Στα ίχνη μιας σημαντικής ανακάλυψης για την αποκρυπτογράφηση των μυστικών που ακόμα κρύβει ο Τύμβος της Αμφίπολης βρίσκονται οι ανασκαφείς του.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Βήματος της Κυριακής, πυκνώνουν οι ενδείξεις ότι στο εσωτερικό του μνημείου υπάρχουν κοιλώματα μη εμφανή, πίσω από αρχιτεκτονικά μέλη, που μπορεί να περιέχουν ακόμα και αντικείμενα από μέταλλο!
Ο εντοπισμός «κενών» ή κούφιων τμημάτων σε τοίχους δίνει το λάκτισμα για διερεύνηση που μπορεί να επιφυλάσσει εκπλήξεις.
Το γεγονός ότι από την ανασκαφή του μνημείου δεν έχουν προκύψει ούτε πολλά ούτε ιδιαιτέρως εντυπωσιακά κινητά ευρήματα είχε προβληματίσει, ακόμα και αν θεωρείται δεδομένο ότι το μνημείο έχει συληθεί.
Οπως έγινε γνωστό, σε σημαντικές αποκαλύψεις προχώρησε την Παρασκευή το βράδυ, από το βήμα του αρχαιολογικού συνεδρίου (30ου ΑΕΜΘ) στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ο αρχιτέκτονας της ανασκαφής της Αμφίπολης Μιχάλης Λεφαντζής, παρουσιάζοντας την κοινή τους παρουσίαση με την αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη, στην οποία όχι μόνο δόθηκαν στοιχεία για τις αρχιτεκτονικές φάσεις εξέλιξης του ταφικού μνημείο στον Τύμβο Καστά, αλλά και για την ύπαρξη «κούφιων» σημείων σε τοίχους και αρχιτεκτονικά μέλη του οικοδομήματος, τουλάχιστον σε μια περίπτωση.
Παρουσιάζοντας τον τοίχο επάνω στον οποίον εδράζονται οι δύο μαρμάρινες Σφίγγες, ο κ. Λεφαντζής σημείωσε ότι υπάρχει μια τυπολογική ασυμφωνία καθώς το επιστύλιο είναι μαρμάρινο, ενώ οι τοίχοι είναι καλυμμένοι με επίχρισμα. Συγκεκριμένα ανέφερε ότι «το επιστύλιο είναι μαρμάρινο, ενώ οι παραστάτες όχι. Αυτοί οι δύο τοίχοι είναι στην πραγματικότητα ψευδότοιχοι φτιαγμένοι με επίχρισμα (σουβάς) ώστε να προσομοιάζει με μάρμαρο. Το επιστύλιο είναι επίτηδες επιχρισμένο, ενώ διέθετε κόκκινο χρώμα στην αρχική του κατάσταση.
Οι αρμοί υποδηλώνουν ότι στηρίζεται σε δύο πεσσούς, οι οποίοι είναι ακόμη μέσα στον ψευδότοιχο. Στο επιστύλιο το επίχρισμα είχε σπάσει και φαίνεται όλη η επισκευή. Άλλωστε οι Σφίγγες, συνήθως, λόγω τυπολογίας τοποθετούνται επάνω σε στύλους ή κολώνες» και λίγο μετά σημείωσε ότι «Η απόκρυψη των πεσών μέσα από τους ψευδότοιχους και η κάλυψη με το επίχρισμα δηλώνει μια αμιγώς τεχνική, δηλώνει όμως και μια πιθανή αλλαγή στην χρήση του μνημείου». Τέλος ο κ. Λεφαντζής αποκάλυψε ότι διερευνάτε ο ψευδότοιχος και έχει γίνει μια σάρωση γεωφυσική από τον κ. Τσόκα και δεν έχουμε αποτελέσματα από αυτό».
Aνοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην έρευνα του ταφικού μνημείου για το πόσα ακόμη σημεία υπάρχουν μέσα στο οικοδόμημα στα οποία θα εντοπιστούν κρύπτες με νέα ευρήματα. Εδώ βέβαια ανακύπτει το ερώτημα τι μπορεί να είναι αυτά τα ευρήματα. Από άλλες ανάλογες περιπτώσεις μνημείων μέσα σε κρύπτες έχουν βρεθεί μεταλλικά σκεύη, γλυπτά, όπλα και πολεμικές εξαρτήσεις καθώς και χειρόγραφα. Ενδεικτικά αναφέρουμε το παράδειγμα με την παγόδα που είχε παρουσιάσει ο κ. Τσόκας τον περασμένο Νοέμβριο στην ομιλία του στην Θεσσαλονίκη.
imerisia.gr
Νέα κομμάτια του πολύπλοκου -και γεμάτου αμφισβητήσεων- παζλ που συνθέτει την ανασκαφή στην Αμφίπολη έρχονται να προσδώσουν μια ακόμη πιο εντυπωσιακή εικόνα του λόφου Καστά.
Δεν είναι μόνο ο λέοντας πάνω στο επιβλητικό βάθρο στην κορυφή του Τύμβου της Αμφίπολης και ο περίβολος του μισού χιλιομέτρου που προκαλούσε δέος.
Τεραστίου μεγέθους, με γλυπτές συνθέσεις και πλούσιο εναέτιο διάκοσμο ήταν και η εξωτερική πρόσοψη του ταφικού μνημείου, όπως αποκαλύπτει με συνέντευξή του στο Βήμα της Κυριακής ο αρχιτέκτοντας της ανασκαφής στον Τύμβο Καστά, κ. Μιχάλης Λεφαντζής.
Φωτογραφία από το Βήμα της ΚυριακήςΠρόκειται για το περίφημο δίστυλο εν παραστάσι, μπροστά από τις Σφίγγες και τα σκαλοπάτια της εισόδου του τάφου, το οποίο έφτανε ως τον περίβολο, ήταν σε κοινή θέα και αποτελούσε μεγαλοπρεπή κατασκευή όσο λειτουργούσε το ταφικό μνημείος ως ηρώο.
Παράλληλα, ύστερα από έρευνα της ανασκαφικής ομάδας καταδεικνύεται ότι μάρμαρα που ανήκουν στο μνημειακό σύνολο του Τύμβου Καστά της Αμφίπολης έχουν μεταφερθεί, από τον 19ο αιώνα, σε αρχαιολογικές συλλογές στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, από την Ευρώπη ως την Αμερική.
Σε μουσεία όλου του κόσμου!Οι ανασκαφείς βρήκαν και ταύτισαν σε τρία μουσεία του εξωτερικού -Λούβρο, Κωνσταντινούπολης και Γκετί- τμήματα μαρμάρινων γλυπτών, τα οποία στην αρχαιότητα ανήκαν σε κατασκευές που υπήρχαν πάνω στον λόφο Καστά και συνδέονται με το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης!
Πέντε εξ αυτών εντοπίστηκαν στο Λούβρο και στο Αρχαιολογικλό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης, όπου βρίσκονται εδώ και δύο αιώνες. Δύο ακόμη βρέθηκαν στο Μουσείο Γκετί, τα οποία είχαν πουληθεί από ιδιώτη).
Μάλιστα στα μουσεία αυτά υπάρχει αναλυτική καταλογογράφηση. Στο Λούβρο είναι όλα πιστοποιημένα, έχουν εγγραφεί το 1880-1890, υπάρχει χρονολόγηση θραυσμάτων, τα περισσότερα έχουν προέλευση την Αμφίπολη και κάποια την περιοχή της Μακεδονίας. Παράλληλα, πλήρης καταλογογράφηση υπάρχει και στο Αρχαιολογικλό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης.
