Την επίμαχη επιστολή του πρόεδρου της Κομισιόν κ. Ζαν Κλοντ Γιούνκερ προς τον πρωθυπουργό της Σλοβενίας κ. Μίροσλαβ Τσέραρ, με θέμα τη διαχείριση του Μεταναστευτικού στα Δυτικά Βαλκάνια, η οποία εμπλέκει και την Ελλάδα, φέρνει στο φως η ηλεκτρονική έκδοση του «Βήματος».

Κυβερνητικοί κύκλοι σχολιάζοντας την επιστολή Γιούνκερ ανέφεραν ότι και η Τουρκία πρέπει να αναζητήσει τις ευθύνες της που είναι και το κλειδί στο Προσφυγικό. Διερωτώνται παράλληλα πώς η πΓΔΜ ως μη μέλος της ΕΕ να παίξει ρόλο στον σχεδιασμό της ευρωπαϊκής πολιτικής επί του ζητήματος, ενώ και η Τουρκία, επίσης χώρα μη μέλος της ΕΕ, δεν πιέζεται για να αναλάβει τις ευθύνες της.

Διαβάστε την επιστολή Γιούνκερ

Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Κομισιόν, η Ελλάδα βρίσκεται υπό απίστευτη πίεση, ενώ τονίζει ότι η αλληλεγγύη από τα άλλα κράτη-μέλη, ειδικά στο σκέλος του διαμοιρασμού προσφύγων σε όλη την κοινότητα, είναι ουσιώδους σημασίας. «Αυτός είναι μόνος τρόπος να επιτύχουμε τον στόχο της επιστροφής σε μία κατάσταση πλήρως λειτουργούντων συνόρων, με την Ελλάδα να είναι ένα πλήρες τμήμα του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και με την επιστροφή της Σένγκεν πίσω στη φυσιολογική της κατάσταση, χωρίς προσωρινούς συνοριακούς ελέγχους στα εσωτερικά της σύνορα» επισημαίνει.

«Πόρους στην υποδοχή των πρωτοφανώς μεγάλων αριθμών αυθεντικών προσφύγων»

«Συμφωνώ πλήρως ότι ρόλο-κλειδί σε αυτό είναι το να δίνεται η ευκαιρία σε μετανάστες να αιτούνται διεθνούς προστασίας και, εάν επιλέξουν να μην το κάνουν ή προκύψει ότι δεν βρίσκονται σε ανάγκη προστασίας, τότε θα πρέπει αμέσως να επιστρέφουν στις χώρες προέλευσής τους – ή σε χώρες transit» αναφέρει ο κ. Γιούνκερ.

Ωστόσο, συνεχίζει, η διόγκωση του προβλήματος των ροών παράνομων μεταναστών που φτάνουν στην Ελλάδα και εισέρχονται στη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων απαιτεί ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες. «Αποτελεί κορυφαίο στοιχείο της απάντησής μας στην προσφυγική κρίση να έχουμε μία πολύ πιο αποτελεσματική επιστροφή παράνομων μεταναστών σε όλη την ΕΕ. Πρέπει συστηματικά και γρήγορα να επιστρέφουμε εκείνους που δεν βρίσκονται στην ανάγκη διεθνούς προστασίας, εάν θέλουμε να οικοδομήσουμε τη δημόσια εμπιστοσύνη και να εστιάσουμε με πόρους στην υποδοχή των πρωτοφανώς μεγάλων αριθμών αυθεντικών προσφύγων» σημειώνει.

Γι’ αυτό χρειάζεται να στείλουν όλοι ένα σαφές μήνυμα στις τρίτες χώρες, συνεχίζει. Η Κομισιόν, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, επιταχύνει την εμπλοκή της στον επαναπατρισμό παράνομων μεταναστών σε Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Αφγανιστάν και χώρες της Βόρειας και της Υποσαχάριας Αφρικής, σημειώνει.

