυροσβεστική έπρεπε να ενεργήσει με πολλά οχήματα για τη διάσωση των ανθρώπων. Ήξεραν πως η κατεύθυνση του ανέμου ήταν δυτική. Όφειλε ο μηχανισμός να είναι προετοιμασμένος να σώσει κόσμο» τόνισε ο μάρτυρας.
Κατά τον τεχνικό σύμβουλο των θυμάτων, από την προηγούμενη ημέρα, που ήταν γνωστό πως ο κίνδυνος για πυρκαγιά ήταν αυξημένος, δεν ελήφθησαν τα απαραίτητα μέτρα για αυξημένη εναέρια επιτήρηση και για γενική επιφυλακή. «Μερική επιφυλακή ίσον τίποτα! Έπρεπε να γίνει γενική επιφυλακή. Να έρθει κόσμος να στελεχώσει οχήματα. Εδώ κινητοποιήθηκαν μόνο 33 υδροφόρα. Είχαμε αυτοκίνητα και δεν είχαμε κόσμο να τα επανδρώσει. Ο κ. Φωστιέρης (διοικητής ΕΣΚΕ) μπορούσε από το στάδιο επιφυλακής 2 να το πάει στο 3. Στη γενική επιφυλακή σε περίπου μία ώρα φτάνει το προσωπικό. Όταν την διατάζεις 17:30 μέχρι να φτάσουν στις θέσεις τους.. πάει ο κόσμος κάηκε! Ο αρχηγός και υπαρχηγός μπορούν να διατάξουν γενική επιφυλακή. Για την Αττική και ο περιφερειάρχης μπορούσε να διατάξει» τόνισε ο μάρτυρας.
Αναφερόμενος στον διοικητή του ΕΣΚΕ τόνισε πως με τις επιλογές του, παρά την επικινδυνότητα της ημέρας, δεν βρισκόταν επαρκές προσωπικό στην θέση του . «Για αυτό κάποια στιγμή έχασαν την ψυχραιμία τους και έβριζαν τον κόσμο» ανέφερε ο μάρτυρας.
Είπε επίσης πως «ήταν ατελέσφορη η προσπάθεια που έγινε με το αεροσκάφος αερολέσχης για εναέρια επιτήρηση, που δεν αντιλήφθηκε τη φωτιά. Εάν σηκωνόταν, όπως γινόταν παλιότερα, δύο καναντέρ, ένα στο νότιο και ένα στον βόρειο τομέα, δεν θα συνέβαινε αυτό. Εάν εφαρμοζόταν αυτό το σύστημα, θα έβλεπαν τις φωτιές αμέσως» .
Ο κ. Γκουρμπάτσης επισήμανε μάλιστα πως εκείνη την ημέρα «και τα πέντε αεροσκάφη Πυροσβεστικής ήταν διαθέσιμα για εναέρια επιτήρηση» ενώ ανέφερε πως την προηγούμενη ημέρα και ενώ υπήρχε η γνώση για αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς μεγέθους 4, αεροσκάφος της Πυροσβεστικής χρησιμοποιήθηκε για αεροκομιδή, κάτι που δεν είναι στα καθήκοντα του Σώματος.
Σε ερώτηση του εισαγγελέα ποιος έχει την τελική ευθύνη για τις αποφάσεις που λαμβάνονται, ο αντιστράτηγος είπε: «Ο αρχηγός προΐσταται όλων. Ο αρχηγός βοηθάται από τους υπαρχηγούς».
Όπως ανέφερε ο μάρτυρας, εκείνη την ημέρα στο ΕΣΚΕ βρισκόταν η φυσική και η πολιτική ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος και συνέχισε λέγοντας για τον τότε υπουργό Νίκο Τόσκα: «Οι πολιτικοί πηγαίνουν εκεί από ενδιαφέρον.. για να ενημερώνονται, όμως δεν παρεμβαίνουν επιχειρησιακά. Στην αυτήν την περίπτωση ωστόσο υπάρχουν επικοινωνίες, όπως για παράδειγμα του διοικητή του ΕΣΚΕ, ο οποίος ακούγεται να λέει για τα εναέρια μέσα “θα μιλήσω με τον υπουργό”. Θεωρώ ότι ο κ. Τόσκας παρενέβαινε επιχειρησιακά».
