Αλαλούμ επικρατεί σε όλη την Ελλάδα, με άλλες να στιγμή στις πολεοδομίες σε εκδίδουν οικοδομικές άδειες και άλλες όχι, με συνέπεια ιδιοκτησίες σε εκτός σχεδίου περιοχές να χάνουν την αξία τους και να τινάζονται στον αέρα προγραμματισμένες επενδύσεις.
Επί της ουσίας στα χαρτιά τουλάχιστον καταργείται η εκτός σχεδίου δόμηση, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τα γήπεδα άρτια και οικοδομήσιμα από τέσσερα στρέμματα και πάνω τα τα οποία μέχρι πρότινος ήταν νόμιμα και μπορούσαν να οικοδομηθούν.
Οπως εξηγεί, μιλώντας στα «ΝΕΑ» η τοπογράφος-πολεοδόμος Γραμματή Μπακλατσή, η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί οφείλεται σε πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ (176/2023) σχετικά με την εκτός σχεδίου δόμηση.
Η καταγγελία και η απόφαση
Ειδικότερα, το ανώτατο δικαστήριο, ύστερα από μία καταγγελία για τη δόμηση οικοπέδου σε εκτός σχεδίου περιοχή στην Πάτμο, χωρίς πρόσβαση σε αναγνωρισμένη κοινόχρηστη οδό, αποφάσισε ότι δεν αρκεί το ελάχιστο εμβαδόν των 4 στρεμμάτων, αλλά απαιτείται, ήδη από το 1985, και η ύπαρξη προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο (δρόμο) για τη δόμηση ενός ακινήτου.
Επισημαίνει δε, ότι αυτό ισχύει για- τί από το Σύνταγμα οι εκτός σχεδίου περιοχές «δεν έχουν ως προορισμό, κατ' αρχήν, τη δόμηση ή την τουρι στική εκμετάλλευση, αλλά τη γεωργική, κτηνοτροφική και δασοπονική εκμετάλλευση και την αναψυχή του κοινού».
Κατά τη Γραμματή Μπακλατσή, η απόφαση αυτή αποτελεί μια βόμβα για τους μικρούς ιδιοκτήτες ακινήτων, αλλά και τους επενδυτές αφού οικόπεδα άρτια κινδυνεύουν να μην μπορούν να οικοδομήσουν από εδώ και στο εξής.
Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, με την προαναφερό μένη απόφαση το Συμβούλιο της Επικρατείας ερμηνεύει διαφορετι κά τη νομοθεσία που επί 40 χρόνια εφαρμόζουν μηχανικοί, πολεοδομικά γραφεία, συμβολαιογράφοι, Εφορία και γενικά όλη η διοίκηση.
Τι συνέβαινε όλα τα χρόνια
Σε όλα τα αγροτεμάχια πάνω από 4.000 τετραγωνικά μέτρα ή σε κά- ποιες περιοχές 8.000 ή 20.000 τετ τραγωνικά μέτρα εφόσον έχουν δημιουργηθεί πριν από το 2003, ακόμη κι αν δεν έχουν πρόσωπο σε δρόμο αλλά έχουν εξασφαλισμένη πρόσβαση οι πολεοδομίες εξέδιδαν (μερικές το κάνουν ακόμη) οικοδομικές άδειες.
Αυτό οφείλεται γιατί υπάρχει μία ασάφεια στην πολεοδομική νομοθεσία (και ειδικότερα στον νόμο 3212/2003) για το πότε απαιτείται να υπάρχει πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο στα ακίνητα εκτός σχεδίου και τι ακριβώς νοείται κοινόχρηστος δρόμος.
Ειδικότερα, ο νόμος του 2003 βάζει για πρώτη φορά την υποχρέωση να δημιουργούνται από 31/12/2003 γήπεδα άρτια και οικοδομήσιμα με ελάχιστο εμβαδό τα 4 στρέμματα και ελάχιστο πρόσωπο 25 μέτρα σε κοι- νόχρηστο δρόμο, κάτι που δεν ίσχυε ούτε με τον νόμο του 1985 και ούτε με τους παλαιότερους νόμους του 1978 και του 1928.
