Πώς τιμάται η Μεγάλη Παρασκευή σε διάφορα μέρη της χώρας- Τα έθιμα που επικράτησαν μέσα στους αιώνες που πέρασαν

Οι παλιότερες έμεναν μέχρι αργά το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης κάνοντας δουλειές του σπιτιού γιατί όπως έλεγαν «Τη Μεγάλη Παρασκευή δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα, καμία δουλειά του σπιτιού».

Μάλιστα έβαφαν τα αυγά το απόγευμα της Μεγάλης Πέμπτης και τα έκρυβαν για να μην τα βρει η πένθιμη μέρα. Η νηστεία επίσης γινόταν πιο σκληρή τη Μεγάλη Παρασκευή. Ήταν ημέρα απόλυτης νηστείας, η Εκκλησία θυμίζει την πορεία του Ιησού προς τον Σταυρό και τον θάνατο, την ταφή του και εν τέλει την πλήρη επικράτηση του κακού επί του καλού μέχρι το δεύτερο να θριαμβεύσει με την Ανάσταση.

Σε πολλές περιοχές της Ελληνικής επαρχίας, οι νοικοκυρές πριν βγει ο επιτάφιος,  σκουπίζουν τους δρόμους και όταν περνούσε η πομπή, έβγαιναν στις πόρτες με ένα κεραμίδι, που είχε πάνω του αναμμένο καρβουνάκι με λιβάνι.

Οι άνθρωποι πηγαίνουν νωρίτερα και τοποθετούν χώμα στα σημεία που θα σταματήσει ο επιτάφιος. Μόλις τελειώσει η λειτουργία, πηγαίνουν και παίρνουν από εκείνο το χώμα και το σκορπούν στο σπίτι για να χαθούν οι κοριοί. Σε πολλά χωριά, όταν ο Επιτάφιος επιστρέψει στην εκκλησία, τον ξεστολίζει ο καντηλανάφτης, ο οποίος παίρνει τα κεριά και τα φυλάει. Την άλλη μέρα, τα βάζει ο παπάς σε ένα δίσκο με τα σταυρολούλουδα και τα μοιράζει στις γυναίκες.

Τα λουλούδια αυτά, οι γυναίκες τα κρατούν ως φυλαχτό και όταν αρρωστήσει ένα παιδάκι βάζουν στα κάρβουνα λίγο νερό και μερικά σταυρολούλουδα και το λιβανίζουν.Επίσης τη Μεγάλη Παρασκευή πολλοί πίνουν ξύδι. Επίσης, σε πολλά χωριά οι άντρες δεν ασχολούνται με μαστορέματα και ιδιαίτερα με καρφώματα που παραπέμπουν στον τρόπο θανάτου του Χριστού. “Μάστορης-ξεμάστορης καρφί δεν εκάρφωνε”, λέει η λαϊκή παροιμία.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Κεφάλου «Άγιος Νικόλαος» με την στήριξη του ΔΟΠΑΒΣ και  της Κοινότητας Κέφαλου παρουσιάζει την Αναβίωση του Εθίμου του  Αι Γιάννη του Κλήδονα  το Σάββατο  24 Ιουνίου 2023 και ώρα 21:00 στο Λιμάνι  Κεφάλου .

Στην εκδήλωση συμμετέχουν τα χορευτικά τμήματα του Πολιτιστικού Συλλόγου Κεφάλου «Άγιος Νικόλαος».

Ἀγαπητοί μου,

Ἕνα ἀπό τά πιό ἀγαπητά ἔθιμα τοῦ χρόνου εἶναι ἡ κοπή τῆς Βασιλόπιτας, τῆς Ἁγιοβασιλόπιτας, ὅπως πρέπει νά τήν ἀποκαλοῦμε, ἡ ὁποία συνδέεται ἄμεσα μέ τή μεγάλη μορφή τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν Μέγα Βασίλειο Ἀρχιεπίσκοπο Καισαρείας (γεννήθηκε τό 330 καί ἐκοιμήθη τό 379 μ.Χ.).

Ὅταν ἦταν Αὐτοκράτορας ὁ Ἰουλιανός ὁ Παραβάτης (360-363 μ.Χ.), πού προσπάθησε νά ξαναζωντανέψει τή νεκρή λατρεία τῶν εἰδώλων, ζήτησε ἀπό τούς κατοίκους τῆς Καισάρειας ἕνα μεγάλο ποσό γιά νά μήν καταστρέψει τήν πόλη. Ἀμέσως, ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ σοφός Ἐπίσκοπος, πού ἀγωνιοῦσε γιά τό ποίμνιό του ξεκίνησε νά συγκεντρώνει χρυσά νομίσματα καί κοσμήματα πού τοῦ προσέφεραν οἱ κάτοικοι μέχρι νά συμπληρωθεῖ τό ποσό πού ζητοῦσε ὁ Ἰουλιανός.

Σύντομα, ὁ Ἰουλιανός ἔπεσε νεκρός ἀπό τό χέρι τοῦ Ἁγίου Μερκουρίου. Ἡ Καισάρεια σώθηκε χάρη στίς θερμές προσευχές τοῦ Ἐπισκόπου της. Γιά νά ἐπιστρέψει στούς κατοίκους ὅ,τι εἶχε προσφέρει ὁ καθένας, ὁ Μέγας Βασίλειος ζήτησε νά φτιάξουν πολλές μικρές πίτες καί σέ κάθε μία νά βάλουν μέσα ἕνα νόμισμα ἤ ἕνα κόσμημα. Πράγματι, ἔτσι ἔγινε! Προσευχήθηκε, καί ὅταν τά μοίρασε κάθε κάτοικος τῆς πόλης εὕρισκε στήν πίτα του αὐτό πού εἶχε δώσει γιά τή σωτηρία τῆς πόλης.