Ερωτηθείς από τον εισαγγελέα για την φωτιά που είχε ξεσπάσει λίγο νωρίτερα εκείνη την ημέρα στην Ελευσίνα στις εγκαταστάσεις της motor oil, ο κ. Γκουρμπάτσης είπε πως διατέθηκε, με εκτροπή, εναέριο, ενώ πλέον η φωτιά «ήταν έρπουσα», μετά από συνδρομή που ζητήθηκε από την επιχείρηση.
Εισαγγελέας: Με αυτά τα επιχειρησιακά δεδομένα που λέτε ήταν δικαιολογημένη η εκτροπή του εναέριου μέσου αντί για Ανατολική Αττική προς Motor Oil;
Μάρτυρας: Σε καμία περίπτωση! Πρώτο μέλημα του πυροσβέστη είναι να σώζει ανθρώπινες ζωές και όχι δομές.
Εισαγγελέας: Η φωτιά ήταν εκτός διυλιστηρίων;
Μάρτυρας: Ακριβώς.
Όσον αφορά την παντελή έλλειψη ενημέρωσης των κατοίκων για τον κίνδυνο που πλησίαζε το Μάτι, καθώς τότε το «112» δεν λειτουργούσε όπως σήμερα, ο μάρτυρας εξέφρασε την πεποίθηση του ότι «το ελάχιστο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να ενημερώσουν τους πολίτες. Το ελικόπτερο της Πυροσβεστικής έχει μεγαφωνικό. Το ελικόπτερο της Αστυνομίας έχει επίσης μεγαφωνικό σύστημα πιο ενισχυμένο από το δικό μας. Μάλιστα, τότε, είχε κάνει και δηλώσεις ο κ. Τόσκας πως τα επιχειρησιακά μέσα της Αστυνομίας εντάσσονται στο σχεδιασμό του ΠΣ. Αυτές τις δηλώσεις τις έκανε στην άσκηση δια πυρός, του Πυροσβεστικού Σώματος που γίνεται κάθε Μάιο».
Στο σκέλος των ενεργειών που έγιναν για την διάσωση πολιτών, ο μάρτυρας τόνισε πως οι διαδικασίες ξεκίνησαν μετά τις 10 το βράδυ και ενώ πλέον υπήρχαν ήδη νεκροί.
Συνήγορος προς Υποστήριξη της Κατηγορίας: Υπάρχει κατάθεση στη δικογραφία που λέει επί λέξει, «ευτυχώς που δεν μπήκαν οι πυροσβέστες στο Μάτι διότι θα είχαν καεί κι αυτοί». Τι λέτε για αυτό;
Μάρτυρας: Εμείς μιλάμε εκ του αποτελέσματος. Οι πυροσβέστες να μπουν στο Μάτι όταν έχει κατέβει η φωτιά δεν νομίζω ότι θα έκαναν και τίποτα. Θα έπρεπε να έχουν γίνει ενέργειες από πριν. Το δελτίο της Πυροσβεστικής λέει πως σώθηκαν 40 άτομα, χωρίς στοιχεία και άλλο τίποτα. Εκτός εάν έβαζαν μέσα στο όχημα στην λεωφόρο Μαραθώνος όποιον έβλεπαν…
Η κατάθεση του μάρτυρα θα συνεχιστεί αύριο.
Μάτι: Για δωδέκατη ημέρα βρίσκεται στο βήμα του μάρτυρα στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο της Αθήνας ο δικαστικός πραγματογνώμονας Δημήτρης Λιότσιος, ο οποίος ερεύνησε τις συνθήκες που μετέβαλαν σε τραγωδία με 104 νεκρούς την πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική τον Ιούλιο του 2018.
Κατά την πολύωρη σημερινή του κατάθεση ο κος. Λιότσιος έκανε ξεκάθαρο ότι οι αρμόδιες αρχές ενήργησαν κατόπιν εορτής, δηλαδή αφότου η φονική πυρκαγιά στο Μάτι στις 23 Ιουλίου 2018 άφησε πίσω της δεκάδες νεκρούς και είχε καταστρέψει περιουσίες.
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Δημήτρης Λιότσιος απαντώντας σε ερωτήσεις της
συνηγόρου υπεράσπισης του πρώην αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος, Σωτήρη Τερζούδη: «Όλα έγιναν κατόπιν εορτής. Όλα έγιναν μετά τις επτά που γινόταν ήδη περισυλλογή νεκρών. Την κρίσιμη ώρα δεν ήταν εκεί κανείς. Όφειλε να πάει ένας ανώτερος να συντονίσει τα πάντα»
Υπεράσπιση: Η παρουσία του αρχηγού στο ΕΣΚΕ δεν καταλύει την ευθύνη των υπαρχηγών επιχειρήσεων ..
