Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν το ενδεχόμενο να αντικαταστήσουν την Τουρκία στο πρόγραμμα των μαχητικών βομβαρδιστικών πέμπτης γενιάς F-35, σε σχέση με την πρόθεση της Άγκυρας να αγοράσει από τη Μόσχα τα αντιαεροπορικά συστήματα S-400.
Τη δήλωση αυτή έκανε προς τους δημοσιογράφους η Αμερικανίδα υφυπουργός Άμυνας κατά την διάρκεια ενημέρωσης, Έλεν Λόρντ.
«Ήδη εδώ και κάποιο χρονικό διάστημα δουλεύουμε, εξετάζοντας εναλλακτικές πηγές που σχετίζονται με την αλυσίδα προμηθειών του προγράμματος των F-35, οι οποίες βρίσκονται αυτή την στιγμή στην Τουρκία. Παρόλα αυτά, συνεχίζουμε την συνεργασία με την Τουρκία και ελπίζουμε ότι θα χρησιμοποιήσουν για την αντιαεροπορική τους άμυνα ένα σύστημα που θα ανταποκρίνεται στο (στις προδιαγραφές) ΝΑΤΟ», δήλωσε η Λόρντ.
Ο αποκλεισμός της Τουρκίας από το πρόγραμμα του μαχητικού F-35 μπορεί να αυξήσει το κόστος του και να επιβραδύνει την παραγωγή ανταλλακτικών, επεσήμανε η Αμερικανίδα υφυπουργός Άμυνας. «Βλέπουμε ότι μπορεί να υπάρξει μια ενδεχόμενη επιβράδυνση των προμηθειών στην διάρκεια των επόμενων δύο ετών, και αυτό ενδέχεται να επηρεάσει το κόστος. Ωστόσο αυτή την στιγμή θεωρούμε ότι μπορούμε μνα διαχειριστούμε τους δύο αυτούς παράγοντες» δήλωσε η Λορντ.
Η Λορντ δεν διευκρίνισε ποιο θα είναι το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί το αμερικανικό Πεντάγωνο για να βρει αντικαταστάτη στην θέση της Τουρκίας είτε μεταξύ των εταιρειών του αμερικανικού στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος είτε μεταξύ των ξένων συμμάχων της Ουάσινγκτον στο πλαίσιο του προγράμματος των F-35.
«Διευκρινίζουμε αυτό το χρονοδιάγραμμα» επεσήμανε η Αμερικανίδα υφυπουργός Άμυνας.
Μια μέρα μετά το τηλεγράφημα με τον Τραμπ ο Ερντογάν... βρυχάται! Χωρίς την Τουρκία το πρόγραμμα των F-35 θα καταρρεύσει, είπε σε ομιλία του. Η δήλωση έρχεται λίγες ώρες μετά την τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ. Όσοι προσπαθούν να μας αποκλείσουν δεν το... έχουν σκεφτεί καλά, είπε ο Τούρκος πρόεδρος.
Στα άκρα ξανά οι σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας και μάλιστα λίγες ώρες αφού μίλησαν τηλεφωνικά ο Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Δεν πρόλαβαν καλά καλά να… κλείσουν το τηλέφωνο και ο πρόεδρος της Τουρκίας έστειλε μήνυμα στον Αμερικανό ομόλογό του: «με χρειάζεσαι» ήταν αυτό που επί της ουσίας είπε ο «σουλτάνος» στον… «πλανητάρχη».
ΗΠΑ και Τουρκία είναι στα… μαχαίρια τον τελευταίο καιρό εξαιτίας της επιμονής της Άγκυρας να αγοράσει τους S-400 από τη Ρωσία. Μια αγορά που έχει ενοχλήσει τις ΗΠΑ, καθώς υποστηρίζουν πως θα τεθεί σε κίνδυνο η ασφάλεια των αεριωθουμένων F-35 της Lockheed Martin. Γι’ αυτό και ως «απάντηση» αποφάσισαν να «παγώσουν» τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα παραγωγής των F-35.