Το ηρώον και οι επεμβάσειςΣύμφωνα με τον κ. Λεφαντζή, τα νέα στοιχεία αποτυπώνουν τη εικόνα της αρχικής χρήσης του λατρευτικού χώρου ως ηρώου προς τιμήν ενός υχηλά ισταμένου αξιωματούχου της Μακεδονίας και ως χρηστηρίου, σχεδιασμένου να λειτουργείται από μια σημαντική ιέρεια, διαθέτοντας δευτερογενείς τελετουργικές ταφές με σκοπό τη χρησμοδοσία.
Όλα συνηγορούν ότι μετά τη ρίψη του σώματος της 60χρονης γυναίκας στην κιβωτιόσχημη θήκη έγινε επίχωση και σφράγιση του νεκρικού θαλάμου με τη μαρμάρινη θύρα. Οι λατρευτικές δραστηριότητες του χώρου με την κιβωτιόσχημη θήκη μεταφέρθηκαν πιο μπροστά στους προηγούμενους θαλάμους και είναι φανερές οι οικοδομικές επεμβάσεις που έγιναν.
Παράλληλα, η γραπτή ζωφόρος, στην οποία πρωταγωνιστούν δελφικοί τρίποδες ανάμεσα στις άλλες σκηνές, είναι η σημαντικότερη μαρτυρία αυτής της ιστορικής επέμβασης υποδηλώνοντας και την αρχική χρήση του λατρευτικού αυτού χώρου ως ηρώου και χρηστηρίου.
Ταυτόχρονα δεν θεωρείται τυχαίο πως υπάρχουν κοινά θέματα (νεκρόδειπνο, ιεροθέσιο κλπ) οι παραστάσεις που είναι αποτυπωμένες στην ανάγλυφη ζωφόρο του βάθρου του λέοντα, ψηλά στον Τύμβο, στα μαρμάρινα τμήματα του διστύλου εν παραστάσει (εξωτερική πρόσοψη του τάφου) και στη ζωραφισμένη ζώνη (θριγγός/γραπτή ζωφόρος) εντός του τρίτου χώρου του τάφου.
Δέος στους υστεροκλασικούςΤι έχει προκύψει από τη μελέτη των στοιχείων και την έρευνα που οδήγησε σε ταυτίσεις και αποδόσεις θραυσμάτων και τμημάτων αρχιτεκτονικών μελών και μαρμάρινων γλυπτών; Εντυπωσιακά είναι τα δεδομένα για το εξωτερικό κέλυφος του πρώτου χώρου του τάφου (με τις Σφίγγες και τη μνημειώδη σκάλα). Καλυπτόταν από δίριχτη στέγη στους αρχαίους χρόνους και είχε μαρμάρινη πρόσοψη δίστυλη εν παραστάσι, η οποία εδραζόταν στη στέψη του περιβόλου και είχε μαρμάρινο περιθύρωμα.
Η πρόσοψη είχε πλάτος έξι μέτρων και ύψος που έφτανε τα εννέα μέτρα, δηλαδή ήταν υψηλότερη κατά ένα μέτρο από την κορυφή της καμάρας του τάφου. Η αρχιτεκτονική μελέτη έδειξε ότι η κυριότητα του περιβόλου δεν δημιουργούσε πρόβλημα και η πρόσοψη φαινόταν ευθεία, προκαλώντας δέος στο βλέμμα του ανθρώπου της εποχής, στα υστεροκλασικά χρόνια.
Ο κυρίαρχος μακεδονικός χαρακτήραςΚατά τον κ. Λεφαντζή, το ταφικό μνημείο με πολυετή λατρευτική χρήση "έχει τυπικά χαρακτηριστικά λατρευτικού χώρου της εποχής του τέλους του 4ου π.Χ. αιώνα. Παρατηρεί ότι "υπάρχουν συγκεκριμένα παραδείγματα στη Μικρά Ασία και στη Μέση Ανατολή, αλλά στο μνημείο του Τύμβου Καστά είναι κυρίαρχος ο μακεδονικός χαρακτήρας".