Μάρτυρας: Όχι βέβαια. Ο αρχηγός δεν είναι μόνο για μια φωτιά .Δεν μπορεί να πηγαίνει από φωτιά σε φωτιά. Γι’ αυτό κάθεται στο ΕΣΚΕ για να συντονίζει με βάση την πληροφόρηση. Τι θα κάνουμε τον αρχηγό «πρώτη έξοδο»;
Οι τόνοι ανέβηκαν πάντως στη δικαστική αίθουσα όταν η δικηγόρος του Σωτήρη Τερζούδη υπέβαλε στον ερωτήματα σχετικά με την επαγγελματική πορεία και την απόφαση του να δουλεύει και στον ιδιωτικό τομέα το 2019. Ο κ. Λιότσιος έκανε λόγο για «πυροτεχνήματα» της υπεράσπισης ενώ και η πρόεδρος του Δικαστηρίου διερωτήθηκε «γιατί τα ρωτάμε αυτά;»
Η συνήγορος υπεράσπισης ενός εκ των βασικών κατηγορουμένων στην υπόθεση, επανέλαβε στον πραγματογνώμονα, ερωτήματα για την ένταση της φωτιάς στο Νταού Πεντέλης και για το εάν θα μπορούσε να ελεγχθεί από τα εναέρια και επίγεια μέσα.
Απαντώντας στη δικηγόρο, ο κ. Λιότσιος επέδειξε στο δικαστήριο ένα βίντεο από αυτόπτη μάρτυρα στο οποίο απεικονίζεται η πυρκαγιά στις 17:40-17:45. «Βλέπετε στο βίντεο τον κόσμο να παρακολουθεί τη φωτιά, είναι ξεκάθαρο πως δεν πρόκειται μία φωτιά που δεν μπορεί να ελεγχθεί» τόνισε ο μάρτυρας.
Η δίκη για το Μάτι θα συνεχιστεί τη Δευτέρα (27/3) οπότε ο μάρτυρας θα απαντήσει σε ερωτήσεις του συνηγόρου υπεράσπισης του πρώην υπαρχηγού της Πυροσβεστικής Βασίλη Ματθαιόπουλου.
Δίκη για το Μάτι: Για δέκατη ημέρα βρίσκεται στο βήμα του μάρτυρα ο δικαστικός πραγματογνώμονας, ο οποίος ερεύνησε τις συνθήκες που μετέβαλαν σε τραγωδία με 104 νεκρούς την πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική τον Ιούλιο του 2018.
Ο επιπυραγός Δημήτρης Λιότσιος που δέχεται ερωτήσεις από την πλευρά της υπεράσπισης των κατηγορουμένων, αναφέρθηκε και σήμερα στην εικόνα χάους και αλαλούμ που διαπίστωσε ότι υπήρχε ως προς τα εναέρια μέσα . Ο μάρτυρας είπε πως, με βάση τα στοιχεία που συγκέντρωσε , τις κρίσιμες ώρες της φονικής πυρκαγιάς υπήρχαν διαθέσιμα 13 εναέρια μέσα και αυτό ήταν σε γνώση του ΕΣΚΕ.
Η συνήγορος υπεράσπισης του τότε αρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος Σωτήρη Τερζούδη επισήμανε στον μάρτυρα ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ καταθέσεων πιλότων εναέριων και των καταγραφών στο χειρόγραφο ημερολόγιο του Συντονιστικού Κέντρου Δασοπυρόσβεσης. Του είπε επίσης πως σε καταθέσεις τους στον ανακριτή πιλότοι δήλωσαν πως αν πετούσαν την ημέρα εκείνη, λόγω των καιρικών συνθηκών πιθανότατα θα είχε συμβεί ατύχημα
“Μα μόνο με λιακάδα δηλαδή μπορούν να πετούν τα συγκεκριμένα ελικόπτερα; Έγινε προσπάθεια να απογειωθούν και δήλωσαν αδυναμία; Τώρα τι μπορώ να πω εγώ υποθετικά..” απάντησε ο μάρτυρας ο οποίος επανέλαβε πως θα μπορούσαν να πετάξουν συγκεκριμένα εναέρια μέσα και ότι δεν προέκυψε πως επιχείρησαν και δεν τα κατάφεραν.
Ο μάρτυρας κατά την εξέταση του οποίου προέκυψαν διαφορές στις καταγραφές του χειρόγραφου ημερολόγιου του Συντονιστικού Κέντρου Δασοπυρόσβεσης και στις καταθέσεις των πιλότων των πυροσβεστικών, είπε, για ακόμη μία φορά, πως από νωρίς υπήρχε εικόνα της κατάστασης.