Ο Ερντογάν αποφάσισε να στείλει μήνυμα στον Τραμπ μέσα από ομιλία του, το πρωί της Τρίτης (30.04.2019). Το έκανε μετά από τα όσα είπαν οι δυο τους στο τηλέφωνο χθες. Ένα τηλεφώνημα που… αλλιώς «διάβασαν» στην Τουρκία και αλλιώς στις ΗΠΑ.
Στο πρόγραμμα παραγωγής των F-35 συμμετέχουν πολλές χώρες, μια απ’ αυτές και η Τουρκία. Την οποία όμως οι ΗΠΑ θέλουν… εκτός όσο επιμένει να μην κάνει πίσω για την αγορά των S-400. Μόνο που, κατά τον Ερντογάν, αν η Τουρκία δεν λάβει μέρος στο πρόγραμμα παραγωγής των μαχητικών αεροσκαφών, αυτό είναι «καταδικασμένο να καταρρεύσει», όπως είπε στην ομιλία του.
Φυσικά, ο Τούρκος πρόεδρος δεν «ξέχασε» να παραπονεθεί πως η χώρα του αντιμετωπίζεται άδικα σε αυτό το πρόγραμμα.
Μιλώντας σε έκθεση της αμυντικής βιομηχανίας, ο Ερντογάν δήλωσε πως αυτοί που προσπαθούν να αποκλείσουν την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35 δεν το έχουν σκεφτεί καλά και προσέθεσε πως η Άγκυρα παίρνει γρήγορα μέτρα για να αναπτύξει τα δικά της συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας.
Με πληροφορίες και από sputniknews.com
Μπορεί οι τοπικές εκλογές στην Τουρκία να αφορούσαν στην εκλογή νέων δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων, αλλά ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τους είχε προσδώσει χαρακτήρα δημοψηφίσματος για την κυβέρνησή του, χαρακτηρίζοντάς την έκβασή τους «ζήτημα ζωής και θανάτου».
Και το αποτέλεσμα της κάλπης μόνον ως ψήφο δυσπιστίας εις βάρος του μπορεί να το ερμηνεύσει, αφού παρά την οικονομική και μιντιακή του υπεροχή και τον έλεγχο του κρατικού μηχανισμού, δεν κατάφερε να κερδίσει στα μεγάλα αστικά κέντρα, γεγονός που δείχνει πόσο μεγάλη είναι η απογοήτευση των ανθρώπων από την κυβερνητική πολιτική.
Ο τεράστιος συμβολισμός της «άλωσης» της Κωνσταντινούπολης
Η διαφαινόμενη απώλεια της Κωνσταντινούπολης, της μεγαλύτερης πόλης στη γείτονα, είναι προφανώς το σημαντικότερο αποτέλεσμα αυτής της αναμέτρησης. Εκεί είχε γίνει δήμαρχος ο Ερντογάν πριν από 25 χρόνια και μέχρι χθες η Πόλη, όπου ζει το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Τουρκίας, η έδρα των οθωμανών σουλτάνων, παρέμενε στα χέρια του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, του AKP. Μεγαλύτερο συμβολισμό δεν θα μπορούσε να έχει μια ήττα, αφού κι ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος είχε πει στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας ότι «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».
Η αλήθεια είναι βέβαια, ότι αν δει κανείς τα συνολικά ποσοστά των κομμάτων, το AKP παραμένει πρώτη δύναμη, καταφέροντας με τη βοήθεια του εθνικιστικού MHP του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, να διατηρήσει μια οριακή, αλλά απόλυτη πλειοψηφία, όπως είχε πετύχει και στις περσινές εκλογές, αλλά και προ πενταετίας στις αυτοδιοικητικές.