«Από την Ελλάδα επιστροφές στην Τουρκία»

«Παράλληλα, καταβάλλουμε μεγάλες προσπάθειες για να υποστηρίξουμε την επιστροφή παράνομων μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία, ως τη χώρα αναχώρησης για τη μεγάλη πλειονότητα όσων φτάνουν στις ελληνικές ακτές. Μέχρι να εφαρμοστεί η Συμφωνία Επανεισδοχής ΕΕ – Τουρκίας, η Επιτροπή είναι έτοιμη να εργαστεί στενά τόσο με τις ελληνικές όσο και με τις τουρκικές αρχές για να κλιμακώσει τις επιστροφές στην Τουρκία υπό την υφιστάμενη διμερή συμφωνία Ελλάδας – Τουρκίας. Η Κομισιόν διερευνά με την Ελλάδα τι περαιτέρω υποστήριξη απαιτεί προκειμένου να καταστεί εφικτή η συστηματική επιστροφή εκείνων των μεταναστών που δεν δικαιούνται άσυλο. Η Frontex είναι έτοιμη να παράσχει ειδικούς και τεχνική υποστήριξη για να βοηθήσει την Ελλάδα να επεξεργαστεί τις αιτήσεις για επιστροφές και να αυξήσει τον αριθμό που επιστρέφουν από την Ελλάδα» αναφέρει ο κ. Γιούνκερ.

Σε σχέση με την πρόταση «επιπρόσθετης απευθείας υποστήριξης στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας προκειμένου να ενισχύσει τους ελέγχους στα σύνορά της με την Ελλάδα, είναι σημαντικό να παρατηρήσω ότι οι υφιστάμενοι ενωσιακοί νόμοι δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη αξιωματικών στο πλαίσιο μίας κοινής επιχείρησης της Frontex στην περιοχή μίας τρίτης χώρας» σημειώνει ο πρέοδρος της Κομισιόν.

Αυτό το εμπόδιο θα ξεπεραστεί, συνεχίζει, μέσα από την πρόταση κανονισμού της Επιτροπής που θεσπίζει «ένα κοινό ευρωπαϊκό σύνορο και ακτοφυλακή» που θα πρέπει να υιοθετηθεί από τους συννομοθέτες «το συντομότερο δυνατόν».

«Από σήμερα η Frontex στα σύνορα Ελλάδας – πΓΔΜ»

«Δεδομένου αυτού του περιορισμού, βρίσκονται υπό προετοιμασία εναλλακτικά μέσα υποστήριξης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας από την Frontex, προκειμένου να ενισχύσουν την διαχείριση των συνόρων της χώρας και τις δυνατότητες διαχείρισης ασύλου. Η καλή σας πρόταση συμπίπτει με την επίσκεψη μίας κοινής ομάδας της Κομισιόν και της Frontex στη χώρας (20-22 Ιανουαρίου) για την διερεύνηση των ανγκών της χώρας σε σχέση με την διαχείριση συνόρων, συμπεριλαμβανομένης και της επίβλεψης συνόρων» συμπληρώνει.

«Επιπλέον, ήδη από σήμερα, η Frontex υποστηρίζει την προστασία των συνόρων μεταξύ της Ελλάδας και της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, μέσω υποστήριξης που παρέχεται στην Ελλάδα» επισημαίνει ο πρόεδρος της Κομισιόν, υπενθυμίζοντας τόσο το πρόγραμμα «Ποσειδών» για την υποστήριξη της χώρας μας στα θαλάσσια σύνορά της όσο και άλλο επιχειρησιακό σχέδιο που συμφωνήθηκε μέσα στον Ιανουάριο μεταξύ της Ελλάδας και της Frontex για την εγκατάσταση ειδικών στα σύνορα με την πΓΔΜ. Ήδη μία ομάδα βρίσκεται εκεί και ξεκινά να το εφαρμόζει, συμπληρώνει ο κ. Γιούνκερ.

«Καλωσορίζω την πρόταση για απόσπαση αστυνομικών στην πΓΔΜ»

«Καλωσορίζω την πρότασή σας όλα τα κράτη-μέλη να παρέχουν υποστήριξη στις αρχές της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας για την υποστήριξη των ελέγχων στα σύνορα με την Ελλάδα, μέσα από την απόσπαση αστυνομικών και την παροχή εξοπλισμού» αναφέρει.

«Γνωρίζω ότι στη Σλοβενία, μία αντίστοιχη κινητοποίηση υποστήριξης οργανώθηκε σε διμερή βάση μεταξύ Σλοβενίας και άλλων αντίστοιχων κρατών-μελών. Η εμπειρία σας μπορεί να είναι ιδιαίτερα επωφελής για τα πρώτα βήματα και για να διασφαλιστεί ταχεία και αποτελεσματική ανάπτυξη» (σ.σ.: προσωπικού) στην πΓΔΜ, σημειώνει.