Επικαλέστηκε μάλιστα ο κ. Λιότσιος, μια φωτογραφία που είχε ανέβει στις 17.03 σε λογαριασμό σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης ο κατηγορούμενος πρώην επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας από το το ΕΣΚΕ. “εκείνη την ώρα ήταν όλοι συγκεντρωμένοι και οι πληροφορίες ήταν σε γνώση όλων” επεσήμανε ο επιπυραγός.
Ο πραγματογνώμονας της Εισαγγελίας για την φονική φωτιά στο Μάτι αναφέρθηκε σήμερα ενώπιον του δικαστηρίου σε όσα -κατά την κρίση του- δεν έγιναν τις κρίσιμες ώρες πριν από την τραγωδία.
Στο κεφάλαιο των προσωποποιημένων ευθυνών για την τραγωδία στο Μάτι προχώρησε στην σημερινή δεύτερη ημέρα κατάθεσης του στην δίκη για την υπόθεση, ο επιπυραγός Δημήτρης Λίοτσος πραγματογνώμονας της Εισαγγελίας για τα αίτια της εκατόμβης που άφησε πίσω της η φωτιά στην Ανατολική Αττική το απόγευμα της 23ης Ιουλίου 2018.
Ο πραγματογνώμονας απαντώντας σε ερωτήσεις της Έδρας κατέθεσε για τα πρόσωπα που θα έπρεπε να κινητοποιήσουν τις δυνάμεις της Πυροσβεστικής την επίμαχη αλλά και την προηγούμενη ημέρα, καθώς και για τον συντονισμό που θα έπρεπε να γίνει εγκαίρως με την Πολεμική Αεροπορία και το Λιμενικό για την επιτήρηση της Αττικής.
Όπως είπε ο κ. Λιότσος εκείνη την ημέρα και μετά την πυρκαγιά στην Κινέτα, θα έπρεπε στην Πυροσβεστική να έχει σημάνει συναγερμός και να έχει δοθεί εντολή γενικής επιφυλακής σε όλες τις δυνάμεις στην Αττική από το μεσημέρι και όχι αφού είχε κυκλώσει η φωτιά το Μάτι.
Ο μάρτυρας επανέλαβε πως με δεδομένη την πρόγνωση εκδήλωσης πυρκαγιάς στο νούμερο τέσσερα της κλίμακας επικινδυνότητας, θα έπρεπε να έχει διαταχθεί από την προηγούμενη ημέρα εναέρια επιτήρηση.
Ευθύνες στο ΕΣΚΕ
Για αυτήν την σοβαρή παράβλεψη ο μάρτυρας είπε σε ερώτηση της προέδρου πως υπεύθυνος για την εναέρια επιτήρηση ήταν ο τότε διοικητής του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ). Εξήγησε δε, όλη την διαδικασία που ακολουθείται σε ανάλογες περιπτώσεις λέγοντας ότι το αίτημα για εναέρια επιτήρηση αποστέλλεται από το ΕΣΚΕ (σ.σ. Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων) στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας ή την προηγούμενη ημέρα για την επόμενη, ή μέχρι τις 8 το πρωί της ίδιας ημέρας.
Ο μάρτυρας έχει διευκρινίσει από την προηγούμενη συνεδρίαση, οπότε ξεκίνησε η κατάθεση του, πως το κρίσιμο για την εξέλιξη των γεγονότων αίτημα δεν απεστάλη εγκαίρως και ότι εστάλη τελικά στις 9.59 της 23ης Ιουλίου 2018. Όπως είπε αίτημα απεστάλη και στο Λιμενική Σώμα, αλλά το αεροσκάφος που διαθέτει, τύπου «Τσέσνα», δεν μπορούσε να πετάξει λόγω καιρικών συνθηκών.
Ο κ. Λιότσος επανέλαβε πως προ αυτής της κατάστασης το ΓΕΑ απευθύνθηκε σε ιδιωτική αερολέσχη που «σήκωσε» ένα αεροσκάφος μετά τις 2 το μεσημέρι.
Πρόεδρος: Για την εναέρια επιτήρηση που λέτε ότι δεν πραγματοποιήθηκε, ποιος από τους κατηγορούμενους έπρεπε να δώσει εντολή;
Δ. Λιότσιος: Από τη στιγμή που ο βαθμός επικινδυνότητας είναι 4 τη διαταγή όφειλε να τη δώσει το ΕΣΚΕ στην Πολεμική Αεροπορία ή την προηγούμενη ή την επόμενη ημέρα έως τις 8 το πρωί.