Ηδη, όπως εξηγεί η Γραμματή Μπακλατσή, το υπουργείο Περιβάλλοντος κατακλύζεται από αιτήματα μηχα- νικών, αλλά και πολεοδομιών που ζητούν έγγραφες οδηγίες για το τι ισχύει και τι όχι μετά την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ.
Μέχρι στιγμής, κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει, ενδεχομένως, όπως λέει, επειδή περιμένει να λάβει επίσημα την απόφαση του ΣτΕ. Το μόνο που λένε από το ΥΠΕΝ είναι πως προχωρούν στον χαρακτηρισμό των κοινόχρηστων δρόμων, διαδικασία όμως που θα πάρει αρκετά χρόνια.
Στην πράξη παγώνουν όλες οι οικοδομικές άδειες που είναι σε διαδικασία έκδοσης σε περιοχές εκτός σχεδίου, είτε είναι απλές κατοικίες, είτε είναι μεγάλες τουριστικές επενδύσεις, ακόμη κι αν έχει εκδοθεί προέγκριση οικοδομικής άδειας. Ως επακόλουθο παγώνουν όλες οι αγοραπωλησίες και επενδύσεις των ακινήτων αυτών. Επιπλέον, όπως λέει, πρόβλημα μπορούν να αντιμετωπίσουν και παλαιότερες οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί, ειδικά αν προσβληθούν στα αρμόδια δικαστήρια.
Από τον έπαρχο Καλύμνου κ. Εμμανουήλ Μουσσελή, εκδόθηκε η παρακάτω ανακοίνωση:
«Με ιδιαίτερη ικανοποίηση πληροφορηθήκαμε για την αναμενόμενη εντός των επόμενων ημερών προκήρυξη των πρώτων δώδεκα Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, που ανακοινώθηκε από τον αρμόδιο Υφυπουργό Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος κ. Νίκο Ταγαρά.
Ανάμεσα στα δώδεκα Τ.Π.Σ. που θα προκηρυχτούν, περιλαμβάνονται πέντε νησιά της Περιφερειακής Ενότητας Καλύμνου. Συγκεκριμένα τα νησιά Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί και Αγαθονήσι, θα ενταχθούν σε αυτό το πολύ σημαντικό πιλοτικό σχέδιο το οποίο θα λύσει μια σειρά από προβλήματα και θα συνεισφέρει καθοριστικά στην οργανωμένη, ορθολογική και ισόρροπη ανάπτυξη τους.
Επρόκειτο για ένα πάγιο αίτημα των νησιών μας, και οφείλουμε να του εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες, καθώς ανταποκρίθηκε άμεσα και έμπρακτα, συμπεριλαμβάνοντας τα νησιά μας στο πρώτο πιλοτικό και πολύ φιλόδοξο αυτό σχέδιο».
Προβλέπονται βαριά πρόστιμα για ψευδείς δηλώσεις, έως και απώλεια της άδειας άσκησης επαγγέλματος για τον μηχανικό, όπως αναφέρει το Εθνος της Κυριακής
Στο μικροσκόπιο των ελεγκτών δόμησης θα μπουν τους επόμενους μήνες περισσότερα από 67.000 αυθαίρετα, οι ιδιοκτήτες των οποίων έχουν προχωρήσει σε δηλώσεις υπαγωγής τους στους νόμους περί τακτοποίησης και έχουν πληρώσει μέρος ή το σύνολο των σχετικών προστίμων. Πρόκειται για τους δειγματοληπτικούς ελέγχους που προβλέπονται μεν από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για το 5% των δηλώσεων αυθαιρέτων, αλλά από το 2011 έως και σήμερα δεν έχουν ξεκινήσει, τόσο εξαιτίας της υποστελέχωσης των πολεοδομιών όσο και – κυρίως – για λόγους πολιτικού κόστους.