Γενικότερα, η Κομισιόν παρέχει οικονομική υποστήριξη στην πΓΔΜ για να τη βοηθήσει να αντιμετωπίσει την προσφυγική κρίση, επισημαίνει ο κ. Γιούνκερ, όπως 2,6 εκατ. ευρώ ανθρωπιστικής βοήθειας που ήδη έχουν δοθεί. «Αυτό είναι στο πλαίσιο μίας μακροπρόθεσμης υποστήριξης στα πεδία της μετανάστευσης, του ασύλου και της διαχείρισης συνόρων» για τα οποία η Κομισιόν ήδη έχει παράσχει 14,2 εκατ. ευρώ, με άλλα 25 εκατ. ευρώ να έχουν προϋπολογιστεί, συνεχίζει.

«Την 1η Ιανουαρίου 2016, η Κομισιόν ξεκίνησε την εφαρμογή ενός διακρατικού προγράμματος για την διαχείριση της μετανάστευσης, με τη συνεργασία της Frontex και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης Ασύλου, με ιδιαίτερη έμφαση στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» υπογραμμίζει ο πρόεδρος της Κομισιόν.

«Κράτη-μέλη μπορούν να αρνηθούν είσοδο σε υπηκόους τρίτων κρατών»

«Επίσης, ζητείτε να καθοριστούν κοινά κριτήρια για τον προσδιορισμό της επιλεξιμότητας των προσφύγων προκειμένου να εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σχετικά με αυτό, στη συνάντηση των ηγετών των Δυτικών Βαλκανίων στις 25 Οκτωβρίου συμφωνήσαμε ότι μία χώρα μπορεί να αρνηθεί την είσοδο σε υπηκόους τρίτων χωρών, που όταν παρουσιάζονται στα συνοριακά κέντρα ελέγχου δεν επιβεβαιώνουν την επιθυμία τους να αιτηθούν διεθνή προστασία» σημειώνει ο κ. Γιούνκερ.

Έτσι, τα κράτη-μέλη «μπορούν όντως να αρνηθούν την είσοδο στα εξωτερικά σύνορα σε υπηκόους τρίτων χωρών που δεν πληρούν τις συνθήκες εισόδου, συμπεριλαμβανομένων και υπηκόων τρίτων χωρών που δεν έχουν καταθέσει αίτηση ασύλου, παρόλο που είχαν τη δυνατότητα να το κάνουν» συμπληρώνει.

Για κράτη-μέλη, συνεχίζει ο κ. Γιούνκερ, που έχουν προσωρινά επανεισαγάγει ελέγχους στα εσωτερικά τους σύνορα σε εφαρμογή της Συνθήκης Σένγκεν, «μπορούν να αρνηθούν την είσοδο στα εσωτερικά σύνορα σε υπηκόους τρίτων κρατών που δεν πληρούν τις συνθήκες εισόδου, συμπεριλαμβανομένων και υπηκόων τρίτων χωρών που δεν έχουν καταθέσει αίτηση ασύλου, παρόλο που είχαν την δυνατότητα να το κάνουν» σημειώνει.

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και άλλα κράτη εκτός ΕΕ στη Διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να κάνει το ίδιο, σε εφαρμογή των εθνικών τους νομοθεσιών, σεβόμενα ωστόσο την υποχρέωσή τους στο πλαίσιο των διεθνών κανόνων για τα θεμελιώδη δικαιώματα και το άσυλο. «Αυτό σημαίνει ότι είτε ένας πρόσφυγας αιτείται άσυλο και πληροί τις προδιαγραφές για ένα αυθεντικό άσυλο σύμφωνα με τον εφαρμοζόμενο νόμο είτε αυτό το πρόσωπο θεωρείται μη επιλέξιμο να έχει πρόσβαση στην περιοχή» επισημαίνει ο κ. Γιούνκερ.