Πρόεδρος: Ποιος δηλαδή είναι υπεύθυνος από τους κατηγορούμενους;
Δ. Λιότσιος: Ο Διοικητής του ΕΣΚΕ.
«Ο διοικητής του ΕΣΚΕ έχει μεν το γενικό πρόσταγμα αλλά δεν ενεργεί αυτοβούλως»
Ο μάρτυρας επεσήμανε πως «Ο διοικητής του ΕΣΚΕ έχει μεν το γενικό πρόσταγμα, αλλά δεν ενεργεί αυτοβούλως. Πρέπει να πάρει άδεια από τη φυσική ηγεσία. Πρέπει να την έχει ενημερώσει».
Ο μάρτυρας τόνισε , δίνοντας ακόμη έναν κρίκο στις παραλείψεις που έγιναν, πως «εφόσον η θερμοκρασία προβλεπόταν άνω των 38 βαθμών και άνεμοι 6 μποφόρ, έπρεπε να έχει ληφθεί μέριμνα για τη μετεγκατάσταση των αεροσκαφών».
Παρέθεσε, επίσης, και τις δυνάμεις που υπήρχαν διαθέσιμες εκείνη την ημέρα λέγοντας ότι πανελλαδικά υπήρχαν 56 διαθέσιμα εναέρια μέσα της Πολεμικής Αεροπορίας και πως για την Αττική ήταν διαθέσιμα 15, από τα οποία τα 5 είναι υδροφόρα αεροσκάφη.
Συμπλήρωσε, επίσης, πως «Υπήρχε αποκλειστικά για εναέρια χρήση, ένα Πετζετέλ με χωρητικότητα έναν τόνο νερό. Για να χρησιμοποιηθούν αυτά πρέπει να υπάρχει αίτημα του ΕΣΚΕ προς το ΓΕΑ».
Ο πραγματογνώμονας δέχθηκε σειρά ερωτήσεων από την πρόεδρο η οποία ζητούσε προκειμένου να αποσαφηνιστεί η διαδικασία, αλλά και η ιεραρχία που τηρείται στην λήψη των κρίσιμων αποφάσεων.
Πρόεδρος: Με ποιον έπρεπε να συνεννοηθεί ( το ΕΣΚΕ) για τα αεροσκάφη της εναέριας επιτήρησης;
Δ. Λιότσιος: Το αίτημα είναι υπό την ευθύνη και την εποπτεία του υπαρχηγού επιχειρήσεων.
Πρόεδρος: Ο υπαρχηγός έπρεπε να δώσει την εντολή;
Δ. Λιότσιος: Μπορούσε και μόνος του να το κάνει. Ο υπαρχηγός μπορεί να μιλά με το ΕΣΚΕ και να πει "έγιναν αυτά".
Πρόεδρος: ο Αρχηγός;
Δ. Λιότσιος: Ο Αρχηγός οφείλει να είναι ενήμερος για τα πάντα, ότι όλες οι προβλεπόμενες ενέργειες έγιναν.
Πρόεδρος: Από μόνος του ο Αρχηγός έχει υποχρέωση;
Δ. Λιότσιος: Έχει όλη την ευθύνη του Πυροσβεστικού Σώματος. Οφείλουν όλοι να τον ενημερώνουν.
Πρόεδρος: Στις 23/7/18 έγινε εναέρια επιτήρηση στην Αττική;
Δ. Λιότσιος: Έγινε αλλά με αεροσκάφη ιδιωτικής αερολέσχης. Επειδή άργησε το αίτημα να σταλεί από το ΕΣΚΕ. Αντί για τις 8.00 το χαρτί έφτασε στις 9.59. Δεν ξέρω γιατί έγινε αυτή η καθυστέρηση.
Πρόεδρος: Το Πετζετελ θα μπορούσε να σβήσει τη φωτιά στα Γεράνεια;
Δ. Λιότσιος: Θα μπορούσε να την καταλαγιάσει. Τις φωτιές τις σβήνουν τα επίγεια μέσα. Υπήρχαν πιθανότητες να κατασταλεί. Έτσι θα κερδίζαμε τα πρώτα είκοσι λεπτά που είναι καθοριστικά. Με την πρώτη βολή θα μπορούσε να κερδίσει χρόνο. Πριν από την έναρξη της Κινέτας θα μπορούσε να επιτηρεί ένα Πετζετέλ. Θα μπορούσαν και τα υπόλοιπα, αλλά για λόγους οικονομίας δυνάμεων δεν χρησιμοποιούνται, γιατί μπορεί να αξιοποιηθούν σε δασοπυροσβέσεις.
Πρόεδρος: Από το Λιμενικό Σώμα υπήρχε δυνατότητα για εναέρια;
Δ. Λιότσιος: Υπάρχει ένα Τσέσνα, μόνο για επιτήρηση. Με αντίστοιχο αίτημα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί. Το ΕΣΚΕ έκανε αίτημα το πρωί, αλλά δεν απογειώθηκε λόγω καιρικών συνθηκών. Όταν έφτασε το αίτημα στις 09.59 στην πολεμική αεροπορία δεν μπορούσε να ανταποκριθεί και γι' αυτό απευθύνθηκε στην ιδιωτική αερολέσχη, η οποία αποδέχθηκε το αίτημα. Στις 14.04 σηκώθηκε ένα ελαφρού τύπου αεροσκάφος. Δεν αναγράφεται η δεύτερη πτήση του στις 16.16. Η δεύτερη πτήση δεν αναγράφεται στο χειρόγραφο ημερολόγιο, μόνο στο έγγραφο της αεροπορίας.
Πρόεδρος: Η ιδιωτική αερολέσχη με ποιου αρμοδιότητα θα συνέδραμε;
Δ. Λιότσιος: Του ΕΣΚΕ
Τι ώρα ξέσπασε η φωτιά
Ο πραγματογνώμονας διευκρίνισε πως κατά την δεύτερη πτήση του σκάφους της αερολέσχης, στις 16.16, δεν είχε ακόμα εκδηλωθεί η πυρκαγιά στη θέση Νταού Πεντέλης. Ο επιπυραγός προσδιόρισε το χρόνο έναρξης της φωτιάς περί τις 16.30 με την πρώτη αναγγελία στην πυροσβεστική να γίνεται στις 16.41.
Σύμφωνα με τον αξιωματικό της Πυροσβεστικής, που ερεύνησε όλα τα δεδομένα που έχουν καταγραφεί για την φονική πυρκαγιά, η εντολή για γενική επιφυλακή στις πυροσβεστικές δυνάμεις δόθηκε το απόγευμα της 23ης Ιουλίου και αφού η φωτιά από το Νταού Πεντέλης είχε πλέον κατέβει στο Μάτι και τον Νέο Βουτζά.
Όπως είπε ο κ. Λιότσος «ήταν μία ατελέσφορη γενική επιφυλακή» και εξήγησε ότι «Στις 13.30 θα έπρεπε να δοθεί εντολή για γενική επιφυλακή, μιας και είχε αρχίσει η απομάκρυνση πολιτών στην Κινέτα... Στις 17.30 που δόθηκε η εντολή για γενική επιφυλακή..Σε λιγότερο από μία ώρα κανείς δεν θα προλάβαινε να βρίσκεται στην υπηρεσία του. Στις 7 παρά 10 η φωτιά είχε φτάσει ήδη στη θάλασσα. Όφειλαν οι υπηρεσίες της Αττικής να είναι σε επιφυλακή και να έχουν επανδρωμένα όλα τα οχήματα».
Πριν ξεκινήσει το πρωί το δεύτερο μέρος της κατάθεσης του πραγματογνώμονα η υπεράσπιση υπέβαλαν ένσταση για την ιδιότητα με την οποία καταθέτει ο κ. Λιότσος, ζητώντας να μην αναπτύσσει στο δικαστήριο σκέψεις και κρίσεις του και να απαντά μόνο σε ερωτήσεις. Ζήτησαν παράλληλα να μην γίνει δεκτή η έως εκείνη την στιγμή κατάθεση του και να διατάξει το δικαστήριο να διαγραφεί από τα πρακτικά.
Βάσει του θέματος, που και στην προηγούμενη συνεδρίαση τέθηκε από την πλευρά των κατηγορουμένων, είναι ότι ο επιπυραγός «Έχει δώσει τον όρκο του πραγματογνώμονα και όχι του μάρτυρα», όπως υποστήριξε ένας εκ των δικηγόρων. Οι συνήγοροι υπεράσπισης είπαν πως δεν μπορεί ο κ. Λιότσος να διαβάζει σημειώσεις του που δεν περιλαμβάνονται στην δικογραφία παρά μόνο να τις συμβουλεύεται.