Γαργαλιστική λεπτομέρεια το βιαστικό, γκρέμισμα του βόρειου τείχους και το ερώτημα για ποιον θα γκρέμιζαν τείχη...Είναι ενδεικτικό ότι στη μαρμάρινη ανάγλυφο ζωφόρο στη βάση του βάθρου επί του οποίου ήταν ο λέοντας αποτυπώνεται παράσταση χαρακτηριστική μακεδονικής εικονογραφίας με μακεδόνες στρατιώτες, σάρισες, ασπίδες, μακεδονικό κράνος, δέντρο με φίδι τυλιγμένο γύρω του. Κομμάτια αναπαριστούν νεκρική πομπή, ενώ έχει βρεθεί τμήμα μαρμάρου με πόδια αλόγου σε κίνηση.
Επιχειρούνται επίσης ταυτίσεις και αποδόσεις σε κομμάτια που παραπέμπουν σε υψηλόβαθμο Μακεδόνα, ο οποίος στο ένα χέρι κρατά φιάλη αναμένοντας σπονδή και στο άλλο χέρι ανεστραμμένο ξίφος, του οποίου η θήκη (ο κολεός) έχει μανιταρόσχημη απόληξη και η λαβή του είναι κυρτή -αυτά, σύμφωνα με ειδικούς, αποτελούν ισχυρά στοιχεία χρονολόγησης.
Παράλληλα, διερευνώνται και συνδέονται με τον ήρωα-ιππέα που συναντάνται στο χώρο της Μακεδονίας. Δεν είναι τυχαίο ότι η ανασκαφική ομάδα προχωρεί σε συγκρίσεις με την παράσταση του αναθηματικού αναγλύφου από την Πέλλα της εποχής του Κασσάνδρου, που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΙ ΗΡΩΙ), όπου ο ήρωας εικονίζεται σε αυτήν ως νεαρός ιππέας ενώ δίπλα του γυναίκα σπένδει.
Πηγή: Το Βήμα της Κυριακής
Δυο νέα σημαντικά στοιχεία παρουσίασε για την ανασκαφή της Αμφίπολης ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής στο παγκόσμιο αρχαιολογικό συνέδριο στη Ρωσία.
Η πρώτη αποκάλυψη που έκανε αφορά το γκρέμισμα των τειχών της Αμφίπολης για την κατασκευή του πώρινου περιβόλου ενώ η δεύτερη αποκάλυψη αφορά το μαρμάρινο γλυπτό που ταυτοποιήθηκε και δείχνει τον αφηρωισμένο νεκρό.
Σε ομιλία του στο ΕΡΜΙΤΑΖ της Αγίας Πετρούπολης ο Μιχάλης Λεφαντζής υποστήριξε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες γκρέμισαν αιφνιαδιστικά το Βόρειο τείχος της Αμφίπολης για να κατασκευάσουν τον περίβολο στο τύμβο Καστά όπως και τη βάση του λέοντα.
Σύμφωνα με τα όσα παρουσίασε, οι πωρόλιθοι που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του περιβόλου είναι ίδιοι με αυτούς των τειχών της Αμφίπολης .
Aφαιρέθηκαν κατά μήκος 183, 270 και 45 μέτρα αντίστοιχα από σημείο που βρίσκεται κοντά στο Βυζαντινό πύργο πλησίον στο χώρο όπου διοργανώνονται σήμερα οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ της Αμφίπολης.
Βάσει κλίμακας πρόκειται για την ίδια ποσότητα πώρινων πωρόλιθων που αφαιρέθηκαν με αυτούς που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του περιβόλου.
Η σημαντική διαπίστωση όμως που προκύπτει, έχει να κάνει με τη χρονολόγηση των τειχών και κατ επέκταση με την χρονολόγηση της κατασκευής του περιβόλου
Η αρχαιολόγος Χάιδω Κουκούλη πρώην προϊσταμένη της Εφορίας Αρχαιοτήτων Σερρών, χρονολόγησε με νομίσματα τις επισκευές που έκαναν οι αρχαίοι Μακεδόνες στα σημεία του Βόρειου τείχους απ όπου αποψιλώθηκαν οι πωρόλιθοι.