«Παράλληλα, συμφωνήσαμε επίσης να αποθαρρύνουμε την κίνηση προσφύγων ή μεταναστών στα σύνορα μίας άλλης χώρας της περιοχής» επισημαίνει ο κ. Γιούνκερ, σημειώνοντας ότι καλεί τα κράτη-μέλη και τις χώρες εκτός ΕΕ των Δυτικών Βαλκανίων ενεργά να παρεμποδίσουν υπηκόους τρίτων χωρών από το να φύγουν από την περιοχή με μη εγκεκριμένο τρόπο διασχίζοντας τα σύνορα, έξω από τα σημεία ελέγχου ή προτού το νομικό τους καθεστώς καθοριστεί.

«Αναγνωρίζω ότι η εφαρμογή τέτοιων αρχών αποτελεί δοκιμασία υπό τις υπάρχουσες συνθήκες, ειδικά δεδομένης της ανάγκης για συνέπεια καθ’ όλη την έκταση της διαδρομής. Σε κάθε περίπτωση, τέτοια μέτρα πρέπει να είναι εναρμονισμένα με άλλα μέτρα της ΕΕ, όπως τα μέτρα της μεταφοράς και επανεγκατάστασης. Όσο περισσότερο μπορούμε να παράσχουμε αξιόπιστη και αποτελεσματική υποστήριξη σε αυτούς που χρειάζονται διεθνή προστασία τόσο λιγότερο θα νιώθουν την ανάγκη να παίρνουν τον δρόμο της παράνομης μετανάστευσης» σημειώνει ο πρόεδρος της Κομισιόν.

«Συμπερασματικά, σας ευχαριστώ για τις προτάσεις σας στην επιστολή σας, οι οποίες βοηθούν στο να υπογραμμιστεί η ανάγκη να συνεχιστεί η συγκυρία για την ενίσχυση της δουλειάς μας στη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων. Αυτό απαιτεί την πλήρη δέσμευση όλων των παραγόντων -κράτη-μέλη, τρίτες χώρες, θεσμοί και υπηρεσίες της ΕΕ- προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση. Από την πλευρά της, η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να συνεχίσει τις προσπάθειες για να αντιμετωπίσει την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση σε όλη την την διαδρομή. Μία συνεπής και συντονισμένη Ευρωπαϊκή προσπάθεια είναι ο μόνος δρόμος για να διασφαλιστούν βιώσιμα αποτελέσματα» καταλήγει ο κ. Γιούνκερ.

Το ΒΗΜΑ

«Η Ευρωζώνη δεν έχει κανένα λόγο ύπαρξης χωρίς την ελεύθερη μετακίνηση αγαθών και προσώπων» τόνισε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου το πρωί της Παρασκευής στις Βρυξέλλες ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, υπογραμμίζοντας ότι η επιβολή περιορισμών στη ζώνη Σένγκεν οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας, εμποδίζοντας την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Ο επικεφαλής της Κομισιόν ξεκαθάρισε πως «βασικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παραμένουν η ανάπτυξη και η απασχόληση», επισημαίνοντας ότι η κατάσταση στην Ευρώπη αρχίζει να αλλάζει το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας. Παράλληλα, αναφέρθηκε και στο αναπτυξιακό σχέδιο, ύψους 300 δισ. ευρώ, της Κομισιόν, που στόχο έχει την ενίσχυση των επενδύσεων σε διάφορες περιοχές ανά την Ευρώπη, επισημαίνοντας ότι ήδη 81.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις επωφελούνται από τα κεφάλαια αυτά.

«Είμαστε από τα πιο πλούσια μέρη του πλανήτη και όλοι μιλούν για τα επιτεύγματα της Ευρώπης, ωστόσο εδώ και αρκετό καιρό παρουσιαζόμαστε αδύναμοι και οικονομικά ευάλωτοι» τόνισε, απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου.

Αναφορικά με το προσφυγικό ο κ. Γιούνκερ τόνισε πως οι ανησυχίες ευρωπαϊκών κρατών για τις μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές συνεχίζουν να προκαλούν προβλήματα στην αντιμετώπιση του κρίσιμου αυτού ζητήματος.

«Η Κομισιόν έκανε ό,τι ήταν δυνατό σε εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες» είπε, εξαπολύοντας τα πυρά του κατά των κρατών που δεν εφαρμόζουν τις προτάσεις της Επιτροπής παρά το γεγονός ότι αυτές έχουν ψηφιστεί από το Ευρωκοινοβούλιο και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά όργανα.