Οι θέσεις των συνηγόρων που εκπροσωπούν τους 21 κατηγορούμενους, προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις των συνηγόρων των θυμάτων οι οποίοι ζήτησαν να απορριφθεί το αίτημα της υπεράσπισης τονίζοντας πως ο επιπυραγός είναι «ο σημαντικότερος μάρτυρας στη δίκη». Τόνισαν επίσης πως ο κ. Λιότσος έχει καταθέσει στον ανακριτή πως έχει δεχθεί απειλές, αλλά και ότι υπέστη δολιοφθορά σε όχημα του, για την πραγματογνωμοσύνη του. «Εάν η πραγματογνωμοσύνη δεν τους άρεσε θα μπορούσαν να την προσβάλουν και να ζητήσουν την εξαίρεση του κ. Λιότσιου. Έρχονται σήμερα, αφού έχει καταθέσει 37 φορές ως μάρτυρας στην ανάκριση, να πουν ότι δεν είναι μάρτυρας...», σημείωσε ένας εκ των συνηγόρων υποστήριξης της κατηγορίας.
Ο εισαγγελέας για τις ιδιότητες του πραγματογνώμονα και του μάρτυρα
Ο εισαγγελέας ζήτησε την απόρριψη της ένστασης της υπεράσπισης επισημαίνοντας ότι μπορούν να συνυπάρξουν και οι δύο ιδιότητες, του πραγματογνώμονα και του μάρτυρα. Ζήτησε επίσης, για ειδικούς λόγους, όπως είπε, από το δικαστήριο να επιτρέψει στον επιπυραγό να συμβουλεύεται τις σημειώσεις του, χωρίς να τις διαβάζει.
Όπως ανέφερε κάτω από τα έντονα χειροκροτήματα συγγενών θυμάτων: «Παραδεκτώς κατατέθηκαν όσα κατατέθηκαν και δεν πρέπει να διαγραφούν από τα πρακτικά... Ο κ. Λιότσιος μπορεί να συμβουλεύεται σημειώσεις, όχι να διαβάζει» και ζήτησε από το δικαστήριο να επιτρέψει στο μάρτυρα για ειδικούς λόγους τη χρήση των σημειώσεων.
Ένταση με φωνές
Από την αίθουσα δεν έλειψε η ένταση όταν συνήγορος υπεράσπισης αναφερόμενος σε «συνθήκες ποδοσφαίρου» στη δικαστική αίθουσα, ζήτησε να αποβληθούν συγγενείς θυμάτων, επειδή σχολιάζουν, πυροδότησε ένταση, καθώς κάποιοι από το κοινό του φώναξαν «ντροπή, εσείς δεν σέβεστε τους νεκρούς» όταν ο συνήγορος είπε πως κανένας «δεν σέβεται τους κατηγορούμενους».
Με ομόφωνη απόφαση του το δικαστήριο έκρινε ότι θα δεχθεί την εξέταση του κ. Λιότσου και με την ιδιότητα του μάρτυρα και με αυτήν του πραγματογνώμονα επιτρέποντας να χρησιμοποιεί, αλλά να μην αναγιγνώσκει τις σημειώσεις του.
«Η ανθρωπιά και το καθήκον δεν ήταν εκεί» είπε η Βασιλική Κούκλα περιγράφοντας την περιπέτεια της δικής της οικογένειας που μέτρησε την απώλεια των γονέων της, τους οποίους βρήκαν απανθρακωμένους στην κουζίνα του σπιτιού τους.
«Εκείνο το βράδυ το καθήκον ξεχάστηκε. Κανένας σεβασμός ούτε για τους ζωντανούς ούτε για τους νεκρούς σε όλη αυτή την τραγωδία» είπε η μάρτυρας και συμπλήρωσε πως μετά την κηδεία τους ενημέρωσαν πως έθαψαν λάθος άνθρωπο.
Η Βασιλική Κούκλα, σημείωσε πως δεν υπήρξε καμία βοήθεια από τον κρατικό μηχανισμό ενώ αναζητούσαν τους γονείς τους. «Φωνάζαμε σας παρακαλώ καιγόμαστε, πηγαίνετε. Καμία αντίδραση. Υπήρχε περιπολικό. Μας έδιωχνε όλους προς παραλία» υποστήριξε με λυγμούς.