Το σύστημα που έχει εγκαθιδρύσει το κυβερνών κόμμα φαίνεται ότι λειτουργεί ακόμη με τον σχεδόν ολοκληρωτικό έλεγχο των ΜΜΕ και ότι αποδίδουν οι εκστρατείες εκφοβισμού για εθνικά θέματα, με την εφεύρεση ολοένα νέων «εχθρών». Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος ξεκίνησαν οι μαζικές συλλήψεις, στη συνέχεια δόθηκαν οικονομικά κίνητρα, τα οποία διαδέχθηκαν αυξήσεις φόρων. Στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα για τις τοπικές εκλογές μειώθηκαν οι φόροι, ενώ χορηγήθηκαν αφειδώς συγχωροχάρτια για αυθαίρετα κτίσματα. Το εθνικό νόμισμα κατέρρευσε, όταν η Άγκυρα εισήλθε σε τροχιά σύγκρουσης με τις ΗΠΑ. Για να μην χάσει ωστόσο τους αφοσιωμένους ψηφοφόρους του ο Ερντογάν διασφάλισε ότι η κεντρική τράπεζα θα κρατήσει χαμηλά τα επιτόκια. Αποτέλεσμα; Μια αδύναμη λίρα, υψηλός πληθωρισμός και ανοδική ανεργία. Τα αποτελέσματα των αυτοδοικητικών, ωστόσο, δείχνουν ότι πολλοί ψηφοφόροι εμπιστεύονται ακόμα το ΑΚΡ κι ότι ο μηχανισμός προπαγάνδας του αποδίδει ακόμη και σ’ αυτή τη δεινή κατάσταση της οικονομίας με τον πληθωρισμό, την ύφεση και τα ιλιγγιώδη σκαμπανεβάσματα της τουρκικής λίρας.
«Κίτρινη κάρτα» το αποτέλεσμα για τον Ερντογάν στις μεγαλουπόλεις
Αλλά και πάλι το αποτέλεσμα δεν παύει να συνιστά «χαστούκι» για τον πρόεδρο αφού τσαλάκωσε την εικόνα του αήττητου που ο ίδιος καλλιεργούσε συστηματικά. Η ήττα, όπως όλα δείχνουν στην Κωνσταντινούπολη, το αποδεικνύει. Προφανώς υπάρχει ένα κομμάτι της τουρκικής κοινωνίας όπου δεν έχει την απήχηση που θα ήθελε το μήνυμα του μηχανισμού του Ερντογάν. Και φαίνεται ότι το κομμάτι αυτό είναι οι ψηφοφόροι των αστικών κέντρων που στρέφουν την πλάτη στον Τούρκο πρόεδρο. Το AKP εξακολουθεί, φυσικά, να ασκεί αρκετή γοητεία στην επαρχία και τις μικρές πόλεις , όπου διαβιεί η πλειοψηφία των πιστών μουσουλμάνων, για να μην αποφύγει μια βαριά ήττα. Αλλά η διάβρωση της εκλογικής του βάσης στις μεγαλουπόλεις είναι ορατή και συνιστά μεγάλο πρόβλημα, που απειλεί τα θεμέλια της μακρόχρονης κυριαρχίας του, εκτιμούν αναλυτές.
Υπήρξαν κι άλλα ισλαμικά κόμματα που επιχείρησαν πότε με μετριοπάθεια και πότε με πιο ριζοσπαστικά μέσα να καταλάβουν την εξουσία, όπως το κόμμα του Νετζμεντίν Ερμπακάν τη δεκαετία του ‘90, αλλά το AKP πέτυχε γιατί κατάφερε να διεισδύσει σε νέα εκλογικά στρώματα, όπως στους αστούς εργαζόμενους και υπαλλήλους, που κρατούσαν επί χρόνια αποστάσεις από το πολιτικό Ισλάμ. Ο Ερντογάν ανήλθε στην εξουσία γιατί έπεισε τους ψηφοφόρους ότι είναι σε θέση να τους διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον. Τώρα όμως η χώρα βιώνει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση από το 2001.