«Δεν γίνεται να μην εφαρμόζονται τα συμφωνηθέντα» ξεκαθάρισε, υπογραμμίζοντας ότι η Συνθήκη του Σένγκεν είναι μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις που οδηγούν στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και δεν είναι δυνατόν να γίνονται κινήσεις για την κατάργησή της. «Η σχέση μεταξύ της ελεύθερης κυκλοφορίας εργαζομένων και ταξιδιωτών με το ενιαίο νόμισμα είναι αλληλένδετη» πρόσθεσε ο κ. Γιούνκερ, επισημαίνοντας ότι η επιβολή περιορισμών στις μετακινήσεις συνοδεύεται από υψηλό δημοσιονομικό κόστος.

«Αν δεν βρεθεί φόρμουλα προστασίας των εξωτερικών συνόρων, οι διασυνοριακοί έλεγχοι θα επιστρέψουν» ξεκαθάρισε.

Μάλιστα, ο επικεφαλής της Κομισιόν κάλεσε την Ευρώπη να είναι περισσότερο... ταπεινή στο ζήτημα της υποδοχής προσφύγων και μεταναστών, από τη στιγμή που χώρες με πολύ μικρότερη έκταση και οικονομικό μέγεθος (Λίβανος και Ιορδανία) άνοιξαν τα σύνορά τους και δέχτηκαν στο έδαφός τους εκατ. ανθρώπους.

«Καμπανάκι» για την Αθήνα

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Νταϊσελμπλούμ, η Αθήνα δεν έχει κανένα πρόβλημα με τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα βοήθειας, την ίδια στιγμή που ο επικεφαλής του ESM, Κλάους Ρέγκλινγκ, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τα επίπεδα ρευστότητας τον Φεβρουάριο, αφήνοντας ορθάνοιχτο παράθυρο για την επιβολή νέου μνημονίου την άνοιξη προκειμένου να καλυφθούν τυχόν αστοχίες στην εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Τον τρόπο με τον οποίο επηρέασε η ελληνική κρίση την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη περιγράφει σε άρθρο του ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος αποκαλύπτει ότι οι διαπραγματεύσεις «δοκίμασαν» την υπομονή των Ευρωπαίων και «έκαψαν γέφυρες».

Στο εν λόγω άρθρο, ο κ. Γιούνκερ κάνει έναν απολογισμό της χρονιάς που πέρασε και εκφράζει την ευχή ότι το 2016 η Ευρώπη θα «ενωθεί» και θα «ανθίσει». «Η Ευρώπη κοιτούσε την Άβυσσο. Και μόνο όταν βρισκόμασταν στο χείλος της καταφέραμε να κάνουμε ένα βήμα πίσω. Στο τέλος, τα κράτη μέλη της ΕΕ στάθηκαν δίπλα στην Ελλάδα, έγιναν δεσμεύσεις που εφαρμόστηκαν και τηρήθηκαν, και πλέον υπάρχει νέο πρόγραμμα σε ισχύ» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Γιούνκερ, και συνεχίζει: «Η Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη νίκησε, και η εμπιστοσύνη αρχίζει να ανακτάται. Τώρα, το “κλειδί” είναι να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις και η Κομισιόν θα συνεχίσει να στέκεται στο πλευρό της Ελλάδας με μια υπηρεσία υποστήριξης διαρθρωτικών αλλαγών, καθώς και προσφέροντας τεχνική βοήθεια σε κάθε βήμα αυτού του ταξιδιού που παραμένει μακρύ». «Η Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δοκιμάστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια της χρονιάς από την ελληνική κρίση –ο οικονομικός και κοινωνικός αντίκτυπος της οποίας γίνεται ακόμα και σήμερα αισθητός στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την αρχή τις χρονιάς, οι διαπραγματεύσεις για την Ελλάδα δοκίμασαν την υπομονή όλων μας. Χάθηκε χρόνος και εμπιστοσύνη. Καήκαν γέφυρες. Ειπώθηκαν πράγματα που δεν μπορούν εύκολα να ξεχαστούν» γράφει σε άρθρο του στο Project Syndicate ο πρόεδρος της Κομισιόν. 

Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ αναφέρεται και στην προσφυγική κρίση, η οποία απείλησε να διχάσει την Ευρώπη μέχρι που η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε να επέμβει και να δεσμευτεί σε συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών .