«Μη μας ξεχνάτε είμαστε άνθρωποι»
(Δικαστική Φυλακή Κω).

Είναι κοινό μυστικό ότι οι συνθήκες κράτησης στα σωφρονιστικά καταστήματα και τα κρατητήρια της χώρας μας, απέχουν πολύ από το να είναι ευθυγραμμισμένες με τους διεθνείς αλλά και τους εσωτερικούς κανόνες. Τα δικαιώματα των κρατουμένων παραβιάζονται συστηματικά και οι άθλιες συνθήκες κράτησης είναι, δυστυχώς, μια ζοφερή πραγματικότητα.

Στα πλαίσια αυτής της πραγματικότητας και επειδή αυτό το ζήτημα μας αφορά όλους ως κοινωνία, αποφασίσαμε να επισκεφθούμε τη δικαστική φυλακή της Κω, τη φυλακή της γειτονιάς μας. Έτσι λοιπόν στις 20 Μαρτίου 2014 βρεθήκαμε μια αντιπροσωπία του τμήματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ Δωδεκανήσου με τον βουλευτή Δωδεκανήσου Δημήτρη Γάκη, στη δικαστική φυλακή Κω, στο μοναδικό «σωφρονιστικό κατάστημα» στο νότιο Αιγαίο.

Πρόκειται για μικρή παλιά φυλακή, αρχικής χωρητικότητας 45 ατόμων. Στη συνέχεια τα μονά κρεβάτια έγιναν διώροφα και έγινε 90 ατόμων. Σήμερα υπάρχουν 155 κρατούμενοι, από τους οποίους οι 57 είναι προφυλακισμένοι και οι υπόλοιποι ήδη καταδικασμένοι. Έλληνες και αλλοδαποί, «διακινητές» μεταναστών και χρήστες ναρκωτικών, μικροκλέφτες και μικροαπατεώνες, βαρυποινίτες και άλλοι με μικρές ποινές, όλοι μαζί ο ένας πάνω στον άλλον. Στο μικρό εσωτερικό προαύλιο χώρο βρίσκονται στοιβαγμένα βρώμικα στρώματα. Είναι τα κρεβάτια όσων «περισσεύουν». Στο πάτωμα, λοιπόν, πάνω σ΄ αυτά τα βρώμικα στρώματα, που μπαίνουν το βράδυ στους θαλάμους, κοιμούνται στριμωγμένοι για μέρες, μήνες, χρόνια οι «καταραμένοι». Ένα μπάνιο και δύο τουαλέτες για 158 άτομα. Σε θάλαμο 15 ατόμων στοιβάζονται 45, σε κελί 4 ατόμων στοιβάζονται 10 και μέσα στην αποπνικτική, ανθυγιεινή αυτή ατμόσφαιρα και στην απάνθρωπη και εξευτελιστική εικόνα αργοπεθαίνει ο πολιτισμός μας. Νοσηλευτικό προσωπικό ανύπαρκτο. Κοινωνική υπηρεσία ανύπαρκτη, πλην μιας κοινωνιολόγου, που απασχολείται προσωρινά με πρόγραμμα 5μηνης σύμβασης, η οποία λήγει τον Ιούνιο. Ένας γιατρός επισκέπτεται μόνο μια φορά την εβδομάδα τη φυλακή, αμοιβόμενος με 200 € το μήνα. Προϋπολογισμός μειωμένος και φιλότιμες προσπάθειες του Διευθυντή κ. Καραθάνου να καλύψει τις ελλείψεις με την αλληλεγγύη της κοινωνίας, με την οποία είναι σε ανοικτή γραμμή, έχοντας ευτυχώς διατηρήσει την ανθρωπιά του μέσα σ΄ αυτές τις απάνθρωπες συνθήκες.

Σωφρονιστικοί υπάλληλοι λίγοι, που εκτελούν και καθήκοντα ψυχολόγου, νοσοκόμου, γιατρού, κοινωνικού λειτουργού και διαιτητή σε καυγάδες, που, κυρίως εξ  αιτίας των συνθηκών, ξεσπούν μεταξύ των φυλακισμένων. Εικόνα φυλακής στην Ευρωπαϊκή Ελλάδα το σωτήριο έτος 2014.

Το να μιλήσεις για σωφρονισμό, σεβασμό ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιοπρέπεια σ΄ αυτές τις συνθήκες μοιάζει με μαύρο χιούμορ. Διαπιστώνεις απλά ότι τα δικαιώματα πολιτικά, ατομικά και κοινωνικά βρίσκονται σε πλήρη διωγμό και οι πλέον αδύναμες ομάδες, όπως είναι οι κρατούμενοι, συντρίβονται κυριολεκτικά. Στον πέμπτο χρόνο της μνημονιακής πολιτικής η νεοφιλελεύθερη επίθεση και μάλιστα στη φάση της κρίσης και της εσωτερικής  υποτίμησης, η διεκδίκηση των αυτονόητων παρίσταται αναγκαία. Αναδεικνύεται αναγκαίος ο αγώνας για την προάσπιση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και χρειάζεται πλέον, σαν να έχουμε κάνει βουτιά σε σκοτεινές εποχές του παρελθόντος, να διεκδικήσουμε το μίνιμουμ αυτών των δικαιωμάτων και το σεβασμό της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας. Ας αναρωτηθούμε όλοι αν αυτοί οι άνθρωποι τιμωρήθηκαν για την παραβατική τους συμπεριφορά με τη στέρηση της ελευθερίας, που είναι το υπέρτατο αγαθό ή καταδικάστηκαν επί πλέον να βασανίζονται καθημερινά σε μεσαιωνικές συνθήκες κράτησης.
Φεύγοντας πήρα μαζί μου την κραυγή ενός νεαρού κρατουμένου με δακρυσμένα μάτια «Μη μας ξεχνάτε είμαστε άνθρωποι».

Ματίνα Κατσιβέλη
υπεύθυνη του τμήματος δικαιωμάτων
της Νομαρχιακής Επιτροπής Βόρειας Δωδεκανήσου ΣΥΡΙΖΑ