Ενώ αποδείχθηκε, πέραν τούτου, ότι και το σύστημα νομής εξουσίας που έστησε ο Τούρκος πρόεδρος και το κόμμα του αποσκοπεί κυρίως στην εξυπηρέτηση της πελατείας του, με στόχο τη δημιουργία μιας ευρείας μεσαία τάξης που θα ασπάζεται τα θρησκευτικά του οράματα. Το σχέδιο πέτυχεστα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας του Ερντογάν και του AKP υποβοηθούμενο από την οικονομική ανάπτυξη, αλλά τώρα κλυδωνίζεται λόγω της δεινής κατάστασης της οικονομίας. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, να αρχίσει -αν δεν έχει ήδη ξεκινήσει - να κλυδωνίζεται η βάση εξουσίας του Τούρκου προέδρου, όπως δείχνουν και τα αποτελέσματα στις μεγαλουπόλεις.
Τουρκία – Εκλογές: «Η πρώτη πραγματική ήττα Ερντογάν»
Το κόμμα του Ερντογάν κυριαρχούσε στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα για ένα τέταρτο του αιώνα. Η απώλεια και των δύο θα αποτελούσε πλήγμα για την υπόθεση του χειρισμού της οικονομίας από τον Τούρκο πρόεδρο, γράφει η βρετανική εφημερίδα Independent.
«Η αίγλη του Ερντογάν ότι είναι αήττητος πολιτικός τα τελευταία 17 χρόνια θα υπονομευθεί σοβαρά με αυτές τις ήττες», δήλωσε ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, διευθυντής του τουρκικού ερευνητικού προγράμματος στο Washington Institute.
Σύμφωνα με τους Times: «Οι αποτυχίες του Ερντογάν είναι πολύ μεγάλες για να κρυφτούν. Μέχρι τώρα κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να υποστεί μια πραγματική ήττα – οι όποιες εκλογές έγινες μετά το 2014 έγιναν μάλλον για το θεαθήναι. Και μέχρι τώρα μπορούσε να εκμεταλλευτεί οποιαδήποτε κρίση προς όφελός του. Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Το θέμα είναι αν ο ίδιος γνωρίζει πόσο άσχημη είναι η κατάσταση της οικονομίας ή πόσο και πού γίνεται λιγότερο δημοφιλής – και είναι μάλλον αμφίβολο αν όσοι τον περιβάλλουν του λένε την αλήθεια.
Πάντως οποιαδήποτε απόπειρά του να ανατρέψει το αποτέλεσμα στην Κωνσταντινούπολη είναι πολύ πιθανό να συναντήσει δημόσια αγανάκτηση και διαμαρτυρίες.
Μέχρι τις επόμενες εκλογές το 2023 ο Ερντογάν πρέπει να βρει τρόπους να μη χάσει τους ψηφοφόρους του. Όσο για την αντιπολίτευση μπορεί τώρα να αποδείξει ότι ξέρει να κυβερνά –και καλύτερα. Και να ξαναβρεί το δρόμο που θα την οδηγήσει στην εξουσία» τονίζουν οι Times.
Κόκκινο πανί ο Ερντογάν για τις αγορές
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι ένα κόκκινο πανί για τις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, γράφει η γερμανική Die Welt. Τα κατασταλτικά μέτρα κατά των ξένων επενδυτών ή των τραπεζών έχουν οδηγήσει σε πολλούς επενδυτές να έχουν σβήσει την Τουρκία από τον χάρτη των προς επένδυση χωρών. «Οι επενδυτές φοβούνται το χειρότερο. Ο Ερντογάν θα μπορούσε τώρα να εντείνει και πάλι τις επιθέσεις του στις χρηματοπιστωτικές αγορές για να αποδείξει τη δύναμή του. Θα μπορούσε επίσης να προσπαθήσει να πανικοβάλει την οικονομία ασκώντας πίεση στην κεντρική τράπεζα και τις ιδιωτικές τράπεζες να μειώσουν τα επιτόκια καθώς η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση από το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους. Τέλος, θα μπορούσε να αγνοήσει το αποτέλεσμα των τοπικών εκλογών και να αναγκάσει τις δυνάμεις της αγοράς να ενεργήσουν μετά από τις απογοητευτικές παρεμβάσεις. Και οι τρεις επιλογές είναι κακές για τη λίρα.
Από την αρχή του έτους, η λίρα έχει χάσει περίπου 6% σε σχέση με το δολάριο. Μόνο το Αργεντίνικο Πέσο έχει υποτιμηθεί ακόμη περισσότερο σε σχέση με το δολάριο.
Η αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές βαρύνει επίσης τη πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. Η Τουρκία εξακολουθεί να έχει μεγάλη ανάγκη από ξένους επενδυτές λόγω της εξάρτησης από τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Αλλά όσο περισσότερο επεμβαίνει ο Ερντογάν αποθαρρύνοντας τους επενδυτές, τόσο πιο κρίσιμη γίνεται η κατάσταση, σημειώνει η Die Welt.
iefimerida.gr
«Δεν επιτρέψαμε και δεν θα επιτρέψουμε κανένα τετελεσμένο! Όλοι πρέπει να γνωρίζουν δεν υπάρχει καμία περίπτωση να επιβιώσει κάποια απόφαση, χωρίς την παρουσία, την έγκριση, τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας» είπε επίσης ο Ακάρ
Οι προκλητικές δηλώσεις από την Τουρκία συνεχίζονται με αμείωτη ένταση.
Ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας Χουλουσί Ακάρ σε ομιλία του στην Άγκυρα ανέφερε πως «᾽Ένα έπος έχει γραφτεί και το 1974 στην Κύπρο. Απο τους ήρωες μας τους νεκρούς μας και από εσάς. Εμείς ήρθαμε πιο αργά στην Κύπρο τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 1974 στην Κύπρο. Είχαμε έρθει στην Κύπρο για να σας βοηθήσουμε όμως εσείς είχατε τελειώσει την δουλειά».
Ο Ακάρ ανέφερε παράλληλα πως «στην Κύπρο, η Τουρκία, θα συνεχίσει να είναι η εγγύηση της ειρήνης και της ασφάλειας, στα πλαίσια των συμφωνιών συμμαχίας και εγγυήσεων και να υπερασπίζεται να δικαιώματα και τα συμφέροντα της.
Στο Αιγαίο, στην Κύπρο και στην ανατολική Μεσόγειο, είμαστε υπέρ της επίλυσης όλων των θεμάτων στα πλαίσια της καλής γειτονίας, της ειρήνης και του διεθνούς δικαίου. Όμως, δεν επιτρέψαμε και δεν θα επιτρέψουμε κανένα τετελεσμένο! Όλοι πρέπει να γνωρίζουν δεν υπάρχει καμία περίπτωση να επιβιώσει κάποια απόφαση, χωρίς την παρουσία, την έγκριση, τη σύμφωνη γνώμη της Τουρκίας.
Στο Αιγαίο είμαστε υπέρ της ειρήνης, της φιλίας, της ειρηνικής επίλυσης και της σχέσης καλής γειτονίας. Υπέρ του δικαίου και της δικαιοσύνης. Όμως, δεν θα επιτρέψουμε κανένα τετελεσμένο. Δεν θα θυσιάσουμε κανένα δίκιο του ιερού έθνους μας , ούτε όσο μια άκρη της βελόνας. Θα κάνουμε οτιδήποτε χρειαστεί στα πλαίσια της αυτοάμυνας, του διεθνούς δικαίου. Αυτό πρέπει να το ξέρουν όλοι.
Θέλουμε όλοι να μείνουν μακριά από προκλήσεις, να δείχνουν κατανόηση και να συναισθάνονται τις καταστάσεις. Αναμένουμε όλοι να βάλουν καλά στο κεφάλι τους, πως θα αντιδράσουμε σε οποιαδήποτε κίνηση εναντίον μας. Σε αυτό το θέμα δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε. Σε αυτό το θέμα θα συνεχίσουμε να είμαστε της αντίληψης «αν πεθάνω γίνομαι ήρωας, αν ζήσω γίνομαι βετεράνος».
Στα παλαιότερα των υποδημάτων του γράφει την UNESCO ο Ερντογάν. Επιμένει ότι θα μετατρέψει την Αγιά Σοφιά σε τζαμί. Υποστηρίζει πως η μετονομασία του ναού είναι «απάντηση» στον Τραμπ που αναγνώρισε τα υψώματα του Γκολάν ως Ισραηλινά εδάφη.
Όχι μόνο επιμένει στην αλλαγή «χρήσης» της Αγίας Σοφίας από Μουσείο σε τζαμί ο Ερντογάν, παρά τον «πάγο» που έβαλε στο θέμα η ίδια η UNESCO, αλλά επιχειρεί να «θεωρητικοποιήσει» την απόφασή του!
Η αλλαγή του καθεστώτος, που διέπει την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, από ναό-μουσείο σε τέμενος θα είναι ένα είδος απάντησης στην απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αναγνωρίσει την κυριαρχία του Ισραήλ επί των υψιπέδων του Γκολάν, δήλωσε συγκεκριμένα ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ομιλία του στην Τραπεζούντα, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Anadolu.
«Μπορούμε να κάνουμε ελεύθερη την είσοδο στην Αγία Σοφία, αλλά μπορούμε να μη κάνουμε μόνο αυτό. Μετά τις (δημοτικές) εκλογές θα επαναφέρουμε το πραγματικό καθεστώς της Αγίας Σοφίας. Τι σημαίνει αυτό; Θα αλλάξουμε το στάτους από μουσείο σε τέμενος. Αυτή την στιγμή ο Τράμπ ανακοινώνει ότι η Ιερουσαλήμ είναι πρωτεύουσα (του Ισραήλ). Έτσι δεν είναι; Παραχωρεί τα υψίπεδα του Γκολάν στον κατακτητή. Θα πάρετε την απάντηση από την Τουρκία», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος, σύμφωνα με το Anadolu, κατά την ομιλία του στην Τραπεζούντα.
Λίγες ώρες αργότερα «φρένο» στα σχέδια του Ερντογάν -ή έστω τις προεκλογικές εξαγγελίες του προς άγρα ψήφων- έβαζε η UNESCO, που αντιδρά στη μετονομασία της Αγιάς Σοφιάς και τη μετατροπή της σε τζαμί.
«Όλες οι αποφάσεις που αφορούν την εφαρμογή της Σύμβασης για τη Διατήρηση της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, λαμβάνονται από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομίας. Όταν ένα κράτος μέλος αποφασίσει να αλλάξει το όνομα κάποιου μνημείου, πρέπει να υποβάλλει τις αλλαγές αυτές προς έγκριση στην Επιτροπή (της UNESCO)», δήλωσε χαρακτηριστικά πηγή του οργανισμού στο Sputnik.
Στις 24 Μαρτίου ο Ερντογάν είχε δηλώσει ότι η τουρκική κυβέρνηση μπορεί να αλλάξει το καθεστώς που διέπει την Αγία Σοφία , ώστε ο κόσμος να μπορεί να την επισκέπτεται δωρεάν. Όπως είχε δηλώσει « οι τουρίστες όλων των δογμάτων σήμερα μπορούν να επισκεφθούν δωρεάν το Μπλε τζαμί που βρίσκεται δίπλα», γι’ αυτόν τον λόγο «μπορούμε να ενεργήσουμε αναλόγως και με την Αγία Σοφία».