Σέ ἀνάμνηση αὐτοῦ τοῦ θαυμαστοῦ γεγονότος, γιά νά θυμόμαστε πάντοτε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι αὐτός πού μᾶς σώζει ἀπό τίς δυσκολίες καί μᾶς προσφέρει τή σωτηρία, κάθε Πρωτοχρονιά, πού εἶναι ἡ ἡμέρα πού ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τήν ἱερή μνήμη τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ζυμώνουμε πίτες καί βάζουμε μέσα ἕνα νόμισμα. Ὅταν κόβουμε τήν Ἁγιοβασιλόπιτα σέ μία οἰκογένεια, σέ μία Μητρόπολη, σέ μία Ἐνορία ἤ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ, τό πράττουμε ὅλοι μαζί.

Ξεκινᾶμε μέ τά κομμάτια πού ἀνήκουν στόν Χριστό, στήν Παναγία καί στόν Μέγα Βασίλειο κι ἔτσι θυμόμαστε πάντοτε ὅτι ἡ ζωή μας εἶναι ζυμωμένη μέ τήν Ἐκκλησία καί τήν πίστη μας. Συνεχίζουμε μέ τά δικά μας κομμάτια, δηλώνοντας τήν ἑνότητα πού ἔχουμε μεταξύ μας μέ τόν Χριστό καί τούς Ἁγίους.

Καί ἄλλοι λαοί, ἤδη ἀπό τήν ἀρχαία ἐποχή, ἔχουν ἀνάλογα ἔθιμα πού τό καθένα ἔχει διαφορετική προέλευση. Εἶναι σημαντικό, χωρίς νά ἀμφισβητοῦμε αὐτές τίς παραδόσεις, νά μήν συγχέουμε τό ἱστορικό γεγονός τῆς ἀφετηρίας τῆς Ἁγιοβασιλόπιτας μέ μύθους καί θρύλους. Ἐξάλλου, καί στήν ἐκκλησιαστική παράδοση ὑπάρχουν καί ἄλλου εἴδους πίτες, ὅπως οἱ ἄρτοι πού χρησιμοποιοῦνται στήν Ἀκολουθία τῆς Ἀρτοκλασίας, οἱ ὁποῖοι δέν πρέπει νά μπερδεύονται μέ τό ἔθιμο πού ἀναφέραμε καί τήν σαφῆ ἱστορική του προέλευση.

Ἐν Κῷ, ἐν τῇ Ἱερᾷ Μητροπόλει, τῇ 1ῃ Ἰανουαρίου 2023

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ο ΚΩΟΥ ΚΑΙ ΝΙΣΥΡΟΥ ΝΑΘΑΝΑΗΛ

Για άλλη μία χρονιά, το βράδυ της Ανάστασης ο Νέος Κόσμος πήρε φωτιά από τις βόμβες μολότοφ.

Με μολότοφ και βεγγαλικά γιορτάστηκε και φέτος η Ανάσταση στο Νέο Κόσμο. Μετά το άκουσμα του «Χριστός Ανέστη», νέοι πέταξαν δεκάδες μολότοφ στους δρόμους της περιοχής η οποία για λίγα λεπτά μετατράπηκε σε… εμπόλεμη ζώνη.

Χαρακτηριστικές είναι οι παρακάτω εικόνες που ανέβηκαν σε βίντεο στο Youtube

Πρόκειται για ένα έθιμο που έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια και διχάζει τους κατοίκους της περιοχής. Κάποιοι συγκεντρώνονται για να απαθανατίσουν το σκηνικό με τα κινητά τους τηλέφωνα και άλλοι αντιδρούν λόγω της επικινδυνότητας.

https://www.enikos.gr/society/pire-fotia-apo-tis-molotof-o-neos-kosmos-tin-anastasi-to-ethimo-pou-dichazei/1791274/

Η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής) ονομάζεται Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια ψήνουν κρέας ή λιώνουν το λίπος από τα χοιρινά και ο μυρωδάτος καπνός ή τσίκνα είναι διάχυτος παντού.

Από αυτή την τσίκνα, λοιπόν, έχει πάρει και το όνομά της η Πέμπτη και λέγεται Τσικνοπέμπτη.
Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού.Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».

Την Τσικνοπέμπτη, που βρίσκεται στο μέσο του Τριωδίου, ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα. Ανάλογες γιορτές υπάρχουν στη Γερμανία (Schmutziger Donnerstag = Λιπαρή Πέμπτη) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ (Mardi Gras = Λιπαρή Τρίτη), που συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.

Το έθιμο της Τσικνοπέμπτης ανά την Ελλάδα
Στην παλαιά πόλη της Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή αλλιώς Κουτσομπολιά ή Πέτε Γόλια. Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο από το γνωστότατο κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία “Κουκουνάρα”, της πόλης της Κέρκυρας.

Στην Πάτρα έχουμε το έθιμο της Κουλουρούς.
Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει λανθασμένα πως ο Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά ερωτευμένος μαζί της και πως έρχεται να την παντρευτεί. Γι’ αυτό ντύνεται νύφη και με τη συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει να προϋπαντήσει τον καλό της στο λιμάνι. Γύρω της οι Πατρινοί διασκεδάζουν με τα καμώματά της.
Στις Σέρρες ανάβονται μεγάλες φωτιές στις αλάνες, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους. Στο τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα «προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.

Στην Κομοτηνή καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν δώρα φαγώσιμα. Ο αρραβωνιαστικός στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία πως ο «έρωτας περνάει από το στομάχι».

Στο Ηράκλειο της Κρήτης, μικροί και μεγάλοι περιδιαβαίνουν μεταμφιεσμένοι στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.
ΠΗΓΗ: sansimera.gr