Παράλληλα, ζήτημα χρόνου είναι να τεθεί σε λειτουργία και η πλατφόρμα που ετοιμάζει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) για την υποβολή καταγγελιών για την αυθαίρετη δόμηση, στην οποία οι πολίτες θα μπορούν να δηλώνουν πολεοδομικές παρανομίες με την πληρωμή ενός παραβόλου, η αξία του οποίου θα τους επιστρέφεται εάν οι αυτοψίες των ελεγκτών δόμησης αποδείξουν ότι η καταγγελία τους ευσταθεί.
Αν και, απ’ ό,τι φαίνεται, στο υπουργείο Περιβάλλοντος δεν έχουν καταλήξει ακόμα στον ακριβή μηχανισμό αντιμετώπισης των παρατυπιών που αναμένεται να βρεθούν σε ένα ποσοστό 30% των δηλώσεων που θα ελεγχθούν, ο προσανατολισμός είναι τα απλά λάθη να μπορούν να διορθώνονται ακόμα και από τον ίδιο τον μηχανικό ο οποίος υπέβαλε τη δήλωση, ώστε να μην οδηγείται το σύνολο των περιπτώσεων σε προσφυγές στα δικαστήρια.
Μεταξύ των παραμέτρων που θα εξετάζονται είναι η πληρότητα και η εγκυρότητα των δικαιολογητικών, αλλά και συγκεκριμένες αποκλίσεις. Στις περιπτώσεις ψευδών δηλώσεων, πάντως, η κατάληξη δεν θα είναι ευχάριστη ούτε για τον ιδιοκτήτη του αυθαιρέτου αλλά ούτε και για τον μηχανικό που την υπέγραψε, ο οποίος θα έρχεται αντιμέτωπος ακόμα και με το ενδεχόμενο απώλειας της άδειας άσκησης επαγγέλματος.
Ηδη, πριν από λίγες ημέρες, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο επικαιροποιημένος πίνακας με τα ονόματα των 4.494 ελεγκτών δόμησης, οι οποίοι απαρτίζουν το συγκεκριμένο μητρώο και ο αριθμός τους θεωρείται πλέον επαρκής ώστε να ξεκινήσουν οι έλεγχοι στις δηλώσεις αυθαιρέτων. Εκπρόσωποι του τεχνικού κόσμου εκτιμούν ότι από τις περίπου 67.000 περιπτώσεις που θα ελεγχθούν κατ’ ελάχιστον από τους ελεγκτές δόμησης, η επιλογή των οποίων θα γίνεται ηλεκτρονικά από το μητρώο, περίπου στο 30% θα εντοπιστούν λάθη, τα οποία, σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, θα αντιμετωπιστούν ανάλογα με τη βαρύτητά τους.
Τα ψηφιακά όπλα
Το ΤΕΕ θέλει να είναι ιδιαίτερα αυστηρό με τους μηχανικούς στις περιπτώσεις πολεοδομικών παραβάσεων, καθώς παίζουν κομβικό ρόλο για την αρχή του τέλους της αυθαίρετης δόμησης στην Ελλάδα. «Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους ότι με το σύνολο των ψηφιακών εργαλείων στα ζητήματα του δομημένου περιβάλλοντος, είτε μέσω του ηλεκτρονικού Μητρώου Ελεγκτών Δόμησης, είτε μέσω των δειγματοληπτικών ελέγχων στο 5% των δηλώσεων και της ηλεκτρονικής πλατφόρμας καταγγελιών, αλλά και με το σύστημα της ηλεκτρονικής έκδοσης οικοδομικών αδειών, θα σταματήσει σύντομα η διαιώνιση της αυθαίρετης δόμησης στην Ελλάδα», σημειώνει στο «Εθνος της Κυριακής» ο πρόεδρος του ΤΕΕ, Γιώργος Στασινός.
Αλλά και στο υπουργείο Περιβάλλοντος εκτιμούν ότι το κεφάλαιο «πολεοδομική αυθαιρεσία» στην Ελλάδα πρέπει να κλείσει. Στο πλαίσιο αυτό, ο αρμόδιος υφυπουργός, Δημήτρης Οικονόμου, σε παλαιότερες δηλώσεις του έχει επισημάνει πως τα λάθη που έχουν γίνει σε αρκετές δηλώσεις -σκοπίμως ή όχι- θα αντιμετωπιστούν ανάλογα με την περίπτωση και το μέγεθος της ανακρίβειας. Θα επιβληθούν τα προβλεπόμενα πρόστιμα και θα υπάρχουν συνέπειες και για τους μηχανικούς, καθώς για όσους εντοπιστούν να έχουν υπογράψει λανθασμένη δήλωση θα ακολουθεί έλεγχος και στα υπόλοιπα κτίρια για τα οποία έχουν διεκπεραιώσει υπαγωγές στους νόμους.
Να σημειωθεί ότι έως τον Νοέμβριο του 2019 στους νόμους τακτοποίησης αυθαιρέτων είχαν υπαχθεί περισσότερα από 1,35 εκατ. αυθαίρετα. Την ίδια στιγμή, στον προϋπολογισμό του ΤΕΕ για το 2020, τον οποίο ενέκρινε πρόσφατα το υπουργείο Υποδομών, ενδεικτικά έχουν προϋπολογιστεί ως αποδόσεις εσόδων που εισπράττονται υπέρ τρίτων 4 εκατ. ευρώ από τις διαδικασίες δειγματοληπτικού ελέγχου δηλώσεων αυθαιρέτων και 1,5 εκατ. ευρώ από διαδικασίες εντοπισμού και επιβολής κυρώσεων για αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις.
Το… ποινολόγιο
Σε αυτές που αφορούν σφάλματα που δεν κρίνονται σοβαρά. Για αυτά ο μηχανικός, ο οποίος έχει διαχειριστεί τη δήλωση, θα έχει τη δυνατότητα να ξαναμπεί σε αυτήν και να τα διορθώσει. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται, π.χ., η ελαφριά απόκλιση στα δηλωθέντα τετραγωνικά μέτρα μιας αυθαιρεσίας, μικροί χώροι που δηλώθηκαν ως βοηθητικοί αλλά στην πραγματικότητα αποτελούν χώρους κύριας χρήσης. Τα στοιχεία αυτά θα διορθώνονται από τον μηχανικό και ακολούθως θα επαναπροσδιορίζεται το ύψος του προστίμου, το οποίο καλείται να πληρώσει ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου.
Σε εκείνες στις οποίες ο ελεγκτής δόμησης θα επιμείνει στο λάθος της αρχικής δήλωσης αυθαιρέτων και θα υπάρχει διαφωνία με τον μηχανικό που υπέβαλε την αρχική δήλωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις το ΤΕΕ θα κληθεί να παίξει τον ρόλο του διαμεσολαβητή με στόχο, εάν αυτό καταστεί εφικτό, να μη φτάσουν στα δικαστήρια οι υποθέσεις που δεν ενέχουν δόλο.
Σε όσες δηλώσεις χαρακτηριστούν ψευδείς και αφορούν, για παράδειγμα, περιπτώσεις αυθαιρέτων, οι οποίες δεν θα έπρεπε εξαρχής να έχουν υπαχθεί στους νόμους περί τακτοποίησης, όπως τα αυθαίρετα που έχουν χτιστεί μετά τον Ιούλιο του 2011 ή βρίσκονται σε περιοχές που εξαιρούνται της τακτοποίησης (δάση, αναδασωτέες εκτάσεις κ.λπ.). Σε αυτές τις περιπτώσεις η δήλωση υπαγωγής στον νόμο θα ακυρώνεται, η αναστολή κατεδάφισης θα ανακαλείται, θα επιβάλλονται τα υψηλά προβλεπόμενα πρόστιμα, ενώ δεν προβλέπεται επιστροφή των ποσών που έχουν πληρωθεί ως δόσεις του προστίμου τακτοποίησης. Κυρώσεις όμως θα έχει και ο μηχανικός, καθώς στις περιπτώσεις που θα αποδειχθεί ότι εν γνώσει του υπέβαλε ψευδή δήλωση θα περνά από Πειθαρχικό Συμβούλιο, με κίνδυνο αφαίρεσης ακόμα και της άδειας άσκησης επαγγέλματος.