Η χρονολόγηση αυτή είναι στο τελευταίο τέταρτο του 4ου πχ αιώνα. Αυτό το στοιχείο από μόνο του διαψεύδει μετά από χρόνια πρώτα την ίδια την αρχαιολόγο και στη συνέχεια την Τζένη Βελένη και την Αγγελική Κοταρίδη για τα όσα υποστήριξαν το Μάρτιο του 2016 στο ΑΕΜΘ περί ρωμαϊκής δημιουργικότητας του ταφικού συγκροτήματος στον Καστά.
Ο αρχιτέκτονας της Αμφίπολης κατάφερε επίσης να εντοπίσει και να ταυτοποιήσει μια σειρά από μαρμάρινα μέλη που συνδέονται με άλλα δώδεκα της ζωφόρου του Λέοντα, με σημαντικότερο αυτό του αφηρωισμένου νεκρού.
Το γλυπτό δείχνει έναν υψηλόβαθμο αξιωματικό με επιβλητική στολή να κρατάει ανάποδα ένα σπαθί και πίσω του να ακολουθούν οι στρατιώτες. Η τυπολογία των γλυπτών είναι παρόμοια ενώ οι γόμφοι είναι στο ίδιο σημείο ώστε το ένα μαρμάρινο μέλος να κουμπώνει με τα προηγούμενο αλλά και το επόμενο .
Τα μαρμάρινα ανάγλυφα έχουν ίδια χαρακτηριστικά ύψους και πλάτους και σε συνδυασμό περιγράφουν ολόκληρη την ιστορία του νεκρού. Βασικό όμως στοιχείο προς μελέτη και διερεύνηση είναι η τυπολογία του σπαθιού στο γλυπτό που προσομοιάζει με αυτό που απεικονίζουν τον Μέγα Αλέξανδρος άλλα γλυπτά
Ο Μιχάλης Λεφαντζής ξεκίνησε την ομιλία του στο ΕΡΜΙΤΑΖ παρουσιάζοντας τον έργο του στην Ακρόπολη και μέσα από μια διαδρομή οκτώ χρόνων εξήγησε την πορεία του έως την Αμφίπολη.
Έκανε εκτενή αναφορά στον πρωτεργάτη των ανασκαφών Δημήτρη Λαζαρίδη και στην αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη.
Πηγή: thousandnews.gr/Γιώργος Ροδάκογλου
Ο υπουργός Πολιτισμού, Αριστείδης Μπαλτάς, βρέθηκε στην πόλη των Σερρών και επισκέφθηκε τον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη.
Ο κ. Μπαλτάς ξεναγήθηκε από την Κατερίνα Περιστέρη στο σημείο, ενώ το χαρακτήρισε εξαιρετικά εντυπωσιακό.
Δείτε το βίντεο:
enikos.gr
Αρχαία Αμφιπολη: Οι ανασκαφές στο λόφο Καστά καθήλωσαν τον πλανήτη, δημιουργώντας σενάρια, ερωτήματα και, κυρίως, νέα δεδομένα στα όσα ήδη γνωρίζαμε...
Έως ότου οι αρχαιολόγοι φωτίσουν με νέα στοιχεία την ιστορική αλήθεια, Σερραίοι δημοσιογράφοι, μουσικοί και ζωγράφοι ενώνουν τις δυνάμεις τους, μέσω του Fonh.gr και της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Σερρών (ΚΕΔΗΣ), σε ένα ντοκιμαντέρ που καταγράφει όλα όσα συνέβησαν στην Αμφίπολη το 2014.
Δείτε ολόκληρο το ντοκιμαντέρ μέσα από το Ψηφιακό Μουσείο Τύπου Σερρών
imerisia.gr