«Γύρω στις 9 το πρωί ενημερώθηκα ότι η πυροσβεστική πήγε στο σπίτι και βρήκαν τους γονείς μου απανθρακωμένος στην κουζίνα. Μετά την κηδεία πήρα ένα τηλέφωνο και με ενημέρωσαν ότι είχε δοθεί λάθος πτώμα και πως ο άνθρωπος που κηδέψαμε δεν ήταν ο πατέρας μου και με παρακαλεί να έρθει πυροσβεστικό να με πάει εκεί να τα πούμε από κοντά. Το σοκ ήταν μεγάλο και ζήτησα από το γραφείο κηδειών να αναλάβει. Αλλά δυστυχώς φάνηκε ότι δεν υπήρχε διάθεση να δοθεί εισαγγελική οδηγία. Υπήρχε συγκάλυψη για να γίνει αλλαγή πτωμάτων χωρίς να κηδέψουμε τον πατέρα μου» κατήγγειλε η μάρτυρας.
«Το αίτημα δεν έγινε δεκτό από την πλευρά μας για ευνόητους λόγους και η κηδεία έγινε σε στενό οικογενειακό κύκλο. Κανένας δεν μας πήρε να μας πει μια κουβέντα παρηγοριάς όπως και κανείς εκείνο το βράδυ δεν έκανε τίποτα» κατέληξε η μάρτυρας και κατονόμασε τον άνθρωπο που της ζήτησε να κάνουν εκταφή χωρίς εισαγγελική παραγγελία για να μην μαθευτεί το λάθος. Μετά την κατάθεση της παρενέβη ο εισαγγελέας της έδρας σημειώνοντας πως ίσως πρέπει να γίνουν ενέργειες οίκοθεν για αυτό που για πρώτη φορά σήμερα κατήγγειλε δημόσια η μάρτυρας.
Με δάκρυα στα μάτια κατέθεσε η Ελισάβετ Σπυρίδη την προσπάθεια που έκανε με τον σύζυγο της να σώσουν τα δυο τους εγγόνια στη φονική πυρκαγιά στο Μάτι. «Δόξα τω θεώ σώσαμε τα παιδιά αυτό μετράει» είπε με λυγμούς και συμπλήρωσε πως ο σύζυγος της παρέμεινε στην εντατική 145 ημέρες και απεβίωσε.
Η κόρη της Κατερίνα Σπυρίδη, περιέγραψε την αγωνία που έζησε μέχρι να μάθει ότι η οικογένεια της επιβίωσε, αλλά τον πόνο της απώλειας του πατέρα της και παππού των ανιψιών της. «Ήταν μαύρος. Μόνο τα μάτια του ξεχώριζαν. Λίγο πριν μπει στην εντατική είχε σπασμούς και εφιάλτες και συνεχώς αναζητούσε το εγγόνι του. Σηκώθηκε και βγήκαν οι γάζες από την πλάτη και είδα μια πλάτη χωρίς δέρμα. Και έλεγα πως ξαπλώνει για να κοιμηθεί; Ο πατέρας μου είχε πολύ μεγάλη ταλαιπωρία, να φωνάζει για να αντέξει τον πόνο εκείνη την ώρα. Η μητέρα μου ήταν καμένη χέρια πόδια, ήταν ακινητοποιημένη. Μετά από δύο μήνες κατάφερε να κινήσει το χέρι της για να μπορέσει να φάει λίγη κρέμα. Η μαμά μου βρήκε μετά από δυόμισι μήνες από το νοσοκομείο για να μην κινδυνεύσει από τα μικρόβια. Χάσαμε τον πατέρα μου. Στην κηδεία του πατέρα μου όλοι βουβοί με κλάματα και η μάνα μου σε καροτσάκι να θέλουν να τη συλλυπηθούν να της πιάσουν το χέρι και εκείνη να πονά. Η μόνη της παρηγοριά ήταν ότι σώσανε τα παιδιά» περιέγραψε η μάρτυρας.
Φανερά φορτισμένη κατέθεσε και η Μαρία Κωστοπούλου που εξιστόρησε στο δικαστήριο την αγωνία που βίωσε όταν τα παιδιά της της τηλεφώνησαν, ενώ προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τη φωτιά με τους παππούδες τους. «Μου είπαν καιγόμαστε. Ώρες αργότερα στο άκουσμα ότι είναι καλά ανακουφίστηκα. Φτάνοντας στον Ευαγγελισμό έπαθα σοκ. Έβλεπα εικόνες που δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου… Περνούσαν καμένοι άνθρωποι και δεν μπορούσα να καταλάβω πως έγινε αυτό. Μετά έφεραν την πεθερά μου. Με κοίταξε και μου είπε “τα παιδιά είναι εντάξει τα φέραμε”» είπε.