πηγή ethnos.gr
Χωρίς προϊστάμενο παραμένει το τελευταίο διάστημα η πολεοδομία του δήμου Καρπάθου γεγονός που έχει προκαλέσει διάφορα προβλήματα στη διεκπεραίωση των υποθέσεων, καθώς δεν μπορούν να υπογραφούν έγγραφα και αποφάσεις.
Μάλιστα κάτοικοι και επιχειρηματίες εξέφρασαν μιλώντας στη «Ροδιακή» τον προβληματισμό τους καθώς ο χρόνος περνά και οι υποθέσεις τους παραμένουν στάσιμες.
Ο δήμαρχος Καρπάθου επιβεβαίωσε το πρόβλημα που υπάρχει, και δήλωσε στην εφημερίδα μας ότι έχει κινήσει διαδικασίες τόσο για την εξεύρεση λύσης και την τοποθέτηση νέου προϊσταμένου, όσο και για την κάλυψη του κενού μέχρι να δοθεί οριστική λύση.
Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, την προηγούμενη χρονιά παραιτήθηκε ο μέχρι πρότινος προϊστάμενος της πολεοδομίας, τον οποίο αναπλήρωσε άλλη συνάδελφός του.
Όμως στη συνέχεια εκείνη ζήτησε μετάθεση για την Αθήνα, αλλά μετά από έγγραφο που έστειλε ο ίδιος ο δήμαρχος Γιάννης Νισύριος στο υπουργείο Εσωτερικών, η μετάθεσή της ανακλήθηκε και έπρεπε να επιστρέψει στα καθήκοντά της.
Αυτό δεν έγινε τελικά καθώς ζήτησε αναρρωτική άδεια μέχρι και το τέλος του Ιανουαρίου. Αν δεν έχει επιστρέψει στην υπηρεσία της μετά τη λήξη της άδειας, τότε ο δήμαρχος θα ζητήσει τη συνδρομή του δήμου της Ρόδου, ώστε να σταλεί κάποιος μηχανικός προσωρινά μέχρι να γίνουν οι νέες προσλήψεις.
Συγκεκριμένα, όπως έκανε γνωστό, έχει γίνει η προκήρυξη για την πρόσληψη δύο ατόμων, ενός πολιτικού μηχανικού και ενός μηχανολόγου μηχανικού, ο διαγωνισμός τελείωσε και αναμένεται η δημοσίευση της πρόσληψής τους στο ΦΕΚ. Εκτός απροόπτου σε περίπου δύο εβδομάδες θα έχουν στελεχώσει την υπηρεσία του νησιού και η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί.
Εννέα μήνες μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, οι κάτοικοι της περιοχής πασχίζουν να βάλουν σε μια τάξη τη ζωή τους. Τώρα, είναι αντιμέτωποι και με πρόστιμα- μαμούθ που επιβάλει η πολεοδομία, σε ανθρώπους που έχασαν τα πάντα.
Μετά τη φονική πυρκαγιά, οι αρμόδιες υπηρεσίες της Πολεοδομίας επιχείρησαν να διαπιστώσουν κατόπιν εορτής τη νομιμότητα των κτισμάτων στο Μάτι. Σε τμήμα της περιοχής υπήρχε ρέμα, σύμφωνα με τους πολεοδόμους, που επιβάλουν πρόστιμα στους ιδιοκτήτες των σπιτιών, ανάλογα με το πόσο απέχουν από την κοίτη του ρέματος. Από την πλευρά τους, οι κάτοικοι υποστηρίζουν ότι επισήμως δεν υπάρχει ρέμα, αφού ουδέποτε οριοθετήθηκε και προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη.
Τα πρόστιμα- σύμφωνα με έγγραφα της Διεύθυνσης Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Παλλήνης που έφερε στο φως ο «Ελεύθερος Τύπος»- αφορούν μεγάλα εφάπαξ ποσά, ενώ καταλογίζεται επιπλέον ποσό για κάθε χρόνο. Τα πρόστιμα αφορούν περίπου 70 σπίτια στο Μάτι και σε κάποιες περιπτώσεις προσεγγίζουν τα 150.000 ευρώ, σε άλλες είναι περίπου 250.000 ευρώ, ενώ σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων που επικαλείται η εφημερίδα, υπάρχουν και πρόστιμα που ξεπερνούν τα 400.000 ευρώ.
Επίσης, πέρα από τις οικοδομές κοντά στο ρέμα, η πολεοδομία μοιράζει πρόστιμα και για μαντρότοιχους που κρίθηκαν ψηλότεροι από το προβλεπόμενο. επισημαίνει ο ίδιος κάτοικος. Σε ένα από τα έγγραφα αυτά η Πολεοδομία ζητεί από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου να καταβάλει εφάπαξ 258.317,40 ευρώ και επιπλέον 126.652,73 ανά έτος. Σε άλλο έγγραφο απαιτείται εφάπαξ ποσό 157.952,10 ευρώ και 78.526,25 ευρώ ανά έτος.
«Νιώθουμε σαν να μας τιμωρούν»
«Τα πρόστιμα άρχισαν να έρχονται όταν δεν είχαμε ακόμα ρεύμα και νερό», δήλωσε στον «Ελεύθερο Τύπο» ένας από τους πυρόπληκτους στο Μάτι. «Τη μία, καλούν ιδιοκτήτες αυθαιρέτων -για τα οποία εισέπρατταν κανονικά τους φόρους- να καταθέσουν ανωμοτί, δηλαδή ως ύποπτοι για τους 100 θανάτους. Την άλλη, μας στέλνουν να πληρώσουμε τεράστια ποσά που κανείς μας δεν διαθέτει μετά από αυτό που ζήσαμε. Αντί να έχουμε ξεκινήσει την αποκατάσταση των περιουσιών μας, είμαστε συνέχεια στα δικαστήρια προσπαθώντας να ξεμπλέξουμε. Νιώθουμε σαν να μας τιμωρούν, ειδικά όσους έχουμε τολμήσει να αντιδράσουμε σε αυτές τις καταστάσεις, γιατί ο πολύς κόσμος φοβάται και δεν μιλάει, αφού κάποιοι τους απειλούν ότι θα τους γκρεμίσουν τα σπίτια», συμπλήρωσε.
Την ίδια ώρα, κάτοικοι καταγγέλλουν ότι οι εργασίες κατεδάφισης στο Μάτι έχουν σταματήσει, όπως και οι εργασίες για την απομάκρυνση του αμίαντου. Ελάχιστα σπίτια έχουν επισκευαστεί, ενώ πολύ μικρός είναι και ο αριθμός των αδειών που έχουν εκδοθεί προκειμένου οι πυρόπληκτοι να ξαναχτίσουν.
Παράλληλα οι κάτοικοι του Ματιού ζητούν να ενεργοποιηθεί λογαριασμός που είχε ανοίξει στην Τράπεζα της Ελλάδος λίγα 24ωρα μετά την καταστροφή, ώστε να λυθούν ζητήματα άμεσης ανάγκης. «Θα μπορούσαν να διατεθούν χρήματα από αυτόν τον λογαριασμό για να γίνουν οι στατικές μελέτες, καθώς οι περισσότεροι δεν έχουν τα ποσά που απαιτούνται, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να προχωρήσουν σε καμία εργασία. Αυτά τα χρήματα δεν συγκεντρώθηκαν για τις ανάγκες των πυροπαθών; Γιατί δεν διατίθενται στην πράξη για τις ανάγκες τους;», αναρωτιέται ένας από τους κατοίκους.
Πηγή: iefimerida.gr - https://www.iefimerida.gr/ellada/mati-prostima-mamoyth-pyropliktoys-apo-poleodomia